Gospodarka Polski Ludowej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dr. |
dr. |
||
Linia 112:
[[Plik:Nowa Huta jako idealne socjalistyczne miasto.jpg|thumb|Plac Centralny w Nowej Hucie]]
[[Plik:FSO ok 1950r.jpg|thumb|Fabryka [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]], produkcja [[FSO Warszawa|FSO Warszawy M-20]]]]
[[Plik:Przodownik pracy odznaka PRL.JPG|thumb|upright|Odznaka „Przodownik Pracy Socjalistycznej”]]
{{osobny artykuł|Plan sześcioletni}}
Linia 154:
==== Problemy z mięsem ====
Nieudane regulacje pogorszyły sytuację na rynku. W lipcu 1957 roku ogłoszono podwyżkę cen na luksusowe artykuły (np. cena samochodu
Pomimo trudności władze nie korygowały założeń gospodarczych. [[Industrializacja]] szła pełną parą: powstawały kolejne duże zakłady przemysłowe (głównie o charakterze surowcowym). Ważniejszymi inwestycjami z lat 1956–1970 były: [[Kopalnie i Zakłady Przetwórcze Siarki Siarkopol|kombinat siarkowy w Tarnobrzegu]], [[Rafineria w Płocku|kombinat petrochemiczny w Płocku]], [[Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy”|zakłady azotowe w Puławach]], liczne kopalnie miedzi (w tym budowa [[Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy|Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego]]) i węgla brunatnego, [[Huta Aluminium Konin]]{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=351}}{{R|oxford2}}. Inwestycje przemysłowe prowadziły do [[Degradacja środowiska przyrodniczego|degradacji środowiska]], lecz władze bagatelizowały ten problem. W październiku 1970 roku jedynie 2 tys. z 14 tys. zakładów przemysłowych odprowadzających ścieki do rzek i jezior posiadało urządzenia do oczyszczania ścieków{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=351}}. 25% wód klasyfikowano jako czyste{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=351}}.
Linia 178:
W listopadzie 1965 roku sejm uchwalił [[Narodowy Plan Gospodarczy]] na lata 1966–1970. Nowa pięciolatka zakładała wzrost dochodu narodowego o 34%, produkcji przemysłowej o 44%, produkcji rolniczej o 17%{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=354}}. Udało się przekroczyć plan tylko w produkcji przemysłowej – standard życia społecznego pozostał na niskim poziomie. Nakłady przemysłowe do 1970 roku wzrosły o 27,7%{{R|oxford2}}.
W 1967 roku rozpoczęto produkcję [[Polski Fiat
W listopadzie 1967 roku wzrosły o blisko 17% ceny mięsa, przetworów mięsnych i słoniny. Problem ten był dyskutowany na X Plenum KC PZPR, na którym stwierdzono, że „ceny mięsa utrzymywały się na niezmienionym poziomie od roku 1959” i w końcu trzeba było je zwiększyć „z uwagi na równowagę rynkową”{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=354}}. Gomułka stwierdził, że wzrost produkcji mięsa nie nadążał za wzrostem siły nabywczej ludności oraz ze wzrostem popytu na ten artykuł. Oprócz tego podkreślił, że żaden kraj na świecie nie prowadzi „polityki całkowitej niezmienności cen”{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=354}}. Wzrost cen spotkał się z niezadowoleniem społecznym – podczas protestu robotników w [[Żerań|Żeraniu]] Gomułka powiedział do protestujących, że nie rozumie ich oburzenia, gdyż pomimo podwyżki mięsa ich i tak nie było stać na ten towar{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=354}}. Niskie pensje władze rekompensowały finansowaniem ochrony zdrowia, oświaty, kultury, dotowaniem czynszu, ogrzewania, energii, przejazdów komunikacją miejską i PKP oraz wyjazdów urlopowych{{R|oxford2}}. Władze rozwijały sieć szkół ([[Szkoła tysiąclecia|szkoły tysiąclecia]]), [[Dom akademicki|domów akademickich]], szkół przyzakładowych{{R|oxford2}}. Podczas rządów Gomułki problemem było wolne tempo [[Budownictwo mieszkaniowe|budownictwa mieszkaniowego]] – liczba oddawanych mieszkań stale była niższa od liczby zawieranych [[Małżeństwo|małżeństw]]{{R|oxford2}}.
