Wikipedia

Humphrey Bogart: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m poprawa galerii
Mike89 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
24 947 edycji
m wzmianka o Pre-Code, drobne techniczne, lit., link
Linia 28:
Bogart rozpoczął karierę sceniczną na początku lat 20. XX wieku, występując na [[Broadway (teatr)|Broadwayu]]. W 1930 zadebiutował na dużym ekranie w [[Film komediowy|komedii]] ''[[W górze rzeki]]''. Kontynuował występy teatralne do 1934. Pierwszy rozgłos zyskał rolą więźnia Duke’a Mantee w [[Film kryminalny|kryminale]] ''[[Skamieniały las]]'' (1936). Po związaniu się kontraktem z [[Warner Bros.]], przez następne kilka lat grywał w [[Filmy klasy B|filmach klasy B]]. Przełomem w jego karierze był udział w [[Film gangsterski|filmie gangsterskim]] ''[[High Sierra]]'' (1941). W następnej dekadzie występował w produkcjach, które na trwałe wpisały się do kanonu klasyki [[Kinematografia amerykańska|kinematografii amerykańskiej]] i ugruntowały jego status gwiazdy [[Hollywood]]: ''[[Sokół maltański (film)|Sokół maltański]]'' (1941), ''[[Casablanca (film)|Casablanca]]'' (1942), ''[[Mieć i nie mieć (film)|Mieć i nie mieć]]'' (1944), ''[[Wielki sen]]'' (1946), ''[[Mroczne przejście]]'' (1947), ''[[Skarb Sierra Madre]]'' (1948) i ''[[Koralowa wyspa]]'' (1948). W latach 50. Bogart zasłynął z ról w filmach: ''[[Pustka (film 1950)|Pustka]]'' (1950), ''[[Afrykańska królowa (film)|Afrykańska królowa]]'' (1951), ''[[Sabrina (film 1954)|Sabrina]]'' (1954) i ''[[Bunt na okręcie (film)|Bunt na okręcie]]'' (1954).
 
Odgrywał zazwyczaj role twardych, nieustępliwych mężczyzn, cyników, z duszą romantyka. W latach 40. był najlepiej opłacanym aktorem na świecie. W ciągutrakcie swojej 34-letniej kariery Bogart trzykrotnie uzyskiwał nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|nagrody Akademii Filmowej]] w kategorii dla [[Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego|najlepszego aktora pierwszoplanowego]], raz zdobywając statuetkę za rolę łowcy przygód Charliego Allnuta w ''Afrykańskiej królowej''. WystąpiłŁącznie wystąpił w 74 [[Film fabularny|filmach fabularnych]].
 
== Życiorys ==
Linia 37:
Rodzice Bogarta pobrali się 15 czerwca 1898 w otoczeniu garstki najbliższych kuzynów{{#tag:ref|Belmont DeForest Bogart i Maud Humphrey poznali się ze sobą podczas spotkania towarzyskiego. Kobieta początkowo zerwała z Bogartem, nie mogąc pogodzić się z jego XIX-wiecznymi poglądami, skoncentrowanymi na roli mężczyzny. Gdy dwa lata później Belmont DeForest Bogart uległ wypadkowi (kiedy jechał ambulansem konnym, zwierzę wystraszyło się ruchu ulicznego i przewróciło pojazd), odwiedzała go regularnie w szpitalu{{odn|Kanfer|2011|s=14–15}}.|group="uwaga"}}{{odn|Kanfer|2011|s=15}}. Zakupili trzypiętrowy dom w ekskluzywnej dzielnicy [[Upper West Side]] przy West 103rd Street pod numerem 245, stojący pomiędzy [[Riverside Drive]] i West East Avenue{{odn|Kanfer|2011|s=15}}. Maud Humphrey była wojowniczą [[Sufrażyzm|sufrażystką]]{{odn|Kanfer|2011|s=15}}{{odn|Meyers|1997|s=6–7}}, przez co traktowała swoje dzieci w chłodny sposób, dystansując je od siebie; nie pozwalała im mówić do siebie inaczej jak po imieniu (dzieci nigdy w stosunku do niej nie użyły słowa „mama”){{odn|Sperber|Lax|1997|s=5–7}}. Również Belmont DeForest Bogart nie demonstrował uczuć, co wiązało się z jego przynależnością do danej klasy społecznej i obowiązującym ówcześnie sposobem bycia{{odn|Kanfer|2011|s=15–16}}. „Zostałem wychowany bardzo beznamiętnie, w prosty sposób. Pocałunek w naszej rodzinie był wydarzeniem. Nasza matka i ojciec nie przejmowali się zbytnio moimi dwiema siostrami i mną” – wspominał Bogart{{odn|Meyers|1997|s=9–10}}, dodając, że gdy [matka] była szczęśliwa „poklepała cię po plecach, prawie tak jak mężczyzna”{{odn|Sperber|Lax|1997|s=5–7}}.
 
