Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 57747514 autorstwa TheKokoPL (dyskusja) sprzeczne z tym, co mamy w "Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w latach 1980–1989" Znacznik: Anulowanie edycji |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie do disambigów, a niekiedy błędy typograficzne oraz techniczne. |
||
Linia 52:
==== Protesty robotników ====
Do pierwszego poważnego robotniczego protestu doszło w [[Poznański Czerwiec|czerwcu 1956]] w [[Poznań|Poznaniu]], gdzie wysuwano postulaty socjalne, ale również polityczne. Pośrednim skutkiem krwawo stłumionych zamieszek był „[[Polski październik 1956|Polski Październik]]” ’56, kiedy to nastąpiła zmiana ekipy rządzącej, a I sekretarzem PZPR został, przyjmowany z nadzieją, [[Władysław Gomułka]]. Zwolniono z więzień i rehabilitowano większość więźniów politycznych, zlikwidowano [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego]], potępiono [[kult jednostki]] w ZSRR<ref group="uwaga">Podczas VIII Plenum KC PZPR w dniach 19–21 października 1956.</ref>, na kilka miesięcy zezwolono na nieskrępowany rozwój prasy<ref group="uwaga">Np. pismo „[[Po
Z biegiem lat rządy gomułkowskie ulegały coraz głębszemu uwstecznieniu. Kulejącą gospodarkę osłabiały dodatkowo wymuszone dostawy surowców, głównie węgla, i produktów (np. statków) do ZSRR, a także wielkie nakłady państwa na zbrojenia i utrzymanie rosnącego w siłę aparatu przemocy: [[Milicja Obywatelska|MO]], [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|SB]], [[Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej|ORMO]]. Od połowy lat 60. Polska była zobligowana do wykonywania „sojuszniczych zobowiązań” wobec [[Kuba|Kuby]] i [[Wietnam|Wietnamu Północnego]]. W roku 1968 [[Ludowe Wojsko Polskie|Wojsko Polskie]] zostało zmuszone do wzięcia udziału w interwencji w [[Praska Wiosna|Czechosłowacji]] (tzw. [[operacja „Dunaj”]]).
Linia 64:
=== Wsparcie USA ===
W myśl [[Doktryna Reagana|doktryny Reagana]], CIA aktywnie wspierała „Solidarność”. Łącznikiem był [[Ryszard Kukliński]] który na bieżąco informował Amerykanów na temat tego co się działo w kraju<ref>Richard T. Davies,
=== Pierwsze strajki ===
Linia 177:
Strajki rozpoczęły się 25 kwietnia 1988 r. w [[Bydgoszcz]]y i [[Inowrocław]]iu (strajk MPK). 26 kwietnia dołączyła [[ArcelorMittal Poland Oddział w Krakowie|Huta im. Lenina]] w [[Kraków|Krakowie]], a 2 maja dołączyli do nich robotnicy ze [[Stocznia Gdańska|Stoczni Gdańskiej]]. 3 maja doradca „Solidarności” Andrzej Wielowiejski spotyka się z sekretarzami KC Stanisławem Cioskiem i Józefem Czyrkiem, którzy informują go, że gen. Jaruzelski wyraził zgodę na podjęcie rozmów z Lechem Wałęsą. W nocy z 4 na 5 maja [[Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej|ZOMO]] brutalnie spacyfikowała hutników z Krakowa, co spowodowało zawieszenie strajku w Gdańsku. Strajki powodują, że „Solidarność” powraca na polityczną scenę ale jednocześnie pokazują ze względu na niewielki zasięg, że poparcie dla „Solidarności” jest niewielkie<ref>Lech Mażewski „Cud” Okrągłego Stołu, „Dziś” 6/202, str. 43</ref>.
W lipcu Lech Wałęsa w liście do gen. Kiszczaka proponuje rozpoczęcie rozmów”<ref name="ReferenceA">Lech Mażewski „Cud” Okrągłego Stołu, „Dziś” 6/202, str. 33</ref>.
