Hiperpoprawność: Różnice pomiędzy wersjami

'''Hiperpoprawność''', in. '''hiperyzacja'''<ref>{{odnCytuj książkę |Urbańczyktytuł = Język polski: poprawność, piękno, ochrona |data = 1969 |swydawca = Bydgoskie Towarzystwo Naukowe |url=http://books.google.com/books?id=t2bRAAAAMAAJ | seria = Prace popularnonaukowe | tom=4 | imię=Stanisław | nazwisko=Urbańczyk | autor link=Stanisław Urbańczyk |165–178}}</ref>, '''hiperkorekcja'''{{r|hiperkorekcja}}, '''przesada poprawnościowa'''{{r|:0}} – unikanie [[forma językowa|form]] zgodnych z [[norma językowa|normą językową]] na rzecz hiperyzmów, czyli form pozbawionych aprobaty normatywnej, ale postrzeganych przez mówiącego jako lepsze{{r|:0|Jan Miodek1987}}. Hiperkorekcja polega na bezpośrednimbezpośredniej naśladowaniuimitacji systemowości w tworzeniu [[forma językowa|form wyrazowych]], niewłaściwegoniewłaściwym rozszerzeniu zakresu pewnej jejcechy stosowaniajęzykowej{{odn|Mistrík|1993|s=183}}{{r|:1}}. Do zjawiska tego dochodzi zwykle wskutek [[kontakty językowe|kontaktu]] dwóch [[odmiana językowa|odmian językowych]], np. [[dialekt niestandardowy|dialektu lokalnego]] i [[język standardowy|języka standardowego]], z których jedna uchodzi za bardziej „poprawną” i godną naśladowanią, a druga za gorszą{{r|:0}}.

Zjawisko hiperyzacji wynika z opacznej lub przesadnej próby zastosowania danej zasady [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywnej]], niewłaściwie pojętej normy, która wbrew zamiarowi prowadzi do wygenerowania formy nienormatywnej. O hiperpoprawności nie można mówić, gdy użycie niestandardowej, pozornie przesadnej formy wynika z naturalnego poczucia językowego, np. gdy występuje ona w rodzimej odmianie języka danej osoby{{r|doi10.2307/452423-s167-78}}. Hiperkorekcja może wynikać z [[niepewność językowa|niepewności językowej]] mówiącego<ref>{{Cytuj |autor = Joan Swann |tytuł = A Dictionary of Sociolinguistics |data = 2004 |isbn = 9780748616909 |wydawca = Edinburgh University Press |s=189| url = https://books.google.com/books?id=MNz0KPLT3ksC |język = en}}</ref>.

Przykładem hiperpoprawnościtego zjawiska jest „literowa” wymowa ''ę'' oraz ''ą'' przed spółgłoskami zwartymi i zwarto-szczelinowymi np. ''ząb'' jako [{{IPA|zɔ̃p}}] lub [{{IPA|zɔɰ̃p}}] zamiast [{{IPA|zɔmp}}]{{r|Jan Miodek2006-s922923}}. Użytkownik [[dialekt niestandardowy|dialektu wernakularnegoobiegowego]], próbując operować [[język ogólnopolski|językiem ogólnym]], może starać się unikać gwaryzmu ''gościami'' (zamiast ''gośćmi''), jednocześnie przejawiając dążność do stosowania hiperyzmu ''rzeczmi'' w miejsce faktycznej formy literackiej: ''rzeczami''<ref name=:1/>.

* {{Cytuj |autor=*[[David Crystal]] |tytuł=A Dictionary of Linguistics and Phonetics |url= http://books.google.com/books?id=mc9cAQAACAAJ| rozdział=hypercorrectionhasło „hypercorrection” |wydawca=Blackwell Publishing |wydanie=6 |data=2008 |isbn=978-1-4051-5296-9 |język=en |odn=tak}}

* {{Cytuj |odn=tak |autor=*[[Jozef Mistrík]] |tytuł = Encyklopédia jazykovedy |data = 1993 |isbn = 8021502509 |wydanie = 1 |miejsce = Bratysława |wydawca = Obzor |oclc = 29200758 |język=sk | rozdział=hyperkorektivizmushasło „hyperkorektivizmus”}}