Meduza (gorgona): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m wstawiam Szablon:Kontrola autorytatywna |
m WP:SK, drobne redakcyjne |
||
Linia 34:
== Wyprawa Perseusza i śmierć ==
[[Plik:Tempio C di Selinunte - Perseo e Medusa - Sec. VI a.C. - Foto G. Dall'Orto (detail).png|thumb|''Perseusz ucinający głowę Meduzie'', VI w. p.n.e., Regionalne Muzeum Archeologiczne w [[Palermo]]]]
Na wyprawę przeciwko Meduzie wyruszył [[Heros (mitologia)|heros]] [[Perseusz]]{{odn|Parandowski|1979|s=199-200}}, jeden z najsłynniejszych bohaterów mitologii greckiej{{odn|Pietrzykowski|1983|s=185}}. Bywał on gościem króla [[Polidektes]]a{{odn|Parandowski|1979|s=199-200}}, władcy [[Serifos]]{{odn|Pietrzykowski|1983|s=186}}, który chciał posiąść matkę Perseusza – [[Danae (mitologia)|Danae]]. Młodzieniec stał temu na przeszkodzie, więc król mamił go opowieściami o bohaterskich czynach. Pewnego dnia zaprosił go na ucztę, gdzie wyjawił plany ożenku z [[Hippodameja (córka Ojnomaosa)|Hippodameją]] z [[Elida|Elidy]]. Słysząc to, goście obiecali mu bogate dary,
[[Plik:Perseus Cellini Loggia dei Lanzi 2005 09 13.jpg|thumb|Perseusz z głową Meduzy, [[Benvenuto Cellini]], 1557, [[Loggia dei Lanzi we Florencji|Loggia dei Lanzi]], Florencja]]
Pomocy nieszczęśnikowi udzieliła Atena, dzięki temu dotarł do trzech sióstr i strażniczek Gorgon – [[Forkidy|Graj]], które dzięki wykradzeniu ich wspólnego oka i kła, zmusił do wyjawienia siedziby Gorgon. Heros uzbrojony został w czyniący niewidzialnym [[hełm Hadesa]], wykonany przez [[cyklopi|cyklopów]] z psiej skóry oraz skrzydlate sandały, w końcu otrzymał też od [[Hermes]]a sierp{{odn|Parandowski|1979|s=200}} z [[diament|adamantu]]{{u|adamant}}{{odn|Kubiak|1997|s=436}} bądź też zakrzywiony nóż{{odn|Pietrzykowski|1983|s=189}}, by Meduzę pozbawić [[głowa|głowy]]{{odn|Parandowski|1979|s=200}}.
Perseusz dotarł do Gorgon i ujrzał je śpiące na brzegu oceanu. Do sióstr stanął tyłem, by nie zamienić się w kamień. Spoglądał jedynie w swą tarczę z [[miedź|miedzi]], wypolerowaną tak, że widział w niej oblicze potwora{{odn|Parandowski|1979|s=200-201}}. Wedle innej wersji tarczę tę trzymała przed nim sama Atena{{odn|Pietrzykowski|1983|s=189}}. Dzięki skrzydlatym sandałom wzbił się w górę{{odn|Pietrzykowski|1983|s=189}}{{odn|Grimal|2008|s=289}}, uciął Meduzie głowę i schował do torby{{odn|Parandowski|1979|s=200-201}}, czy też raczej sakwy ''kibisis''{{odn|Grimal|2008|s=289}}, po czym odleciał. Z szyi Meduzy wydostali się synowie Posejdona{{odn|Schmidt|2006|s=204}}, najpierw wyskoczył [[Pegaz (mitologia)|Pegaz]]{{odn|Parandowski|1979|s=200-201}}, potem olbrzym [[Chrysaor|Chryzaor]]{{odn|Pietrzykowski|1983|s=189}} trzymający w ręku złoty miecz{{odn|Grimal|2008|s=63}}. Wtedy też obudziły się pozostałe Gorgony, Steno i Euriale, i poczęły ścigać zabójcę, a że
== Śmiertelna głowa ==
[[Plik:Rubens Medusa.jpeg|thumb|''Głowa Meduzy'', [[Peter Paul Rubens|Rubens]], 1617–1618, [[Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu]]]]
Perseusz zdążył zaczerpnąć krwi wypływającej z ran zamordowanej. Krew Meduzy była magiczna:
Syn Zeusa udał się w drogę powrotną. Spotkał na niej [[Atlas (mitologia)|Atlasa]], tytana dźwigającego sklepienie nieba. Wyczerpany ucieczką przed Gorgonami poprosił o złote jabłko z ogrodu [[Hesperydy|Hesperyd]], jednak tytan odmówił. Perseusz, korzystając z głowy Meduzy, zamienił go w kamień{{odn|Grimal|2008|s=48}}, w innej wersji mitu w górę{{r|lazien}}, od której pochodzi nazwa [[Atlas (góry)|łańcucha górskiego]] w północnej Afryce{{r|mity}}. Głowy Gorgony użył ponownie podczas sporu z [[Fineus (syn Belosa)|Fineusem]], chcącym poślubić swą bratanicę [[Andromeda (mitologia)|Andromedę]], którą wcześniej Perseusz wybawił od śmierci, pokonując morskiego potwora. Zwolennicy Perseusza wdali się w bójkę z poplecznikami Fineusa, wobec czego heros wyjął z torby głowę Meduzy przeistaczając Fineusa i jego zwolenników w kamienie{{odn|Grimal|2008|s=103}}. Swoim polecił przedtem odwrócić wzrok{{odn|Kubiak|1997|s=436}}. Istnieje też inna wersja, w której Fineus został oślepiony, ale zachował życie{{odn|Grimal|2008|s=103}}.
Perseusz wykorzystał głowę Meduzy do zemsty na Polidektesie, który za czasu jego nieobecności prześladował jego matkę, nie chcącej go za męża. Syn Zeusa wkroczył do zamku monarchy i wyciągnął z torby straszną głowę. Polidektes i jego dworzanie zamienili się w kamień. Odtąd przypominali [[marmur]]owe posągi{{odn|Parandowski|1979|s=201}}. Perseusz, wedle jednej z wersji, po wypełnieniu swej misji oddał Atenie głowę Gorgony{{odn|Pietrzykowski|1983|s=191}}, według innej ją zatrzymał{{odn|Parandowski|1979|s=201}} i dopiero przed śmiercią oddał bogini.
Na pamiątkę swego wyczynu Perseusz nadał córce imię [[Gorgofona (córka Perseusza)|Gorgofone]] (Gorgonobójcza){{odn|Kubiak|1997|s=440}}.
Linia 92:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name="mity">{{Cytuj stronę | url = http://coders.civ.pl/projekty/mitologia/mity.html#11 | tytuł = Mity greckie dla szkół podstawowych.Perseusz i Meduza | data dostępu = 2016-10-10}}</ref>
* <ref name="lazien">{{Cytuj stronę|url=http://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/katalog/obiekty/lkr-239 | tytuł = Perseusz pokazujący głowę Meduzy Atlasowi | opublikowany = lazienki-krolewskie.pl | data dostępu = 2016-10-10}}</ref>
}}
|