Leon Feiner: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 2:
'''Leon Feiner''', ps. ''Mikołaj'' ([[jidysz|jid.]] ''' לעאן פיינער'''; ur. [[1885]], zm. [[22 lutego]] [[1945]] w [[Lublin]]ie<ref>[https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-leona-feinera Aleksandra Namysło, ''Historia Leona Feinera'']</ref>) – adwokat, działacz [[Bund (partia)|Bundu]], od sierpnia [[1944]] do stycznia [[1945]] prezes<ref>Kroszczor ''Cmentarze'' podaje, bez daty, że był wiceprezesem</ref> [[Rada Pomocy Żydom|Rady Pomocy Żydom "Żegota"]].
 
Ukończył [[Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego|Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. Przed wybuchem II wojny światowej prowadził kancelarię adwokacką w Krakowie i przewodniczył tamtejszym strukturom Bundu. Po [[kampania wrześniowa|agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę]] w końcu września znalazł się na terenie [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]]. Aresztowany przez [[NKWD]] podczas próby przekroczenia granicy z [[Republika Litewska (1918–1940)|Litwą]], osadzony w więzieniu w [[Lida|Lidzie]]. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku III Rzeszy na ZSRR]] w czerwcu 1941 udało mu się zbiec z więzienia w czasie wycofywania się Sowietów z miasta. Przyjechał do Warszawy, gdzie zamieszkał poza [[Getto warszawskie|gettem]], po stronie "aryjskiej". Został wybrany do centralnych władz Bundu. Reprezentował Bund i [[Żydowska Organizacja Bojowa|ŻOB]] po aryjskiej stronie, gdzie używał nazwiska ''Mikołaj Lasocki''. Ukrywał się m.in. u [[Aleksander Zelwerowicz|Aleksandra Zelwerowicza]]. W sierpniu 1942 nawiązał kontakt z [[ArmiaHenryk KrajowaWoliński|AKHenrykiem Wolińskim]], zaś kilkaszefem miesięcyReferatu późniejŻydowskiego wrazw z[[Biuro Informacji i Propagandy|Biurze Informacji i Propagandy]] [[MenachemArmia KirszenbaumKrajowa|MenachememArmii KirszenbaumemKrajowej]] wprowadziłz prośbą o wysłanie do [[JanSzmul KarskiZygielbojm|JanaSzmula KarskiegoZygelbojma]] na terenprzedstawiciela Bundu w [[GettoRada warszawskieNarodowa Rzeczypospolitej Polskiej|gettaRadzie warszawskiegoNarodowej RP]] depeszy informującej o sytuacji polskich Żydów. Została ona nadana 2 października 1942. Od styczniatego 1943czasu wiceprezesprzekazywał Żegoty,raporty odo sierpniasytuacji 1944getta dowarszawskiego styczniapodpisane 1945[[pseudonim]]em jej„Berezowski”, prezes.które Potrafiały wybuchudo [[PowstanieRząd wRzeczypospolitej getciePolskiej warszawskimna Uchodźstwie|powstaniaRządu wRP getciena uchodźstwie]]. pozostawałW wpaździerniku stałym1942 kontakciespotkał zesię również z wyjeżdżającym do Londynu kurierem [[SzmulJan ZygielbojmKarski|SzmulemJanem ZygielbojmemKarskim]], którego wraz z [[Menachem Kirszenbaum|Menachemem Kirszenbaumem]] wprowadził na teren [[Getto warszawskie|getta warszawskiego]]. Apelował wówczas do Karskiego:
 
<blockquote>''Chcielibyśmy, aby pan powiedział rządowi polskiemu i rządom Sprzymierzonym oraz wielkim przywódcom alianckim, że jesteśmy bezsilni w obliczu zbrodni niemieckich. Nie możemy bronić się sami, a nikt inny w Polsce nie może nas obronić. Władze polski podziemnej mogą uratować część spośród nas, ale nie mogą uratować masy. Niemcy nie próbują zrobić z nas niewolników, jak to robią z innymi narodami; my jesteśmy systematycznie mordowani. Cały nasz naród będzie zniszczony. Nieliczni mogą być prawdopodobnie uratowani, ale los trzech milionów Żydów jest przesądzony. Temu nie zapobiegnie żadna siła w Polsce, ani polskie ani żydowskie podziemie. Odpowiedzialność za to złóż pan na barki Sprzymierzonych. Nie dopuść pan do tego, by ktoś z przywódców zjednoczonych narodów mógł powiedzieć, iż nie wiedział, iż pomoc może być udzielana tylko z zewnątrz (…) Powiedz pan przywódcom żydowskim, że nie jest czas na uprawianie polityki czy taktyki. Powiedz im, że ziemię trzeba wstrząsnąć od posad, że świat trzeba obudzić. Może wtedy się przebudzi, zrozumie i przejrzy''<ref>[https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-leona-feinera Aleksandra Namysło, ''Historia Leona Feinera'']</ref>.</blockquote>
 
Od stycznia 1943 wiceprezes Żegoty, od sierpnia 1944 do stycznia 1945 jej prezes. Po wybuchu [[Powstanie w getcie warszawskim|powstania w getcie]] pozostawał w stałym kontakcie ze [[Szmul Zygielbojm|Szmulem Zygielbojmem]].
 
Zmarł na chorobę nowotworową. Pochowany w alei głównej [[Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|cmentarza żydowskiego]] przy [[Ulica Okopowa w Warszawie|ulicy Okopowej]] w [[Warszawa|Warszawie]] (kwatera 12)<ref>[http://cemetery.jewish.org.pl/id_39550/info/_Leon%20(Mikołaj)_Feiner.html Grób Leona Feinera] w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie| wydawca = Rokart| miejsce = Warszawa| rok = 2003| strony = | isbn = 83-916419-3-7}}</ref>.