Ankara: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
int., jęz.
Linia 42:
Cesarz zdecydował o przekształceniu miasta w jedno z trzech głównych centrów administracyjnych środkowej Anatolii. W epoce [[Cesarstwo Rzymskie|imperium rzymskiego]] Ancyrę zamieszkiwało ok. 200 000 osób. Przez miasto przepływała rzeka Ankara. Na wzgórzu [[Çankaya]] (obecnie w centrum miasta) w XIX ww. odkryto pozostałości rzymskiej willi w pobliżu obecnej siedziby prezydenta. Na wschodzie miasto sięgało do dzisiejszego Parku Gençlik i [[Ankara (stacja kolejowa)|dworca kolejowego]], na południu – do obecnego [[Uniwersytet Hacettepe|Uniwersytetu Hacettepe]].
 
Znaczenie Ankary wynikało z korzystnego połączeniapołożenia na skrzyżowaniu szlaków handlowych z północnej Anatolii na południe oraz ze wschodu na zachód. W III wieku n.e. miasto uległo napaści [[Goci|Gotów]] z zachodu, a następnie [[Arabowie|Arabów]]. Przez dziesięciolecie było siedzibą władczyni [[Septymia Zenobia|Zenobii]] z [[Palmyra (Syria)|Palmyry]], która wykorzystała osłabienie cesarstwa rzymskiego dla utworzenia własnego państwa. Ponownie włączył miasto do imperium w 272 roku cesarz [[Lucjusz Domicjusz Aurelian|Aurelian]]. Rozbudowano wówczas system dróg w kierunku dzisiejszego [[Eskişehir]]. Ankara stanowiła duże centrum handlowe, ale również była głównym ośrodkiem administracji.
 
W tym okresie, podobnie jak w innych miastach środkowej Anatolii, również w Ankarze zaczęło pojawiać się chrześcijaństwo. Za czasów [[Dioklecjan]]a nastąpiło nasilenie prześladowań chrześcijan, podczas których ofiarą padł m.in. biskup miasta – Klemens, lekarz Plato i jego brat Antiochus. W IV wieku Ankara była już miastem chrześcijańskim, w którym jednak dominował [[arianizm]]. W latach 362–363 cesarz [[Julian Apostata]] odwiedził je w swojej kampanii [[Sasanidzi|perskiej]]; z tego czasu pochodzi zabytek zwany Kolumną [[Julian Apostata|Juliana]]. Ancyra była miejscem kilku ważnych synodów (w 314, 358 i 375); w 375 r. spotkali się tam biskupi ariańscy, wśród nich św. [[Grzegorz z Nyssy]]. Miasto znane było wówczas również pod nazwą Angora. Pod koniec IV wieku stało się letnią rezydencją cesarzy bizantyńskich przybywających z [[Konstantynopol]]a.
 
=== Średniowiecze i nowożytność ===
Linia 57:
Po wygranej [[Wojna o niepodległość Turcji|wojnie o niepodległość]], kiedy ustanowiono [[Turcja|Republikę Turcji]] (29 października 1923), kilka dni wcześniej (13 października) Ankara stała się stolicą państwa, co przyczyniło się do dalszego rozwoju miasta oraz jego podziału na starą część, zwaną [[Ulus]], oraz nową – [[Yenişehir]]. Nowe dzielnice, których centrum stanowi dzisiaj [[Kızılay]], charakteryzują się typową zabudową miast współczesnych: szerokimi ulicami, hotelami, teatrami, centrami handlowymi. Siedziba [[Władza wykonawcza|rządu]] i ambasad znajduje się również w nowej części miasta.
 
Od czasu awansowania do roli stolicy Ankara przeżyła gwałtowny rozwój. Z niewielkiej miejscowości z 35 tys. mieszkańców w 1924 roku, zamieniła się w wielką metropolię. W 1927 w stolicy żyło już 44 553 osób, a w 2007 roku miała ona ponad 4 miliony mieszkańców.
 
