Leonardo da Vinci: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 46.148.152.191 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Czyz1.
Znacznik: Wycofanie zmian
m drobne techniczne
Linia 256:
{{cytat|''Leonardo miał umysł o nastawieniu tak heretyckim, że nie zgadzał się z żadną religią, będąc znacznie bardziej filozofem niż chrześcijaninem''<ref>M. J. Gelb: ''Leonardo da Vinci odkodowany'', Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań 2005, s. 42.</ref>{{odn|Jourdain|2015|s=288: „was of so heretical a cast of mind, that he conformed to no religion whatever, accounting it, perchance, much better to be a philosopher than a Christian”}}.}}
 
Ów pogląd wyrażony w pierwszym wydaniu, Vasari zweryfikował osiemnaście lat później, w drugim wydaniu ''Żywotów...''. Pominął wówczas wszystkie wzmianki o heretyckich spekulacjach i dodatkowo dodał informacje o rzekomym „gorliwym zwróceniu się ku wierze katolickiej i ku prawdom świętej religii chrześcijańskiej”<ref>Giorgio Vasari, ''Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów'', tłum. Karol Estreicher, PIW, Warszawa 1980, t.II str. 314</ref> Prawdopodobnie swoją opinie zmienił pod wpływem [[Francesco Melzi|Francesca Melziego]], towarzysza i ucznia Leonarda, którego poznał w 1566 roku{{odn|RossKing|2017|s=215}}.
 
Według XIX-wiecznego angielskiego historyka sztuki Edwarda McCurdy'ego, Leonardo nie przykładał wagi do [[teologia|teologicznych]] dogmatów i nie podchodził entuzjastycznie do żywotów chrześcijańskich świętych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = McCurdy | imię = Edward | tytuł = The Mind of Leonardo da Vinci | wydawca = Courier Corporation | data = 2013 | strony = 222 | url = https://books.google.pl/books?id=NU99unsyITcC&pg=222}}</ref>. Do podobnych konkluzji w 1920 roku doszedł M. Jourdain, która zwrócił uwagę, że stosunek Leonarda ''mógł być wyraźnie pogardliwy wobec dogmatów wiary oraz (mógł on) pogardzać ułomnościami i praktykami duchowieństwa''<ref>{{Cytuj pismo |odn=tak| nazwisko = Jourdain | imię = M. | tytuł = Leonardo Da Vinci | czasopismo = Monist | wydanie = 2 | wolumin = 30 | strony = 288 | język = en | data = 2015 | doi = 10.5840/monist192030223}}</ref><ref group=uwaga>{{odn|Jourdain|2015|ref=nie|s=288: ang. ''What was his attitude to the Church which would have stayed his hand? He may have been clearly disdainful of the established religion, as he was clearly disdainful of the frailties and practices of the priesthood''.}}</ref>. O sprzeciwie Leonarda wobec działań duchownych, m.in. [[Girolamo Savonarola|Girolama Savonarolego]] i jego nakazie zniszczenia wszystkich książek, obrazów i drogich tkaniń, wspomina uznana, XIX-wieczna historyk sztuki<ref>{{Cytuj stronę | url = https://dictionaryofarthistorians.org/heatonm.htm |praca= A Biographical Dictionary of Historic Scholars, Museum Professionals and Academic Historians of Art In Association with the Department of Art, Art History and Visual Studies, Duke University |tytuł = Heaton, Mary | data dostępu = 2017-04-12|archiwum=https://web.archive.org/web/20170412224652/https://dictionaryofarthistorians.org/heatonm.htm|nazwisko= Sorensen (red.) |imię = Lee |cytat=„Heaton was among the best of the 19th-century female art historians.”}}</ref> [[Mary Margaret Heaton|Mary Heaton]]. Jak twierdzi w świetle takiej postawy, człowiek o takich poglądach jak Leonardo był w swoich czasach postrzegany jako heretyk, a nawet [[Ateizm|ateista]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Heaton (Mrs. Charles Heaton) | imię = Mary | tytuł = Leonardo Da Vinci and His Works: Consisting of a Life of Leonardo Da Vinci | wydawca = Macmillan | data = 1874 | strony = 121}}</ref>.
 
Pod koniec XX wieku opinia na temat religijności Leonarda uległa zmianom. Czołowy znawca biografii artysty i okresu renesansu, Luke Syson, w 2011 roku twierdził, że chrześcijańskie przekonania Leonarda były „zasadniczo prawowierne” a jego studia naukowe pogłębiły tylko jego przekonania religijne{{odn|RossKing|2017|s=215}}. Zdaniem Martina Kempa, Leonardo był przekonany, iż funkcjonowanie praw przyrody może być wyjaśnione fizycznie bez odnoszenia się do jakichkolwiek sił boskich i nadprzyrodzonych, jednakże w ustanowieniu tych doskonałych praw miał udział najwyższy stwórca{{odn|Kemp|2006|s=338–339}}. Kempa zwraca również uwagę, że Leonardo wykonujący bezpośrednie badania anatomii człowieka zachęcał do „wysławiania pierwszego budowniczego takiej maszyny” i zwracał jednocześnie uwagę, że ciało człowieka „w niczym nie dorównuje ono duszy, która zamieszkuje owo ciało”<ref>Martin Kemp, ''Dissection and Divinity in Leonardo's Late Anatomies...'', „Journal of the Warburg andd Courtauld Insitutes”, 1972. nr 35, s. 21, za: King Ross, „Leonardo i Ostatnia Wieczerza”, s. 216</ref>. Według Leonarda, zagłębianie tajemnic natury było tylko aktem uwielbienia Boga a nie herezją {{odn|RossKing|2017|s=216}}. Niewątpliwie zachowane pisma Leonarda mają antyklerykalne inklinacje; negował w nich sens istnienia zakonów religijnych a zakonników nazywał zadufanymi w sobie hipokrytami. Nie przeszkadzało mu to jednak by z owymi zakonnikami współpracować o czym świadczą w niczym nie zakłócone prace przy powstawaniu ''Ostatniej Wieczerzy'' w [[Santa Maria delle Grazie]]{{odn|RossKing|2017|s=216}}.
 
W piętnastotomowej {{j|en|New Catholic Encyclopedia|kursywa=tak}} Leonardo da Vinci wzmiankowany jest m.in. w haśle {{j|en|Empiricism|kursywa=tak}} poświęconemu stanowisku, że jedynie [[nauki przyrodnicze]] są źródłem prawdziwej wiedzy. Jest on wymieniany jako kluczowy reprezentant tego poglądu z okresu [[renesans]]u. Podkreśla się znaczenie racjonalności i eksperymentów naukowych dla Leonarda<ref>{{Cytuj książkę | inni= Thomas Carson, Joann Cerrito (red.)| tytuł = New Catholic Encyclopedia| wydanie=2 | wydawca = Thomson Gale | miejsce = New York | data = 2003 | tom = 5 | tytuł tomu = Ead–Fre |język=en | rozdział = Empiricism | imię r = C. | nazwisko r = Daniel|isbn=0787640093}}</ref>.