Wikipedia

Kościół św. Franciszka Ksawerego w Piotrkowie Trybunalskim: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Witia (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
13 960 edycji
Dodana galeria z historycznymi widokami
Witia (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
13 960 edycji
Rozbudowa artykułu
Linia 4:
|zabytek = 180-IX-26 z dnia 24.07.1948 r.<br />oraz 207 z 04.09.1967 r.<ref name="zabytek">{{zabytek|łódzkie|data dostępu=6.03.2013}}</ref>
|funkcja świątyni = [[Kościół rektoralny]]
|grafika = Kościół jezuitów Piotrkówoo.Jezuitów.JPG
|opis grafiki = widok ogólny
|państwo = Polska
Linia 23:
|data dekretu =
|dekret wydał =
|data rozpoczęcia budowy = 1701
|data zakończenia budowy = 1 połowa [[XVIII wiek]]u1727
|data konsekracji =
|data zamknięcia =
Linia 37:
|opis planu =
|styl = [[barok]]
|architekt = J. I. Delamars
|materiał budowlany =
|liczba wiernych =
Linia 70:
'''Kościół św. Franciszka Ksawerego w Piotrkowie Trybunalskim''' – [[kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół rektoralny]] znajdujący się na terenie [[Parafia św. Jakuba Apostoła w Piotrkowie Trybunalskim|parafii św. Jakuba Apostoła w Piotrkowie Trybunalskim]], sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej.
 
== Historia ==
[[Plik:220913 Main Altar of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 02.jpg|240px|thumb|Ołtarz główny]]▼
 
Kościół św. Franciszka Ksawerego jest najcenniejszym pod względem artystycznym zabytkiem architektonicznym Piotrkowa.
Jest to najcenniejszy pod względem artystycznym zabytek architektoniczny Piotrkowa, poświęcony w 1 połowie [[XVIII wiek]]u. Harmonijnie łączy cechy [[barok]]u i [[rokoko|rokoka]], architekturę z [[barok]]ową i [[rokoko]]wą rzeźbą, malarstwem i wyposażeniem wnętrza. Kościół wybudowali [[jezuici]] sprowadzeni w 1677 roku. W 1773 roku zakon uległ kasacji, a kościół przejęli [[pijarzy]], którzy także go opuścili, a po I wojnie światowej powrócili tu [[jezuici]].
 
Jezuici przybyli do Piotrkowa 1677 i początkowo dysponowali jedynie drewnianą kaplicą{{r|smbt}}. Kamienień węgielny pod budowę kościoła poświęcono w 1695, jednak z powodu trudności prace budowlane rozpoczęto w 1701{{r|smbt}}. Kościół ukończono i [[Poświęcenie kościoła|konsekrowano]] w 1727{{r|smbt}}. W 1731 kościół został zniszczony przez pożar, zaś w 1734 miała miejsce jego ponowna konsekracja{{r|smbt}}. W 1773 miała miejsca kasacja zakonu, w wyniku której jezuici opuścili świątynię{{r|smbt}}. W 1788 świątynię objęli [[pijarzy]], którzy przenieśli z własnego [[Zespół klasztorny pijarów w Piotrkowie Trybunalskim|zespołu klasztornego]] przy [[Ulica Rwańska w Piotrkowie Trybunalskim|ul. Rwańskiej]], zniszczonego w czasie pożaru w 1786{{odn|Witanowski|1923|s=31–32}}. W 1864 skasowany został zakon pijarów, a tym samym usunięci zostali ze świątyni{{odn|Witanowski|1923|s=51}}. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę kościołem w latach 1918–1927 ponownie zarządzali jezuici{{r|smbt}}. Następnie do 1945 świątynię objęli księża diecezjalni{{r|smbt}}. Ostatecznie jezuici powrócili do kościoła w 1945{{r|smbt}}.
Kościół jest budowlą zasadniczo jednonawową, zakończoną półkolistym [[prezbiterium]] ale posiada trzy pary kaplic otwartych arkadami do nawy głównej. Sklepienie nawy głównej - kolebkowe z lunetami,zaś kaplic - krzyżowe. Wnętrze kościoła bogato zdobione, szczególnie zasługuje na uwagę [[barok]]owa [[polichromia]] Andrzeja Ahorna i Jana Raynera oraz bogato złocone [[ołtarz]]e. W kościele znajduje się [[obraz Matki Bożej Trybunalskiej]], patronki polskich parlamentarzystów.
 
== Architektura ==
Bryła kościoła zamyka kompozycyjnie [[Ulica Stanisława Konarskiego w Piotrkowie Trybunalskim|ulicę Konarskiego]], biegnącą od Rynku Trybunalskiego{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=17}}.
 
