Ruda darniowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
źródła/przypisy
Linia 2:
[[Plik:Studzieniec2.jpg|thumb|[[Kościół św. Wawrzyńca w Studzieńcu]] z kamienia polnego i rudy darniowej]]
[[Plik:Arkadia wall with hermes01.jpg|thumb|Ruda darniowa wykorzystana w budowie muru]]
'''Ruda darniowa, rudawiec''' – wytrącenia uwodnionych tlenków żelaza, które wraz z domieszką koloidalnej [[krzemionka|krzemionki]], frakcji ilastej czy fosforanów spajają okruchy mineralne i szczątki organiczne tworząc w [[profil glebowy|profilu glebowym]] różnej wielkości czarnobrunatne bryły lub trudne do przebicia warstwy. Rudy darniowe tworzą się w obniżeniach terenu. Połączone jest to z wahaniami zwierciadła [[woda gruntowa|wody gruntowej]], zasobnej w rozpuszczalne związki żelaza. Rudawiec może znacząco utrudniać rozwój systemu korzeniowego roślin i głęboką uprawę gleby{{r|Bade-g}}.
 
Ze względu na eksploatację jako złoże oraz na [[melioracja|melioracje]] (wyorywanie lub rozrywanie w celu likwidacji bariery dla wody oraz korzeni drzew i roślin uprawnych) warstwy rudawca współcześnie rzadko są ciągłe, a duże konkrecje mogą być rozproszone w profilu aż do powierzchni gleby{{r|Syst}}.
 
Jako ruda żelaza wykorzystywana była do wytopu tego metalu od czasów prehistorycznych do XX w. (w Polsce do 1964 r.), głównie w [[Dymarka|piecach dymarkowych]]{{r|WiŻ|ency}}. Złoża rudy darniowej mają zdolność do odnawiania się w ciągu kilku lat.
Linia 14:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
2.<ref name="Bade-g">Renata Bednarek: Konkrecje. W: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, [[Zbigniew Prusinkiewicz]]: ''Badania ekologiczno-gleboznawcze''. 2005. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 81. ISBN 83-01-14216-2}}</ref>.
<ref name="ency">{{cytuj|url=https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/darniowa-ruda;3890713.html|tytuł=darniowa ruda|opublikowany=Encyklopedia PWN|data dostępu=2020-01-08}}</ref>
1.<ref name="Syst">''Systematyka gleb Polski''. 2019. Wyd. 6. Wrocław-Warszawa. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb, s. 48-49. ISBN 978-83-7717-322-0}}</ref>.
<ref name="ency">{{cytuj|url=https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/darniowa-ruda;3890713.html|tytuł=darniowa ruda|opublikowany=''Encyklopedia PWN''|data dostępu=2020-01-08}}</ref>
<ref name="WiŻ">{{cytuj|url=http://archiwum.wiz.pl/2001/01050500.asp|tytuł=Żelazne łąki|data dostępu=2020-01-08|autor=Mirosław Rutkowski|czasopismo=Wiedza i Życie|wolumin=5/2001}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
1. ''Systematyka gleb Polski''. 2019. Wyd. 6. Wrocław-Warszawa. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb, s. 48-49. ISBN 978-83-7717-322-0.
 
2. Renata Bednarek: Konkrecje. W: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, [[Zbigniew Prusinkiewicz]]: ''Badania ekologiczno-gleboznawcze''. 2005. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 81. ISBN 83-01-14216-2.
 
==Zobacz też==