CMYK: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Julo (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 26:
 
== Raster ==
Druk farbami (atramentami) CMYK odbywa się metodą [[Raster (poligrafia)|rastra]], czyli drukowania widocznych pod lupą punktów. Raster posiada 100% koloru. Może mieć różny kształt (raster klasyczny ma kształt koła), różną wielkość. Na danym obszarze druku stosunek powierzchni pokrytej rastrem danego koloru (np. cyjanu) do całej powierzchni tego obszaru, wyrażony w procentach, to wartość tonalna. Wartość tonalna 0% dla cyjanu oznacza powierzchnię nie pokrytą cyjanem, a wartość tonalna 100% (pełny ton) cyjanu oznacza powierzchnię pokrytą cyjanem w całości. Drukując różnymi wartościami tonalnymi dla cyjanu mamy wrażenie optyczne różnego natężenia barwy cyjan. W druku CMYK klasyczną kolejnością druku jest YellowBlack, Magenta, Cyjan, BlackYellow, choć od tej zasady często spotykane są odstępstwa, wynikające ze specyfiki maszyn (druk arkuszowy lub rolowy, druk na maszynach czterokolorowych lub w czterech osobnych przebiegach na arkuszowych maszynach jednokolorowych itp.). Zmiana kolejności drukowanych farb wpływa na finalny efekt barwny. Kolejne nakładanie się kolorów drukowanych w różnych wartościach tonalnych sprawia, że można uzyskać szeroką gamę barw. Farby (atramenty) CMYK są półtransparentne., np. Kiedykiedy na raster C zostanie położony raster M to będzie widoczna barwa wypadkowa.
 
Dokładnych odpowiedników barw C i M nie ma w języku polskim, są to specjalnie stworzone kolory na użytek przemysłu, które w połączeniu z Y i K umożliwiają oddawanie jak największej ilości barw. Absolutnie wszystkich istniejących barw nie uda się uzyskać metodą nakładania na siebie barw CMYK z wielu różnych powodów, z których najważniejszym jest brak możliwości uzyskania w praktyce [[farba|farb]] teoretycznych o absolutnej czystości koloru. Idealnie czyste kolory C, M, Y – są [[barwy dopełniające|barwami dopełniającymi]] dla trzech [[barwy proste|barw prostych]] najsilniej odbieranych przez receptory ludzkiego oka. Kolor ostatni – K – został dołożony do pozostałych trzech na praktyczne potrzeby przemysłu poligraficznego. Farby (atramenty) triadowe używane w Europie nie pokrywają się barwą z używanymi np. w USA. W efekcie z form drukowych przygotowanych w Europie nie można uzyskać tych samych odcieni barw, używając farb (atramentów) CMYK europejskich i amerykańskich.
Linia 32:
== Kolor czarny ==
[[Plik:Color-subtractive-mixing-cropped.png|thumb|150px|Subtraktywne mieszanie barw]]
Teoretycznie można uzyskać kolor czarny przez złożenie kolorów C+M+Y, ale w praktyce tak uzyskany kolor czarny jest kolorem ciemno-brudno-brązowym. Poza tym ekonomicznie nieuzasadnione byłoby drukowanie czarnego tekstu za pomocą składania barw [[Przestrzeń barw#CIELUV i inne przestrzenie|CMY]]. Widoczne jest to na separacji CMY i CMYK: aby w pierwszym przypadku osiągnąć efekt finalny należy zużyć znacznie więcej zużyć farby drukarskiej, niż w przypadku separacji CMYK. Przy zwiększonym zużyciu farb pojawia się też problem techniczny w procesie druku. Jednym z nich może być utrudnione schnięcie, a co za tym możeidzie iśćmożliwość odbijania odbijaniefarb na sąsiadujący arkusz w stosie, ścieranie się farby, opóźnienia w dalszej odróbce druku np. cięcie naobróbce gilotynachproduktu.
 
Teoretycznie można uzyskać kolor czarny przez złożenie kolorów C+M+Y, ale w praktyce tak uzyskany kolor czarny jest kolorem ciemno-brudno-brązowym. Poza tym ekonomicznie nieuzasadnione byłoby drukowanie czarnego tekstu za pomocą składania barw [[Przestrzeń barw#CIELUV i inne przestrzenie|CMY]]. Widoczne jest to na separacji CMY i CMYK: aby w pierwszym przypadku osiągnąć efekt finalny należy znacznie więcej zużyć farby drukarskiej niż w przypadku separacji CMYK. Przy zwiększonym zużyciu farb pojawia się też problem techniczny w procesie druku. Jednym z nich może być utrudnione schnięcie, a co za tym może iść – odbijanie w stosie, ścieranie się farby, opóźnienia w dalszej odróbce druku np. cięcie na gilotynach.
 
[[Plik:Barns grand tetons.jpg|thumb|150px|Kolorowa fotografia: Park Grand Tetons]]
Linia 41 ⟶ 40:
== CMYK a inne kolory ==
Mowa o typowych kolorach jest zawsze naznaczona piętnem błędu. Wynika to z faktu, że każdy człowiek trochę inaczej odbiera kolory z powodów zarówno osobniczych, jak i bieżącego oświetlenia. Można się jednak pokusić o pewne uproszczenia.
 
* [[Barwa biała|Biały]] – pod pojęciem bieli rozumie się brak wszystkich składowych, a w domyśle jest to biel podłoża. Często dla uzyskania bieli (druk na przezroczystych foliach, papierach metalizowanych, podłożach nie-białych) używa się bieli kryjącej – poddruk bielą kryjącą
* [[Barwa żółta|Żółty]] – dla uzyskania idealnej pełnej nasyconej żółcieni trzeba dodać do 100% Y także kilka procent M
Linia 54 ⟶ 52:
== Drukowanie farbami procesowymi – problem kolorów ==
Tak jak za pomocą farb CMY nie można uzyskać koloru czarnego i dlatego powstał CMYK, tak również nie wszystkie barwy można uzyskać przez „składanie” ze sobą, w różnych proporcjach, [[farby procesowe|farb procesowych]]. Problem ten rozwiązuje się w praktyce przez zastąpienie farb procesowych farbą dającą żądany efekt kolorystyczny. Farba taka (tzw. [[kolory dodatkowe|spot kolor]]) jest tworzona najczęściej przez zmieszanie kilku baz pigmentowych spośród kilkunastu najczęściej wykorzystywanych. Owe kilkanaście pigmentów daje znacznie większe możliwości tworzenia kolorów niż nakładanie na siebie czterech barw procesowych. Tworzenie farb o kolorach specjalnych, jak i ich stosowanie, jest kłopotliwe dla [[drukarnia|drukarni]]. Jednym ze sposobów ograniczenia potrzeby stosowania farb mieszanych jest zwiększenie liczby kolorów procesowych z czterech do sześciu ([[Hexachrome|model heksachromatyczny]]), stąd też powstały sześciokolorowe maszyny drukarskie redukujące konieczność używania farb mieszanych i podnoszące jakość wydrukowanej barwy przy użyciu jedynie farb procesowych.
 
W praktyce drukarskiej zazwyczaj drukuje się na maszynach czterokolorowych farbami triadowymi w następującej kolejności: czarny, cyjan, magenta, żółty. Od tej reguły bywają odstępstwa. Zmiana kolejności drukowanych farb wpływa na finalny efekt barwny.
 
== Przypisy ==