Według [[Stefan Kanfer|Stefana Kanfera]] przez blisko dziesięć lat pięcioosobowa rodzina żyła w „pretensjonalnym przepychu, w otoczeniu kopii klasycznych rzeźb, ciężkich dekoracyjnych tkanin, wyściełanych kanap ioraz krzeseł wypychanych końskim włosiem”. Dzieci ubierane były w luksusowe stroje, bawiły się najnowszymi zabawkami i jadały najlepsze jedzenie{{odn|Kanfer|2011|s=16}}. Ojciec Bogarta zakupił ekskluzywną posiadłość na brzegu jeziora [[Canandaigua (jezioro)|Canandaigua]] w północnej części stanu Nowy Jork{{#tag:ref|Willow Brook było 22-hektarową posiadłością, składającą się z gospodarstwa rolnego, lodowni i szerokich trawników sięgających do przystani, gdzie ojciec Bogarta trzymał jacht „Comrade”{{odn|Kanfer|2011|s=16}}.|group="uwaga"}}{{odn|Kanfer|2011|s=16}}. Jako młodzieniec przyszły aktor został przywódcą gangu Seneca Point. Przez kolegów otrzymał przydomek „Hump”. Młodzi chłopcy kąpali się w okolicznych jeziorach, zbudowali bazę z desek i bawili się ołowianymi żołnierzykami. Wystawiali także amatorskie przedstawienia na brzegu jeziora{{odn|Meyers|1997|s=10–11}}, korzystając z prawdziwych kostiumów, wycofanych ze scen [[Broadway (teatr)|broadwayowskich]], podarowanych przez [[William A. Brady|Williama Aloysiusa Brady’ego]]{{odn|Kanfer|2011|s=17}}.
 
==== Edukacja i służba wojskowa ====
Linia 67:
{{osobny artykuł|Filmografia Humphreya Bogarta}}
[[Plik:Humphrey Bogart Spencer Tracy Up the River 1930.jpg|mały|Humphrey Bogart i Spencer Tracy w filmie ''[[W górze rzeki]]'' (1930), który był pełnometrażowym debiutem obydwu aktorów]]
W następstwie krachu na [[New York Stock Exchange|nowojorskiej giełdzie]] ([[Czarny czwartek (1929)|czarny czwartek]]) wiele scen zamknięto, sztuki zdjęto z afisza, a aktorów, choreografów, reżyserów i scenografów wyrzucono z pracy{{odn|Kanfer|2011|s=38}}. Za wstawiennictwem męża swojej siostry „Pat”, Stuarta Rose’a, Bogart otrzymał możliwość wzięcia udziału w [[casting]]u organizowanym przez wytwórnię [[Fox Film|Fox FilmsFilm Corporation]]. Aktor wywarł pozytywne wrażenie na przedstawicielach studia, którzy przedłożyli mu umowę opiewającą na zarobki rzędu 750 dolarów tygodniowo i opłacenie podróży do [[Hollywood]]{{#tag:ref|Pierwotnie Bogart miał wystąpić w filmie ''[[Powrót (film 1931)|Powrót]]'' (1931, reż. Raoul Walsh), lecz główne role Fox Film Corporation zaoferowało Charlesowi Farrellowi i [[Janet Gaynor]]. Aktor został zaangażowany w charakterze instruktora, mającego nauczyć parę aktorów, gwiazdy ery kina niemego, poprawnej i mocnej wymowy{{odn|Kanfer|2011|s=39}}.|group="uwaga"}}{{odn|Kanfer|2011|s=38–39}}. Bogart miał już na swoim koncie debiut filmowy; w 1928 wystąpił w [[Film krótkometrażowy|krótkometrażowej]] niemej produkcji studia [[Paramount Pictures]] ''[[Tańczące miasto]]'' (reż. Edmund Lawrence) z [[Helen Hayes]]{{odn|Duchovnay|1999|s=277}}, a rok później zagrał wraz z [[Joan Blondell]], Mary Phillips i [[Ruth Etting]] w krótkometrażowym [[Film dźwiękowy|filmie dźwiękowym]] wytwórni [[Vitaphone]] ''[[Broadway’s Like That]]'' (reż. Arthur Hurley)<ref>{{odn|ref=nie|McCarty|1965|s=13}}; {{odn|ref=nie|Meyers|1997|s=40}}.</ref>.
 
