Wersja z 18:16, 28 lut 2019 edytuj Glovacki (dyskusja \| edycje) 3428 edycji Nie podano opisu zmian ← poprzednia edycja		Wersja z 00:02, 4 sty 2020 edytuj anuluj edycję Beno (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy interfejsu, Administratorzy 133 099 edycji m WP:SK+Bn następna edycja →
Linia 1: {{Inne znaczenia\|elementu sprężystego\|[[Sprężyna (powieść)\|Sprężyna - powieść Małgorzaty Musierowicz]]}} {{Dopracować\|źródła=2013-10 }} [[Plik:Ressort de compression.jpg\|thumb\|Sprężyna naciskowa]] [[Plik:Schnürung.jpg\|thumb\|Sprężyny tapicerskie]] Linia 8: == Historia == Zasadę sprężyny wykorzystano już kilkanaście tysięcy lat temu w [[Łuk (broń)\|łuku]], w którym występuje nagłe wyładowanie się nagromadzonej [[energia mechaniczna\|energii mechanicznej]], a także w niektórych pułapkach na zwierzęta (w postaci silnie napiętych prętów drewnianych). W okresie rzymskim do miotania pocisków podczas walk na morzu wykorzystywano [[sprężystość]] odgiętych desek (przykład [[sprężyna płaska\|sprężyny płaskiej]]). ~~Ok.~~Około 1485 roku projekt [[Leonardo da Vinci\|Leonarda da Vinci]] przewidywał, aby kuszę- gigant, używaną dawniej do walk oblężniczych, zaopatrzyć w łuk z [[płaskownik]]ów metalowych (rodzaj [[~~resor piórowy~~Resor\|resoru piórowego]]). Wypada wspomnieć również o miniaturowej kuszy ze [[stal]]i, wynalazku hiszpańskich [[Maurowie\|Maurów]] z XV w. [[kusza\|Kuszę]] taką łatwo było ukryć nawet w rękawie. ~~Ok.~~Około 1500 sprężyna występuje w nowej, ważnej postaci – [[sprężyna spiralna\|sprężyny spiralnej]], która zaczęła odgrywać rolę źródła energii w [[zegar]]ach. W 1616 Veranzio Fausto, autor książki o maszynach, podaje rysunek powozu na [[resor]]ach. Po 50 latach resory ze stali na pewno już były używane. [[Sprężyna śrubowa]] rozwinęła się prawdopodobnie ze spiralnej. Istniała już pod koniec XVIII w. Około 1800 J. Bramah zbudował maszynę do nawijania tego rodzaju sprężyn. Sprężyny tapicerskie natomiast wynaleziono w 1826 w Anglii. Innym zastosowaniem sprężyny jest akumulacja [[energia mechaniczna\|energii mechanicznej]], na przykład w napędzie tradycyjnych [[mechanizm]]ów [[~~Zegar\|zegarowych~~zegar]]owych. Sprężyny używane są też do amortyzowania uderzeń (np. [[Zderzak (kolejnictwo)\|zderzak kolejowy]], [[resor]]) oraz do pomiaru siły ([[siłomierz]]e). == Charakterystyka == [[Plik:Federkennlinie.svg\|thumb\|220px\|Przykłady charakterystyki sprężyn:<br /> 1 – progresywna, 2 – liniowa,<br /> 3 – degresywna, 4 – z napięciem wstępnym,<br />5 – łamana progesywna]] [[Plik:2006-02-04 Metal spiral.jpg\|thumb\|Sprężyna – zabawka]] Charakterystyka sprężyny to podana w postaci graficznej zależność siły wywieranej na nią (lub momentu) od jej ugięcia (kąta obrotu). Charakterystykę sprężyn można podzielić na cztery grupy: * progresywna (stożkowa), * łamana, * liniowa, * degresywna. W najprostszym przypadku dla sprężyn zakłada się liniową zależność [[siła sprężystości\|siły sprężystości]] ''<math>F''</math> od wychylenia sprężyny z położenia równowagi ''<math>x''{:}</math> :: <math>F=-kx,</math> gdzie: ''<math>k''</math> jest [[Współczynnik sprężystości\|współczynnikiem sprężystości]] (stałą sprężyny), określającym przyrost siły sprężyny wraz z jej ugięciem. Wówczas energia zgromadzona w odkształconej sprężynie wynosi: :: <math> E_p = \frac{1}{2}kx^2.</math> == Klasyfikacja sprężyn == Ze względu na sposób obciążenia sprężyny można podzielić na: * [[ściskanie\|ściskane]], * [[rozciąganie\|rozciągane]], * [[skręcanie\|skręcane]], * [[zginanie\|zginane]]. Rodzaje sprężyn: * [[sprężyna ~~śrubowa~~dociskowa]] * [[sprężyna ~~piórowa~~krążkowa]] * [[sprężyna naciskowa]]▼ * [[sprężyna naciągowa]] ▲* [[sprężyna naciskowa]] * [[sprężyna ~~wielokrotna~~pierścieniowa]]▼ * [[sprężyna ~~dociskowa~~piórowa]]▼ * [[sprężyna płaska]] ▲* [[sprężyna wielokrotna]] * [[sprężyna spiralna]] * [[sprężyna ~~krążkowa~~śrubowa]] * [[sprężyna ~~pierścieniowa~~wielokrotna]] * [[sprężyna zaworowa]] ▲* [[sprężyna dociskowa]] {{Commons\|Spring (device)}}

Sprężyna: Różnice pomiędzy wersjami