15 sierpnia protesty wybuchły na nowo. Strajk rozpoczęli górnicy w kopalni „[[Kopalnia Węgla Kamiennego Zofiówka|Manifest Lipcowy]]” w [[Jastrzębie-Zdrój|Jastrzębiu-Zdroju]]. Do 20 sierpnia strajk objął szereg kopalń, a 22 dotarł z powrotem do Stoczni Gdańskiej. Do strajku przyłączyły się pozostałe gdańskie stocznie: Północna, Remontowa, Wisła i Radunia. Władze PRL zostały ponownie zmuszone do negocjacji. 25 sierpnia Wałęsa formułuje swoje postulaty w stosunku do władz: legalizacja „Solidarności”, reforma prawa o stowarzyszeniach, swoboda zakładania klubów politycznych. Biuro Polityczne uznaje postulaty za niewygórowane i z inicjatywy gen. Jaruzelskiego władze decydują o przystąpieniu do rozmów z przedstawicielami „Solidarności” o organizacji „Okrągłego Stołu”<ref
W telewizji państwowej 30 listopada odbyła się debata Lech Wałęsa-[[Alfred Miodowicz]] (szef [[Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych|OPZZ]]). Wałęsa wypadł przed kamerami zdecydowanie lepiej niż jego przeciwnik.
=== Okrągły Stół ===
{{Osobny artykuł|Okrągły Stół (
18 grudnia 1988 utworzony został Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. W skład Komitetu weszli niemal wyłącznie doradcy Lecha Wałęsy z lat 1980-1981. Został on podzielony na szereg sekcji, mających przygotować stanowisko opozycji dotyczące poszczególnych obszarów rozmów. Część przedstawicieli opozycji podjęła negocjacje z władzami PRL. Wałęsa wraz z większością władz „Solidarności” poparł te rozmowy. Jednak niektóre grupy opozycyjne i część związkowców byli przeciwni pokojowej zmianie władzy. Rewolucja była ich zdaniem niezbędna, aby oczyścić Polskę z ludzi PZPR. „Solidarność” pod przywództwem Wałęsy wybrała pokojową drogę przemian. Uwzględniając najnowsze analizy historyczne należy zwrócić uwagę, że grupy opisywane jako przeciwne „pokojowej” zmianie władzy nie dążyły do zbrojnych działań, natomiast nie zgadzały się na kontraktowość okrągłego stołu. Przeciwstawność ich poglądów wynikała z wniosków biorących pod uwagę fakt, że jednym z powodów, dla których władze PRL podjęły rozmowy jest ich słabość oraz niemożliwość dalszego sprawowania władzy wynikająca z tego faktu oraz z ogólnie panującego kryzysu w PRL.
Linia 208:
Plan Balcerowicza nazwano „[[Terapia szokowa (gospodarka)|terapią szokową]]”, ponieważ oznaczał on upadek setek państwowych firm, a także katastrofę niektórych [[Gospodarstwo domowe|gospodarstw domowych]] – pojawił się problem [[Bezrobocie|bezrobocia]] i pułapki zadłużenia. Plan Balcerowicza ujawnił słabość gospodarki PRL. Dziesięć ustaw składających się na plan Balcerowicza zostało uchwalone przez [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji|Sejm kontraktowy]] 28 grudnia 1989 i podpisane przez prezydenta [[Wojciech Jaruzelski|Wojciecha Jaruzelskiego]]<ref name="Paweł Stefan Załęski 2012">Paweł Stefan Załęski: ''Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie'', Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012, s. 140.</ref>.
W pierwszych miesiącach wdrażania planu zdecydowanie popierała go NSZZ „Solidarność”, której władze opowiadały się za unikaniem strajków i prowadzeniem negocjacji oraz „pokojowym współżyciem z konsekwencjami planu”<ref>{{Cytuj |autor =
=== Jesień Ludów ===
Linia 530:
=== Rok 2019 ===
Przedstawiciele sekcji oświatowej związku zawarli z [[
== Przewodniczący Solidarności ==
| |||