Estonia: Różnice pomiędzy wersjami

* 525 – poselstwo Estiów do króla Ostrogotów [[Teodoryk Wielki|Teodoryka]] w Rzymie<ref>„Główne nasilenie tych przemarszów przypadło na drugą połowę V i pierwszą połowę VI w. n.e. Z pruskiej Sambii przybyło do króla Ostrogotów do Rzymu około roku 525 poselstwo z darami bursztynu, zapewne z nadzieją, że uda się nawiązać zerwane przez wędrówki ludów więzy handlowe z krajami basenu Morza Śródziemnego. Jednakże król Teodoryk odesłał poselstwo z uroczystym listem wysłanym z Rawenny do ludu Estów (Haestiis), wspominając tylko o wzajemnym darze, a nie o handlu. Tak samo na odrodzenie wymiany towarowej na próżno liczyli Sweowie (tj. Szwedzi), mający do zbycia kosztowne futra. W VI w. ustal wiele wieków trwający handel między krajami nadbałtyckimi i śródziemnomorskimi.”, [w:] Kasiodor; Gerard Labuda. Historia Pomorza, tom 1, część 1, s. 304.</ref>

* VIII wiek – początki osiedlania się [[Wikingowie|wikingów]] na terenie Estonii.

* 1030 – pierwsze wzmianki o [[Tartu]] (Dorpat);

* 1050 – pojawiają się zręby późniejszego miasta [[Tallinn]]a;

* 1154 – arabski badacz [[al-Idrisi]] umieszcza Tallinn w swoim atlasie pod nazwą Kalawin (Kalevan);

* 1208 – [[Niemcy|Niemieccy]] [[kawalerowie mieczowi]] rozpoczynają swoją ekspansję na tereny estońskie (z terenów opanowanej już [[Łotwa|Łotwy]]), początek dwustuletniej walki z Zakonem. Od tego czasu zaczęły się w Estonii długie i bardzo silne wpływy [[Niemcy|niemieckie]], rozpoczęło się niemieckie osadnictwo, panowanie i dominacja nad terytorium Estonii, w miastach rozpoczęła dominować, niemal całkowicie, kultura niemiecka, sytuacja ta trwała setki lat.

* 1219 – duński król [[Waldemar II Zwycięski]] opanowuje północną część Estonii, w tym miasto Tallinn (zob. też [[Flaga Danii|Dannebrog]] – flaga duńska), powstaje [[Księstwo Estonii (1219–1346)|Księstwo Estonii]];

* 1248 – Tallinn (Rewal) otrzymuje [[prawa miejskie]]; w XIII w. powstają kolejne miasta: [[Parnawa]], [[Tartu|Dorpat]], [[Haapsalu]], [[Viljandi|Fellin]] i [[Paide]];

* ok. 1285 – miasta Tallinn i Dorpat zostają członkami [[Hanza|Hanzy]]

* 1525 – pojawia się pierwsza książka w języku estońskim (szybko zniszczona z powodu oskarżeń o herezję);

* 1535 – pierwszy katechizm w [[język estoński|języku estońskim]];

* 1598 – w północnej [[Liwonia|Liwonii]] (dzisiejszej południowej Estonii) powstają województwa [[Województwo parnawskie|parnawskie]] i [[Województwo dorpackie|dorpackie]];

* 1600 – [[Zygmunt III Waza]] ogłosił [[Inkorporacja terytorium|inkorporację]] ówczesnej [[Księstwo Estonii (1561-1721)|Estonii]] (dzisiejszej północnej Estonii) do [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], wybuch [[Wojna polsko-szwedzka (1600–1611)|wojny polsko-szwedzkiej]]. Na terenie dzisiejszej Estonii Polacy odnosili liczne zwycięstwa: [[Bitwa pod Karksi|pod Karksi]], [[Oblężenie Fellina|Fellinem]], [[Bitwa pod Rewlem|Rewlem]], pod [[Paide|Białym Kamieniem]] (dwukrotnie), [[Bitwa pod Rakvere|Rakvere]] i [[Oblężenie Parnawy|Parnawą]].