Świątynia harmonijnie łączy cechy [[barok]]u i [[rokoko|rokoka]], architekturę z [[barok]]ową i [[rokoko]]wą rzeźbą, malarstwem i wyposażeniem wnętrza. Autorem projektu budowli był architekt J. I. Delamars{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=21}}. Kościół jest budowlą zasadniczo jednonawową, zakończoną półkolistym [[prezbiterium]] ale posiada trzy pary kaplic otwartych arkadami do nawy głównej. Sklepienie nawy głównej - kolebkowe z lunetami,zaś kaplic - krzyżowe. Bryła kościoła zamyka kompozycyjnie [[Ulica Stanisława Konarskiego w Piotrkowie Trybunalskim|ulicę Konarskiego]], biegnącą od Rynku Trybunalskiego{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=17}}.
 
Wnętrze kościoła jest bogato zdobione, szczególnie zasługuje na uwagę [[barok]]owa [[polichromia]] Andrzeja Ahorna i Jana Raynera oraz bogato złocone [[ołtarz]]e. Wyposażenie wnętrza zostało wykonane przez snycerzy i rzeźbiarzy jezuickich: Ignacego Bartscha ze Śląska, Ferdynanda Kiltza, Wolfganga Wimmera, Mateusza Makowskiego{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=21}}. W 1796 przeniesiono do kościoła barokową ambonę z dawnego kościoła pijarów, przeznaczonego na [[Kościół ewangelicko-augsburski w Piotrkowie Trybunalskim|kościół ewangelicki]]{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=46}}.
 
W kościele w ołtarzu głównym znajduje się od 1829 [[obraz Matki Bożej Trybunalskiej]], patronki polskich parlamentarzystów{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=21, 46}}. Ołtarze boczne noszą wezwana: św. Iwona, [[Ignacy Loyola|św. Ignacego Loyoli]], [[Stanisław Kostka|św. Stanisława Kostki]], Matki Boskiej Łaskawej, [[Serce Jezusa|Serca Jezusowego]], [[Barbara z Nikomedii|św. Barbary]]{{odn|Gminny program opieki nad zabytkami|2014|s=46}}.
 
== Galeria ==
 
<gallery caption="Historyczne widoki kościoła">
Plik:Jesuit church and monastery in Piotrkow 1800.jpg|Kościół i klasztor na grafice z początku XIX w.
Plik:Jesuit Church and convent in Piotrkow 1870.jpg|Kościół i kolegium od strony Krakowskiego Przedmieścia, 1870.
Plik:Jesuit Church in Piotrkow 1870.jpg|Widok kościoła od Rynku i ul. Konarskiego, 1870.
Plik:Interior of Jesuit Church in Piotrkow 1870.jpg|Wnętrze kościoła w 1870.
Plik:Gimnazjum meskie Piotrkow Trybunalski przed 1870.jpg|Zdjęcie kościoła i kolegium sprzed 1870.
</gallery>
 
<gallery caption="Wygląd zewnętrzny">
Plik:220913 Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 02.jpg|Widok z Rynku Trybunalskiego
Plik:Kościół oo.Jezuitów z boku corrected.jpg|Widok z prawej od ul. Pijarskiej
Plik:220913 Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 00.jpg|Widok z lewej od ul. Pijarskiej
</gallery>
 
<gallery caption="Wnętrza">
Plik:220913 Interior of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 00.jpg|Widok w stronę ołtarza głównego
▲[[Plik:220913 Main Altar of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 02.jpg|240px|thumb|Ołtarz główny]]
Plik:220913 Altar of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 01.jpg|Ołtarz boczny Serca Jezusowego
Plik:220913 Pulpit of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 02.jpg|Ambona
Plik:220913 Vaulting in Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 05.jpg|Zdobienia nawy głównej
Plik:220913 Vaulting in Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 03.jpg|Freski na sklepieniu
Plik:220913 Main altar of Jesuit Church in Piotrków Trybunalski - 03.jpg|Obraz Matki Bożej Trybunalskiej
</gallery>
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}|
<ref name="smbt">{{Cytuj stronę | url = http://mbtrybunalska.pl/historia-kosciola-p-w-sw-franciszka-ksawerego/ | tytuł = Historia kościoła p.w. św. Franciszka Ksawerego | opublikowany = Sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej | data dostępu = 2019-12-05}}</ref>}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj | tytuł = Gminny program opieki nad zabytkami gminy miasta Piotrków Trybunalski na lata 2015–2018 | url = http://dziennik.lodzkie.eu/WDU_E/2014/4530/akt.pdf | wydawca = Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego | data = 2014 | odn = {{odn/id|Gminny program opieki nad zabytkami|2014}} }}
* Piotrków Trybunalski: plan miasta. Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. E. Romera, Warszawa-Wrocław 1993.
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Sadowski | imię = Łukasz M. | tytuł = Piotrków Trybunalski : miasto królewskie i miasto gubernialne | czasopismo = Sztuka Europy Wschodniej | wolumin = 1 | strony = 269-277 | data = 2013 | odn = tak }}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Witanowski | imię = Michał Rawita | tytuł = Przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim (z planem miasta) | wydawca = Wydawnictwo Oddziału Piotrkowskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego | miejsce = Piotrków | rok = 1923 | odn = tak}}
 
{{Zabytkowe kościoły Piotrkowa Trybunalskiego}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_św._Franciszka_Ksawerego_w_Piotrkowie_Trybunalskim”