Oscypek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JCRZ (dyskusja | edycje)
m poprawa linków, WP:SK
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 4:
== Wytwarzanie ==
[[Plik:Owce po Pilskiem.jpg|mały|Dojenie owiec]]
Produkowany w postaci niedużych, wrzecionowatych bloków z typowym dla regionu zdobieniem brzegów. Zdobienie odciskane jest w rozszczepialnej drewnianej foremce, tzw. „oscypiorce”. Właśnie od ''scypania (rozszczepiania)'' tych foremek pochodzi najprawdopodobniej nazwa sera: gwarowe ''<sup>u</sup>oz-scypek'' (uproszczone następnie do ''<sup>u</sup>oscypek'') można przetłumaczyć jako ''rozszczepek''. Tradycyjnie jego wyrobem trudnią się [[baca|bacowie]] na hali. Po wydojeniu owiec do drewnianego skopka – „gielety” mleko zlewane jest przez lniane płótno (w ten sposób odcedza się np. źdźbła trawy itp.) do drewnianej „puciery” (rodzaj kadzi). Następnie należy dodać „[[klag]]” (wysuszoną i sproszkowaną [[Podpuszczka|podpuszczkę]]), dzięki temu z mleka powstaje masa serowa, którą należy odcisnąć i uformować. Podczas odciskania ser maczany jest w gorącej wodzie. Po uformowaniu sera moczy się go przez dobę w solance – „rosole”, która usuwa z niego nadmiar wody w procesie [[osmoza|osmozy]] (kąpiel ma też własności bakteriobójcze). Po wymoczeniu sery leżakują na górnej półce w bacówce i są wędzone. Tradycyjnie w bacówkach płonął ogień podsycany drewnem sosnowymliściastym luboprócz świerkowymwierzby ponieważ nadawała gorycz. Sery podczas leżakowania wędziły się w jego dymie.
 
Podczas wyjścia na [[redyk]] odmierzano ilość mleka dawanego przez owce każdego z gospodarzy, czynność ta była powtarzana po ich powrocie z hal. Na tej podstawie ustalano liczbę oscypków, które należały się właścicielom stad i pasących je latem górali. Oscypki zatem były też używane do rozliczeń pomiędzy [[gazda|gazdą]] a bacą i bacą a [[juhas]]ami.