W 1930 aktor zadebiutował w [[Film pełnometrażowy|filmie pełnometrażowym]], występując w zrealizowanej w okresie ery [[Pre-Code Hollywood|Pre-Code]] [[Film komediowy|komedii]] ''[[W górze rzeki]]'' (reż. [[John Ford]]){{odn|Kanfer|2011|s=39}}. Na [[Plan filmowy|planie]] partnerował mu [[Spencer Tracy]], dla którego również był to debiut ekranowy. Obydwaj wcielili się w rolę więźniów{{odn|Meyers|1997|s=41}}. Tracy otrzymał większe wynagrodzenie, lecz wizerunek Bogarta pojawił się wraz z [[Claire Luce]] na plakacie reklamującym film{{odn|Meyers|1997|s=41}}. W ocenie Kanfera ''W górze rzeki'' „w ogóle nie przyniosła zysków”, ale aktor nawiązał przyjaźń z Fordem i Tracym{{odn|Kanfer|2011|s=39}}. Drugim filmem Bogarta z 1930 był [[Film przygodowy|przygodowy]] ''[[Zdobywca serc (film 1930)|Zdobywca serc]]'' (reż. [[Irving Cummings]]), który przeszedł niezauważony{{odn|Kanfer|2011|s=39}}.
 
W 1931 otrzymał angaż do [[Dramat filmowy|dramatu]] o tematyce lotniczej ''[[Ciało i dusza (film 1931)|Ciało i dusza]]'' (reż. [[Alfred Santell]]). W głównej roli męskiej wystąpił [[Charles Farrell]], z którym Bogart popadł na planie w konflikt{{odn|Kanfer|2011|s=39–40}}. Przez pierwsze szesnaście miesięcy Hollywood miało negatywne nastawienie do początkującego aktora, w związku z jego konfliktową naturą, okazywaną zadziornością i notorycznym lekceważeniem autorytetów{{odn|Kanfer|2011|s=40}}. W tym samym roku zaangażowano go do dramatu ''[[Zła siostra]]'' (reż. [[Hobart Henley]]), w którym zadebiutowała [[Bette Davis]]{{odn|Sperber|Lax|1997|s=41}}. Mimo że Bogart stworzył istotną kreację, [[Krytyka filmowa|krytycy]] pomijali go w swoich recenzjach{{odn|Kanfer|2011|s=40}}. W [[western]]ie ''[[A Holy Terror]]'' (1931, reż. Irving Cummings), z uwagi na niski wzrost, aktor zmuszony był do noszenia specjalnych podwyższających butów, przez co czuł się jak „atrapa”{{odn|Kanfer|2011|s=40}}. W kolejnych produkcjach Bogarta zwykle ignorowano; w ''[[Blues wielkiego miasta (film 1932)|Bluesie wielkiego miasta]]'' (1932, reż. [[Mervyn LeRoy]]) wymieniono go na ostatnim miejscu w [[Czołówka (film)|czołówce]]. W [[Film kryminalny|kryminalnym]] [[Melodramat|melodramacie]] ''[[Three on a Match]]'' (1932, reż. Mervyn LeRoy) po raz pierwszy wcielił się w gangstera, lecz jego kreacja nie wywarła dobrego wrażenia na szefach produkcji{{odn|Kanfer|2011|s=40}}. Gdy studio Fox Film Corporation nie przedłużyło z nim umowy, wrócił na Broadway{{odn|Kanfer|2011|s=40}}.
 