Linia 200:
W lutym 1971 roku władze PRL odrzuciły poprzedni plan gospodarczy i wprowadzili nowy na lata 1971–1975. Nową wersję planu przyjęto w grudniu 1971 roku{{R|historiaprl}}. Dzięki zaciągnięciu kredytów można było zaplanować wzrost dochodu narodowego w pięcioleciu o 39% (w 1973 roku wprowadzono korektę, która podniosła wzrost do 55%){{R|historiaprl}}. Produkcja przemysłowa miała wzrosnąć o 50% (po korekcie w 1973 66%){{R|historiaprl}}. 10 maja 1972 roku Edward Gierek na V Plenum KC PZPR przedstawił plan podwojenia liczby mieszkań w ciągu 20 lat{{R|historiaprl}}. Aby zrealizować plan władze wykupiły od Związku Radzieckiego i Niemieckiej Republiki Demokratycznej technologię produkcji domów z prefabrykatów{{R|historiaprl}}. Dzięki kredytom, wykorzystaniu rezerw walutowych, wzroście popytu na węgiel oraz nieznacznym usprawnieniu gospodarki dochody ludności wzrosły o 11% przy braku inflacji{{R|oxford3}}.
Nowy plan zakładał gigantyczny wzrost inwestycji, któremu towarzyszyła kampania propagandowa. Rozpoczęto budowę nowych zakładów produkcyjnych (m.in. [[Huta Katowice|Huty Katowice]], [[Grupa Lotos|Rafinerii Gdańskiej]], [[Port Północny|Portu Północnego]], [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|Fabryk Samochodów Małolitrażowych]] w [[Bielsko-Biała|Bielsko-Białej]] i [[Tychy|Tychach]], kopalni w [[Zagłębie lubelskie|Zagłębiu Lubelskim]] i w Bełchatowie). W 1973 roku rozpoczęto produkcję [[Fiat 126|Polskiego Fiata 126p]]. Obok zakładów przemysłowych budowano [[Blok mieszkaniowy|bloki mieszkaniowe]] – według założeń do połowy lat 80. miano zaspokoić potrzeby mieszkaniowe społeczeństwa{{R|oxford3}}. Czas oczekiwania na nowe mieszkanie za rządów Edwarda Gierka wynosił od 10 do 15 lat{{R|historiaprl}}. Obok rozwoju przemysłu planowano unowocześnienie [[Infrastruktura|infrastruktury]]. Elektryfikowano kolejne odcinki linii kolejowych, rozpoczęto budowę nowych dróg (np. [[Gierkówka|Gierkówki]] powstaną w znaczniej mierze przez żołnierzy{{odn|Dziurok|Gałęzowski|Kamiński|Musiał|2010|s=398}}), w Warszawie rozpoczęto budowę [[Trasa Łazienkowska|Trasy Łazienkowskiej]] i [[Warszawa Centralna|Dworca Centralnego]]. Jednym ze sztandarowych inwestycji była budowa [[Linia kolejowa nr 4|Centralnej Magistrali Kolejowej]] (CMK) – najnowocześniejszej w krajach RWPG linii kolejowej. CMK miała połączyć [[Górny Śląsk]] i jej kopalnie węgla z portami w [[Trójmiasto|Trójmieście]]. Według planów pociągi miały jeździć początkowo z prędkością 160 km/h, a po ukończeniu budowy 250 km/h{{R|historiaprl}}. Z braku środków inwestycyjnych budowę CMK zakończono w 1977 roku. Udało się wybudować trasę łączącą [[Grodzisk Mazowiecki]] ze Śląskiem{{R|historiaprl}}. Ponadto narzucony termin sprawił, że zaniedbano wyposażenia CMK w nowoczesne systemy kierowania ruchem kolejowym, zaniechano budowy nasypów pod tory oraz bezkolizyjnych [[Przejazd kolejowo-drogowy|przejazdów]]{{R|historiaprl}}. Do połowy lat 80. na całej trasie obowiązywało ograniczenie prędkości do 140 km/h{{R|historiaprl}}.
20 lipca 1972 roku [[Piotr Jaroszewicz]] podpisał uchwałę Rady Ministrów w sprawie udzielania dodatkowych dni wolnych od pracy{{R|historiaprl}}. W 1975 roku pojawiły się [[wolne soboty]]{{R|oxford3}}. Wzrost produkcji był połączony ze wzrostem płac. W rolnictwie zniesiono obowiązkowe dostawy zboża, ziemniaków i żywca (1 stycznia 1972{{R|oxford3}}), a rolników objęto ubezpieczeniem i ułatwiono im obrót ziemią{{R|oxford3}}. Władze zachęcały rolników do specjalizacji produkcji i inwestycji. Jednocześnie zaczęły powstawać wielkie państwowe fermy hodowlane{{R|oxford3}}. W latach 1971–1974 dochód narodowy wzrósł o prawie 60%, produkcja przemysłowa o 64%, rolnicza o 19%, płace realne o 41%{{R|oxford3}}.
| |||