== Klimat ==
Linia 219:
* Ruiny budowli rzymskich:
** świątynia [[Roma (mitologia)|bogini Romy]] i cesarza [[Oktawian August|Augusta]] (25–20 p.n.e., ''Augustus Tapınağı'') – znana z ''Res gestae Divi Augusti'' („Monumentum Ancyranum”), gdyż na jednej z jej ścian natrafiono na tekst dokumentu Oktawiana Augusta. [[Plik:MonumentumAncyranum28Nov2004.jpg|thumb|Świątynia bogini Romy i cesarza]]
** [[termy|łaźnie rzymskie]] (212–217, ''Roma Hamamları'') – z których pozostały jedynie fundamenty, ukazujące jednak typowe rozplanowanie podobnych obiektów: [[frigidarium]], [[tepidarium]], [[Caldarium|calidarium]]. Zbudowano je za cesarza [[Karakalla|Karakalli]] w III w. n.e.
** kolumna cesarza [[Julian Apostata|Juliana Apostaty]] z ok. 360 r. n.e. (''Jülyanüs Sütunu'')
** bizantyńskie mury obronne z cytadelą (''Ankara Kalesi'') – budowa cytadeli została rozpoczęta przez [[Galatowie|Galatów]], a ukończona przez [[Starożytny Rzym|Rzymian]]. W okresie bizantyńskim oraz [[Imperium Osmańskie|Imperium osmańskiego]] przeprowadzano renowacje i przebudowy. Sama cytadela i jej okolice stanowią najstarszą część miasta; w pobliżu teatr rzymski, na którego terenie nadal prowadzone są prace archeologiczne.
Linia 241:
 
== Parki ==
Ankara słynie ze swoich parków, założonych głównie we wczesnych latach Republiki. Do najważniejszych należynależą:
* Gençlik Park, założony w 1943 roku na 38 hektarach, jest pełen zieleni i stawów. Znajdują się w nim również: park rozrywki, herbaciarnie, kawiarnie i teatr na wolnym powietrzu.
* Park Botaniczny przy ulicy Cinnah, zapoczątkowano go w latach siedemdziesiątych, chcąc zebrać w jednym miejscu florę z całego świata.
* Park Seymenler – położony w dolinie,; w jego wyższej części, w pobliżu Pałacu Prezydenckiego znajduje się [[amfiteatr]], niższa, poprzecinana licznymi [[aleja|alejkami]] jest miejscem spotkań matek z dziećmi i właścicieli psów.
* Park Kuğulu – nazwany od licznych łabędzi tu mieszkających (kuğu = [[Cygnini|łabędź]])., Otrzymanychotrzymanych w darze od chińskiego rządu.
* Park Kurtuluş
* Park Güven
* Park Altın – założony w latach sześćdziesiątych, na dawnym polu [[golf]]owym. Dzisiaj jest to jeden z największych parków w okolicach Ankary. Ma powierzchnię 640 000 metrów kwadratowych. Miejsce wystaw, targów, mieszczą się tam: centrum sportowe, amfiteatr, restauracje, ogród botaniczny.
* ''Harikalar Diyarı'' – uznawany za największy park w Europie<!-- w Europie???? --> w granicach miasta. Położony jest na powierzchni 1&nbsp;200&nbsp;000 metrów kwadratowych, w tym 771&nbsp;000 to tereny zielone. Znajduje się w nim półkryty amfiteatr, dwanaście kin, sala konferencyjna, miejsce zabaw dla dzieci, kompleksy sportowe, kawiarnie, miejsca piknikowe, korty tenisowe, baseny, ścieżki rowerowe. Dla dzieci stworzono „Baśniową Wyspę” na powierzchni 25&nbsp;000 metrów kwadratowych.
 
== Kultura i sztuka ==
Linia 302:
 
== Handel ==
Dzielnicą z tradycyjnymi, sklepami jest [[Ulus]]. Turyści chętnie odwiedzają ''Çıkrıkçılar Yokuşu'' (Ulicę tkaczy), na której znajduje się wiele antykwariatów oraz sklepów z tradycyjnymi wyrobami tureckimi. Na bazarze zwanym ''Bakırcılar Çarşısı'' można znaleźć między innymi wyroby miedziane, dywany, biżuterię, antyki, ubrania, wyroby hafciarskie i wiele innych interesujących rzeczy.
 
Współczesne sklepy zlokalizowane są głównie w dzielnicy [[Kızılay]] oraz alei Tunalı Hilmi. Znajduje się tu centrum handlowe Karum. W [[Çankaya|Çankayi]] znajduje się Atakule – wieża zbudowana w 1989 roku o wysokości 125 m z restauracją i kawiarnią na szczycie oraz punktem widokowym. Było to pierwsze centrum handlowe Ankary. W Atakule znajdowało się ponad 150 sklepów, restauracje, kawiarnie oraz kino.