Po powrociePowróciwszy do Nowego Jorku aktor borykał się z problemami finansowymi i podupadającą karierą; w sezonie 1932/1933 występował w pięciu spektaklach, które wystawiano nie dłużej jak tydzień, co było następstwem krachu na nowojorskiej giełdzie z 1929. Nadużywał alkoholu, a w czasach kryzysu dorabiał, grając w szachy pod arkadami przy [[Szósta Aleja|Szóstej Alei]], gdzie dostawał 50 centów od wygranej partii{{odn|Kanfer|2011|s=41}}. Na początku 1934 otrzymał rolę gangstera w dramacie kryminalnym ''[[Midnight (film 1934)|Midnight]]'' (reż. [[Chester Erskine]]), który nie zyskał uznania w oczach krytyków{{odn|Kanfer|2011|s=42}}. Jesienią występował w broadwayowskim melodramacie ''Invitation to a Murder'', wcielając się w arystokratę, którego bogactwo pochodzi z działalności przestępczej. Sztuka nie odniosła sukcesu, a rozgoryczony Bogart powrócił do gry w szachy{{odn|Kanfer|2011|s=42}}.
 
==== Kontrakt z Warner Bros. ====
Linia 83:
 
[[Plik:Edward G. Robinson, Humphrey Bogart, George E. Stone Bullets or Ballots 1936 Still.png|mały|Edward G. Robinson, Humphrey Bogart i [[George E. Stone]] w scenie z filmu ''[[Na celowniku mafii]]'' (1936)]]
Bogart podpisał kontrakt z Warner Bros. na okres dwudziestu sześciu tygodni, gwarantujący mu zarobki na poziomie 550 dolarów tygodniowo{{odn|Kanfer|2011|s=53}}. Pomimo sukcesu ''Skamieniałego lasu'', odgrywał zazwyczaj role gangsterów w dramatach kryminalnych [[Filmy klasy B|klasy B]]{{odn|Sperber|Lax|1997|s=60–61}}. W filmie ''[[Na celowniku mafii]]'' (1936, reż. [[William Keighley]]) wcielił się w rolę gangstera Nicka „Bugsa” Fennera, podejrzewającego, że Johnny Blake (Robinson) jest informatorem policji{{odn|Kanfer|2011|s=54}}. Następnie zagrał w przeciętnym melodramacie ''[[Dwoje przeciwko światu]]'' (1936, reż. [[William C. McGann]]), będącym [[Remake|remakiemremake’em]] filmu ''[[Ostatnie wydanie]]'' (1931, reż. Mervyn LeRoy){{odn|Kanfer|2011|s=54}}, wzorowanym na życiu [[Charles Lindbergh|Charlesa Lindbergha]] dramacie przygodowym ''[[Orzeł leci do Chin]]'' (1936, reż. [[Ray Enright]]) z główną rolą [[Pat O’Brien (aktor)|Pata O’Briena]]{{odn|Kanfer|2011|s=55–56}} oraz ''[[Zaginiona wyspa|Zaginionej wyspie]]'' (1936, reż. [[Frank McDonald (reżyser)|Frank McDonald]]). Aktor czuł się skrępowany z powodu źle dobranych wąsów w ostatnim z filmów oraz nieudolnie skonstruowanych [[Scena (film)|scen]] walki z ośmiornicą{{odn|Kanfer|2011|s=56}}. Wszystkie swoje niewielkie gaże Bogart odkładał na funduszu inwestycyjnym{{odn|Kanfer|2011|s=55}}.
 
