Departament (Francja): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
Linia 2:
[[Plik:Départements de France English.svg|thumb|250px|Departamenty we Francji]]
[[Plik:France L-2 (1812)-fr.svg|thumb|250px|Departamenty w 1812]]
'''Departament''' ([[język francuski|fr.]] ''département'') – jednostka [[podział administracyjny Francji|podziału administracyjnego Francji]], którego odpowiednikiem mógłby być [[powiat]] w [[Polska|Polsce]], aczkolwiek rola departamentu w systemie administracyjnym jest o wiele bardziej znacząca. Na czele administracji departamentu stoi [[prefekt (administracja)|prefekt]], reprezentant władzy centralnej, oraz rada generalna (''conseil général'') wybierana w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim. Departamenty dzielą się na mniejsze okręgi ''[[Okręg (jednostka administracyjna)|arrondissement]]'', na czele których stoją [[podprefekt|podprefekci]]. W [[lata 70. XX wieku|latach
Podział na departamenty został wprowadzony we Francji na wniosek [[Emmanuel-Joseph Sieyès|Emmanuela Sieyèsa]] [[dekret]]em z [[14 grudnia]] [[1789]] r. na miejsce dotychczasowych [[Prowincje Francji|prowincji]]. Działanie to było wyrazem chęci zniszczenia struktur państwowych poprzedniego ustroju. Mimo to niektóre granice departamentalne biegną w tych samych miejscach, co dawne granice prowincji.
Linia 10:
Zasadniczym kryterium rozstrzygającym o kształcie terytorialnym nowej jednostki był tu przeciętny zasięg marszu pieszego. Obszar departamentu musiał pozwalać na dotarcie od jego granic do stolicy departamentu, i z powrotem, pieszo w ciągu jednego dnia<ref>Kryteria kształtowania podziałów terytorialnych, [w:] Jerzy Malec, Dorota Malec, Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003.</ref>.
Początkowo było ich 83, ale w wyniku zmian granic, przyłączenia kilku terytoriów, liczba departamentów wzrastała. W okresie największych podbojów francuskich na [[kontynent|kontynencie]] [[Europa|europejskim]] istniało 140 departamentów. Za [[restauracja (historia)|restauracji]] było ich już tylko 86, po [[wojny włoskie|wojnach włoskich]] – 89, a po wojnie [[wojna francusko-pruska|francusko-pruskiej]] 1870–1871 – 86. W latach
Powierzchnia departamentów waha się między 4 a 8 tys. km². Jedynie w [[aglomeracja|aglomeracji]] paryskiej są one mniejsze – najmniejszy departament o powierzchni 105 km² obejmuje [[miasto]] [[Paryż]], przy czym jest to 2. pod względem liczby ludności departament po departamencie [[Nord (departament)|Nord]]. Liczba ludności tej jednostki waha się od 75 tys. ([[Lozère]]) do 2,5 mln (Nord) mieszkańców.
Linia 16:
Nazwy departamentów wywodzą się od cech geograficznych regionu – najczęściej są to nazwy [[rzeka|rzek]], które przez niego przepływają ([[Loara (departament)|''Loire'']], ''[[Żyronda (departament)|Gironde]]'', [[Dordogne (departament)|''Dordogne'']]), nazwy [[pasmo górskie|pasm górskich]] ([[Wogezy (departament)|''Vosges'']], [[Jura (departament)|''Jura'']], [[Alpy Nadmorskie (departament)|''Alpes-Maritimes'']]) lub nazwy szczytów (''[[Puy-de-Dôme]]''). Niekiedy zawarte są także określenia położenia np. ''haut'' (‘górny’), ''bas'' (‘dolny’), ''maritime'' (‘nadmorski’). Nazwy te celowo nie nawiązują do nazw [[kraina historyczna|krain historycznych]], tak by nie nawiązywały do nazw sprzed [[rewolucja francuska|rewolucji]].
Ponadto każdy departament oznaczony jest dwucyfrowym numerem, zgodnie z ich kolejnością alfabetyczną (określniki położenia nie były brane pod uwagę). Wyjątkiem są departamenty regionu [[Île-de-France]], które powstały w roku 1964, o numerach od 91 do 95, oraz departament [[Territoire de Belfort|Territoire-de-Belfort]] – nr 90. Także dwóm departamentom na [[Korsyka|Korsyce]], które powstały w 1975 r. po podziale departamentu ''Corse'' (nr 20), nadano nowe numery: 2A (''[[Korsyka Południowa|Corse-du-Sud]]'') i 2B (''[[Górna Korsyka|Haute-Corse]]''). Numery departamentów pojawiają się także w [[kod pocztowy|kodzie pocztowym]] (pierwsze dwie cyfry, np. '''42'''100 [[Saint-Étienne]] – departament nr 42 ''Loire'') oraz na [[tablica rejestracyjna|tablicach rejestracyjnych]] (ostatnie dwie cyfry).
Od czasu reformy tablic rejestracyjnych (planowano zniesienie pozycji numer departamentu, ale lokalni politycy byli przeciw), numer departamentu niekoniecznie oznacza departament rejestracji czy zamieszkania posiadacza pojazdu. Posiadacz pojazdu ma prawo jego swobodnego wyboru<ref>{{Cytuj stronę |
== Zobacz też ==
| |||