* 1690 – Estonia liczy ok. 350 tys. mieszkańców;

* 1686 – pierwszy elementarz w języku estońskim;

* 1739 – pierwsza [[Biblia]] po estońsku;

* 1790 – Estonia liczy ok. 500 tys. mieszkańców, składa się z dwóch guberni: [[Gubernia estońska|estońskiej]] (stolica [[Tallinn|Rewal]]/[[Tallinn]]) i liwlandzkiej (stolica [[Ryga]]);

* 1816 – zniesienie [[niewolnictwo|niewolnictwa]] w guberni estońskiej;

* 1819 – zniesienie niewolnictwa w guberni liwlandzkiej;

[[Plik:Declaration of Estonian independence in Pärnu.jpg|mały|Ogłoszenie niepodległości Estonii w [[Parnawa|Parnawie]] w 1918&nbsp;r.]]

[[Plik:Estonia1925physical.jpg|mały|upright=1.3|Mapa fizyczna międzywojennej [[Republika Estońska (1918–1940)|Estonii]]]]

* 1897 – największymi miastami obszaru dzisiejszej Estonii są [[Tallinn]], [[Tartu]], [[Narwa (miasto)|Narwa]], jednakże populacja żadnego nie przekracza 100 tys.;

* 1918 – zjednoczenie wszystkich ziem estońskich w jedną gubernię estońską;

* 24 lutego 1918 – deklaracja niepodległości [[Republika Estońska (1918–1940)|Estonii]];

* 1919 – wprowadzenie [[Prohibicja w Finlandii|prohibicji w Finlandii]] powoduje rozwój nielegalnej produkcji i przemytu alkoholu do Finlandii

* 2 lutego 1920 – [[Traktat w Tartu (sowiecko-estoński)|traktat w Tartu]], Rosja radziecka uznaje niepodległość Estonii i rezygnuje z „eksportu rewolucji”. Pierwsze wybory do Riigikogu. Uchwalenie konstytucji na wzór szwajcarski: silna pozycja parlamentu, brak głowy państwa, zmiany w prawie uchwalane w referendum. Główne siły polityczne to: socjaldemokraci, prawicowy [[Estoński Związek Ludowy|Związek Ludowy]] oraz centrowe partie drobnomieszczańskie. Większość mieszkańców to Estończycy (86%), ponadto Rosjanie (9%) oraz Niemcy. Liczna mniejszość szwedzka. Wyznaniowo kraj zdominowany przez [[Luteranizm|Kościół luterański]];

* 1924 – [[Zamach stanu w Estonii (1924)|powstanie komunistyczne]] w [[Tallinn]]ie inspirowane przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]];

* 1933 – nowy projekt konstytucji przygotowany przez ELV i zatwierdzony w referendum. Wprowadzenie systemu prezydenckiego: rząd i parlament wykonawcami jego woli. Ostatecznie [[konstytucja]] nie wchodzi w życie;

* 1934 – Estonia liczy 1 126 416 mieszkańców, w tym 93% Estończyków;

* ''Polityka zagraniczna'': Kraj przyłącza się do powstałej 12.09 w [[Genewa|Genewie]] „Ententy Bałtyckiej”. Ponadto utrzymuje dobre stosunki z [[II Rzeczpospolita|Polską]], [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]] i krajami skandynawskimi. Poprawnie układają się relacje z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]];

* 1944 – Mniejszość szwedzka ewakuowana na wniosek rządu Szwecji do swego kraju.

** ponowne zajęcie przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], aneksja 5% terytorium z miastem [[Pieczory]] przez [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjską FSRR]]

* 1949 – początek kolektywizacji i „rozkułaczania”.

* 1959 – 1 203 000 mieszkańców w Estonii, w tym 74% Estończyków.