Szachy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Red.
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
wayback
Linia 71:
Za kolebkę szachów uznawane są [[Indie]]. Według źródeł pisanych gra ta była już znana w Persji na dworze szacha [[Chosrow I Anoszirwan|Chosrowa I Anoszirwana]] w latach 70. VI wieku naszej ery, gdzie przywieziona została w darze od indyjskiego radży. Indyjska [[czaturanga]] została w Persji przekształcona w czatrang, a po opanowaniu tego kraju przez Arabów uległa kolejnym przemianom, po których powstał [[szatrandż]]. Kolejna ewolucja nastąpiła po pojawieniu się gry w Europie, nastąpiły wówczas zmiany najbardziej przypominające współczesną grę w szachy (zmieniono reguły gry, dopracowano zasady poruszania się bierek, pojawiły się dodatkowo [[roszada]], [[Mat (szachy)|mat]], [[Promocja (szachy)|promocja]], itp).
 
Z Sycylii i południowej części Półwyspu Iberyjskiego szachy zostały przeniesione do Włoch i Hiszpanii, a następnie do Francji, Niemiec, Anglii i Skandynawii, gdzie były znane w X–XI wieku. W tym również czasie pojawiły się w Czechach, przywiezione przez kupców podążających z Włoch na północ kontynentu. Na Rusi szachy pojawiły się prawdopodobnie wcześniej, ok. VIII–IX wieku, bezpośrednio ze Wschodu (Iranu i środkowej Azji). Na ziemie polskie trafiły na kilka sposobów: z Czech, poprzez morskie szlaki handlowe oraz z Rusi Kijowskiej. O kultowym wymiarze gry szachowej informuje komediowy poemat ''[[Szachy (poemat)|Szachy]]'' [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]] odkrywający charakterystyczne dla Polski nazwy i interpretacje figur szachowych. Zgodnie z Kochanowskim była to gra królewska, choć uwielbiali ją też szlachcice i mieszczanie. Interesujące jest też wspomnienie o mistrzach, „starszych”, którzy poznali szachy na poziomie wręcz ezoterycznym<ref>[http://web.archive.org/web/20120720080905/http://www.pionek.net/content/view/757/27/ pionek.net – gry planszowe – Krótka historia szachów].</ref>.
 
W epoce Odrodzenia nastąpił „złoty okres” szachów, szczególnie w Hiszpanii i Włoszech, swój rozkwit osiągając na przełomie XVI i XVII wieku. Gra praktyczna stała już wówczas na wysokim poziomie, głównie dzięki analizom [[Gioachino Greco]], [[Ruy López|Ruya Lopeza]] i [[Alessandro Salvio]]. Pojawiły się pierwsze podręczniki, a pojedynki mistrzów wzbudzały zainteresowanie coraz szerszych grup społecznych. Zaczęto rozgrywać pierwsze mecze i niezbyt licznie obsadzone turnieje. Powstawało coraz więcej ośrodków życia szachowego, klubów i towarzystw. W połowie XVIII w. pojawiły się dwie indywidualności, od których rozpoczął się nowy etap rozwoju teorii i praktyki szachowej: [[François Philidor]] i [[Filip Stamma]]. Pierwszy był autorem fundamentalnej ''Analizy gry w szachy'', drugi propagował szachy na terenie Francji i Anglii. W wielu krajach pojawili się nowi mistrzowie: w Anglii – [[Howard Staunton]], w Rosji – [[Aleksandr Pietrow (szachista)|Aleksander Pietrow]], we Francji – [[Louis de la Bourdonnais]], w Niemczech – [[Adolf Anderssen]], a w Stanach Zjednoczonych – [[Paul Morphy]], tocząc boje o nieoficjalny tytuł mistrza świata. W 1886 r. rozegrano pierwszy oficjalny mecz o tytuł [[mistrzostwa świata w szachach|mistrza świata]] pomiędzy nieoficjalnym mistrzem świata, polskim szachistą [[Johannes Zukertort|Johannesem Zukertortem]] a [[Wilhelm Steinitz|Wilhelmem Steinitzem]], którego zwycięzcą został Steinitz. Przez następne 100 lat zasady wyłaniania najsilniejszego szachisty globu zmieniały się wielokrotnie, a kolejnymi mistrzami byli [[Emanuel Lasker]], [[José Raúl Capablanca|Jose Raul Capablanca]], [[Aleksandr Alechin|Aleksander Alechin]], [[Max Euwe]], [[Michaił Botwinnik]] (pierwszy mistrz świata wyłoniony w oficjalnych rozgrywkach pod egidą powstałej w 1924 r. [[Międzynarodowa Federacja Szachowa|Międzynarodowej Federacji Szachowej]] – FIDE), [[Wasilij Smysłow]], [[Michaił Tal]], [[Tigran Petrosjan]], [[Boris Spasski|Borys Spasski]], [[Bobby Fischer]], [[Anatolij Karpow]] oraz [[Garri Kasparow]]. W latach 1993–2006 nastąpił rozłam w systemie wyłaniania mistrza świata, w okresie tym wyłaniano dwóch mistrzów, organizacji [[Międzynarodowa Federacja Szachowa|FIDE]] oraz [[Stowarzyszenie Zawodowych Szachistów|PCA]] (później ''Braingames''). W 2006 r. odbył się mecz unifikacyjny, a kolejnym mistrzem został [[Władimir Kramnik]]. Od 2007 do 2013 r. tytuł najlepszego szachisty świata należał do [[Viswanathan Anand|Viswanathana Ananda]], a od listopada 2013 r. – do [[Magnus Carlsen|Magnusa Carlsena]].
Linia 146:
* [http://www.fide.com Strona Międzynarodowej Federacji Szachowej FIDE] {{lang|en}}
* [http://pzszach.pl/ Oficjalny serwis Polskiego Związku Szachowego]
* [http://web.archive.org/web/20161103213713/http://www.jmrw.com:80/Chess/Tableau_echecs/index.htm 400 obrazów o tematyce szachowej] {{lang|en}}
 
{{Zasady gry w szachy}}