Ołówek: Różnice pomiędzy wersjami

Polska nazwa pochodzi od [[ołów|ołowiu]], który był używany do pisania w [[Starożytny Egipt|starożytnym Egipcie]], [[Starożytna Grecja|Grecji]] oraz [[Starożytny Rzym|Rzymie]]. Do XIV wieku europejscy artyści używali prętów ołowianych, cynkowych lub ze srebra do tworzenia jasnoszarych rysunków zwanych ''silver-point''. W XVI wieku [[Szwajcaria|Szwajcar]] [[Konrad Gesner]] opisał w rozprawie o skamielinach pt. ''De omni rerum fossilium genere, gemmis, lapidibus metallis, et huiusmedi...'' pręt do pisania w drewnianej oprawce. Gdy w 1564 roku w [[Borrowdale]] w [[Anglia|Anglii]] znaleziono czysty [[grafit]], zaczęto go używać zamiast ołowiu, jednak nazwa ''ołówek'' pozostała. Ołówek z [[gumka do ścierania|gumką]] opatentowano dopiero w 1858 roku.

Swoje rysunkiRysunki ołówkami wykonywali słynni artyści tacy jak [[Le Corbusier]] i [[Picasso]]<ref>{{Cytuj | url=https://www.moma.org/collection/works/36622 | tytuł=Pablo Picasso. La Source. July 8, 1921 &#124; MoMA<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.moma.org | data dostępu=2018-11-19}}</ref>.

Ołówki podzielić można ze względu na zastosowanie. Ołówki twarde i bardzo twarde znajdują swoje zastosowanie w rysunku technicznym (oznaczone literą „H”), ołówki miękkie zaś do rysunku artystycznego (oznaczone „B”).

Warto wspomnieć, że nieNie od początku litery "H", "B" i "F" oznaczały stopień twardości rysika. Oznaczenia wprowadziła fabryka ołówków KOH-I-NOOR z Czeskich Budziejowic w XIX wieku. Oznaczały tyle co H - Hardtmuth (Joseph - założyciel fabryki), B - Budějovice (siedziba fabryki) oraz F- Franz Hardtmuth (wnuk założyciela, który opracował technologię pozwalającą produkować ołówki o różnej twardości).<ref>{{Cytuj |autor = Olga Myslivečková |tytuł = Magazyn ESPRIT LIDOVÉ NOVINY, artykuł pt. "Hora světla". |data = 05.06.2019.}}</ref>.

W początkowej fazie produkcji należy rozdrobnić grafit, jednak nie można uczynić tego w zwykłym młynku. Stosuje się więcdo celu urządzenia, w których pod wpływem sprężonego powietrza kawałki grafitu zderzają się ze sobą, krusząc się wzajemnie. Sproszkowany grafit miesza się z kaolinem i wodą aż do uzyskania konsystencji kitu. W celu wymodelowania odpowiedniego kształtu grafit zostaje wtłoczony do niewielkiejdyszy, rurki.z Z drugiej stronyktórej wychodzi już jako uformowany pręt. Następnie pręt tnie się na kawałki oraz [[prażenie (technologia chemiczna)|praży się]] w temperaturze {{C|1200}}. Kawałek grafitu zostaje powoskowany, a następnie umieszczony w drewnianej oprawce. Drewno na oprawkę musi być miękkie, by łatwo dało się zatemperować, kiedy grafit się wypisze. Drewno tnie się na listewki o długości ołówka, szerokości kilku ołówków i grubości połowy ołówka. W listewkach nacina się rowki i wkłada w nie grafity. Następnie od góry przykleja się takie same listewki z rowkami. Taki twór zostaje następnie pocięty na pojedyncze ołówki. W ostatniej fazie ołówki zostają pomalowane i ewentualnie zaopatrzone w [[gumka do ścierania|gumkę]].

Rdzeń takiego ołówka wykonany jest ze ścieralnej glinki (nie podlegającej wypalaniu) nasączonej barwnikiem rozpuszczalnym w wodzie, np. [[Fiolet metylowy|fioletem metylowym]]; zostawia on ślady odporne na ścieranie [[gumka do ścierania|gumką]]. Takim ołówkiem dokonywano wpisów w dokumentach, w których każdy wpis powinien być nieusuwalny i pozostawiać trwały ślad – np. w dokumentach finansowych – w czasach, kiedy nieznany był jeszcze (lub nie dość popularny) [[długopis]], a [[Wieczne pióro|pióra wieczne]] nie były dostępne dla wszystkich ze względu na cenę. Potoczna nazwa „kopiowy” pochodzi stąd, że dokument zapisany takim ołówkiem można było skopiować (uzyskując obraz w lustrzanym odbiciu) przy użyciu specjalnej wilgotnej bibuły i prasy – dzięki temu można było na przykład przechowywać kopie wysyłanej korespondencji. Zapis ołówkiem kopiowym był wrażliwy na zawilgocenie (barwnik rozmywał się i spływał), co było istotną niedogodnością w porównaniu z ołówkami grafitowymi; jednak z drugiej strony, również zapisy sporządzone zwykłym [[atrament]]em były równie wrażliwe na wilgoć – w XIX i na początku XX wieku nie znano taniego sposobu szybkiego sporządzania trwałych notatek odpornych na wilgoć.

Stosowany dawniej powszechnie w ołówkach kopiowych [[błękit anilinowy]] jest trujący, toteż zdarzały się przypadki martwicy tkanek zanieczyszczonych tym barwnikiem: dochodziło zazwyczaj do oparzeń śluzówki jamy ustnej (od częstego ślinienia ołówka językiem lub trzymania jego końca w ustach) bądź oczu (np. od zaprószenia oka drobinami rdzenia ołówka). Barwnik anilinowy niszczy czerwone ciałka krwi, stąd też może doprowadzić do ciężkiej [[Niedokrwistość|anemii]] (niedokrwistości)<ref>{{cytuj pismo |pmid=17857706 |tytuł=Indelible Pencil Injuries to the Hands |pmc=1385664 |rok=1941 |nazwisko=Mason|imię=M.L.|nazwisko2=Allen|imię2=H.S. |wolumin=113 |numer=1 |strony=132 |czasopismo=Annals of Surgery |doi=10.1097/00000658-194101000-00017}}</ref>.