Kolumbia: Różnice pomiędzy wersjami

* [[Region Orinoko (Kolumbia)|Region Orinoko]]: stanowi północną część zachodniej Kolumbii, jest regionem równinnym nisko położonym. Nazywany Niziną [[Orinoko]] lub regionem [[Llanos (formacja roślinna)|Llanos]].

Konstytucją z roku 1858 utworzono konfederację Granadina, którą w 1861 przekształcono w Stany Zjednoczone Nowej Granady, a dwa lata później w Stany Zjednoczone Kolumbii. W okresie przewagi [[liberalizm|liberałów]] dokonano wielu postępowych reform w tym zniesienia niewolnictwa w 1852 i wprowadzenia federalistycznej i [[antyklerykalizm|antyklerykalnej]] konstytucji rok później. W okresie rządów Tomása Cipriano de Mosquery w latach 60. wprowadzono federalistyczny i skrajnie antyklerykalny system rządów. Reformy liberałów starał cofać się konserwatywnie nastawiony Rafael Núñez który objął rządy w 1880 roku i sprawował je przez kolejne czternaście lat. W roku 1885 w wyniku antyfederalistycznej rewolucji kraj przekształcono w republikę Kolumbii. Trwające dziesiątki lat zatargi między liberałami (promowali [[federalizm]] i rozdział Kościoła od państwa) a [[konserwatyzm|konserwatystami]] (optowali za centralizacją i silną pozycją Kościoła) wywołały ostatecznie tzw. [[wojnaWojna domowaTysiąca w Kolumbii (1899-1902)Dni|wojnę 1000 dni]] (1899-1902), która skończyła się zwycięstwem konserwatystów. W wojnie zginęło około 100 tysięcy mieszkańców Kolumbii. Konserwatyści mimo zwycięstwa przyjęli program modernizacji kraju<ref name="Kolumbia. Historia" />.

W końcu lat 60. na kolumbijskiej arenie pojawiły się dwie lewicowe organizacje partyzanckie [[Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii|FARC]] i [[Armia Wyzwolenia Narodowego (Kolumbia)|ELN]], a w roku 1970 dołączył do nich [[Ruch 19 Kwietnia]] (M-19). Partyzanci cieszyli się poparciem głównie wśród ubogiej części społeczeństwa. Często po stronie partyzantów stawali również duchowni. Na korzyść partyzantów wpływała sytuacja ekonomiczno-społeczna kraju, do lat 60. w kraju żyło ponad 400 tys. bezrolnych rodzin, a od 1961 roku ich liczba corocznie wzrastała o 40 tys.<ref>Richard Gott (1970). ''Guerrilla Movements in Latin America''. Nelson. s. 516.</ref><ref>Gary MacEoin (1971). Revolution Next Door: Latin America in the 1970s. Holt, Rinehart & Winston. s. 91.</ref> W tym samym okresie brak podstawowej opieki medycznej i niedożywienie spowodowało wzrost śmiertelności noworodków i częstości występowania chorób<ref>{{Cytuj|autor = James Jeremiah Brittain |tytuł = Revolutionary Social Change in Colombia: The Origin and Direction of the FARC-EP |data = 2010 |isbn = 978-0-7453-2876-8 |miejsce = London |wydawca = Pluto Press |s = 74–76 |oclc = 656846654}}</ref>. W 1970 roku, 77% gruntów wchodziło do [[latyfundiaLatyfundium|latyfundiów]], czyli gospodarstw zajmujących powierzchnię sięgającą ponad 50 hektarów<ref>Raúl A. Fernández (1979). ''„Imperialist capitalism in the Third World: theory and evidence from Colombia”''. Latin American Perspectives 6 (1): 56.</ref>. W 1971 roku 70% gruntów należało do raptem 5,7% obywateli<ref>Ernest Feder (1971). The Rape of the Peasantry: Latin America’s Landholding System. New York: Anchor. s 244.</ref>. W roku 1974 liberalno-konserwatywny sojusz rozpadł się. Przy władzy pozostali liberałowie, ale w roku 1982 przegrali wybory. Cztery lata później odzyskali władzę. Podejmowane w latach 80. próby zakończenia wojny spełzły na niczym (m.in. próby wciągnięcia partyzantów w życie polityczne).

Przynależność do organizacji międzynarodowych: [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]], [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]], [[Stowarzyszenie Integracji Latynoamerykańskiej|ALADI]], [[Organizacja Państw Amerykańskich|OPA]], [[Latynoamerykański System Gospodarczy|SELA]], [[Mercosur]] (członek stowarzyszony) i do [[Andyjski Wspólny Rynek|Paktu Andyjskiego]].

<li>[[Nariño (departament)|Nariño]] ([[Pasto]])

Różnorodność etniczna Kolumbii jest rezultatem metysażu (mieszania ras) Indian, hiszpańskich kolonizatorów i afrykańskich niewolników, co doprowadziło do powstania społeczeństwa metyskiego, białego, czarnego oraz tubylczego. Proporcje tych grup etnicznych różnią się w zależności od regionów. Zaznacza się również obecność imigrantów z innych grup etnicznych, takich jak arabskiej (zwłaszcza na wybrzeżu karaibskim), żydowskiej (kolumbijska wspólnota żydowska przekracza 8000 osób), chińskiej i z krajów europejskich (Hiszpania, Włochy, Wielka Brytania, Niemcy), jak również z innych państw latynoamerykańskich (Ekwador, Argentyna, Peru, Antyle). [[Metys]]i stanowią 58% mieszkańców, biali 20%, [[mulat|Mulaci]] 14%, murzyni 4%, ludność mieszana indiańsko-murzyńska 3%, Indianie 1%, natomiast [[Romowie]] 0,01<ref>Bushnell, David & Rex A. Hudson (2010) „The Society and Its Environment”; Colombia: a country study: 87.</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/co.html The World Factbook].</ref>.

** [[Mormonizm|mormoni]] – 0,4%