==== Występy w filmach klasy B ====
Linia 95:
W tym samym roku Warner Bros. wypożyczyło aktora [[Samuel Goldwyn|Samuelowi Goldwynowi]], dzięki czemu mógł wystąpić w dramacie kryminalnym ''[[Śmiertelny zaułek]]'' (reż. [[William Wyler]]), kreując gangstera na wzór [[Baby Face Nelson|Baby’ego Face’a Nelsona]]{{#tag:ref|Na wypożyczeniu Bogarta Warner Bros. zarobiło 6 tys. 750 dolarów, podczas gdy aktor otrzymał 3 tys. 250 dolarów. Dodatkowo wytwórnia zażądała od Goldwyna 2 tys. dolarów tygodniowo i gwarancji zatrudnienia Bogarta przez pięć tygodni{{odn|Kanfer|2011|s=62}}.|group="uwaga"}}{{odn|Meyers|1997|s=69}}. W ocenie Kanfera mimo że to [[Joel McCrea]] był główną gwiazdą, Bogart zagrał tak, jakby to był jego film, a kreacja Hugha „Baby’ego Face’a” Martina była zupełnie inna od szablonowych postaci ze światka przestępczego z poprzednich filmów{{odn|Kanfer|2011|s=62}}. ''Śmiertelny zaułek'' cieszył się uznaniem w Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii, gdzie Graham Greene pisał na łamach magazynu „[[The Spectator (tygodnik)|The Spectator]]”, że „to jest najlepsza rola, jaką Bogart kiedykolwiek zagrał – bezwzględny, lecz sentymentalny, od początku filmu pokazuje wielki osobisty dramat”{{odn|Kanfer|2011|s=63}}.
 
Po powrocie do Warner Bros. aktor zagrał między innymi w komedii [[musicalMusical filmowy|musicalowej]]owej ''[[Swing Your Lady]]'' (1938, reż. Ray Enright), którą krótko wyświetlano{{odn|Kanfer|2011|s=63}} oraz w dramacie ''[[Szkoła zbrodni]]'' (1939, reż. [[Lewis Seiler]]), gdzie wcielił się w zastępcę komisarza Marka Bradena, usiłującego wprowadzić zmiany na lepsze w zakładzie poprawczym{{odn|Kanfer|2011|s=59}}. W następnym roku wystąpił w westernie ''[[Oklahoma Kid]]'' z [[James Cagney|Jamesem Cagneyem]] (reż. Lloyd Bacon){{odn|Kanfer|2011|s=59}} i dramacie ''[[Mroczne zwycięstwo]]'' (reż. [[Edmund Goulding]]) u boku Bette Davis, kreując rolę trenera koni mówiącego z irlandzkim akcentem. Mimo wątpliwości jego gra przypadła do gustu przedstawicielom Warner Bros., którzy zaangażowali Bogarta do kolejnego filmu Davis – dramatu ''[[Stara panna (film)|Stara panna]]'' (1939, reż. Edmund Goulding). Czwartego dnia został zastąpiony przez [[George Brent|George’a Brenta]], ponieważ wypadł nieprzekonująco w scenie pożegnania na dworcu kolejowym{{odn|Kanfer|2011|s=61}}.
 
Przez kilka następnych lat studio Warner Bros. obsadzało Bogarta w produkcjach z gatunku filmu gangsterskiego – ''[[Racket Busters]]'' (1938, reż. Lloyd Bacon), ''[[Aniołowie o brudnych twarzach]]'' (1938, reż. [[Michael Curtiz]]), kreując postać nieuczciwego prawnika, ''[[Król podziemia]]'' (1939, reż. Lewis Seiler), gdzie wystąpił w roli głównej, ''[[Burzliwe lata dwudzieste]]'' (1939, reż. [[Raoul Walsh]]) i ''[[You Can’t Get Away with Murder]]'' (1939, reż. Lewis Seiler){{odn|Kanfer|2011|s=61}}. W marcu 1939 „The New York Times” napisał, że „wartościowi aktorzy” tacy jak Bogart byli „skazani nie tyle na pięcioletnie kontrakty, ile na pięcioletnie wyroki”{{odn|Kanfer|2011|s=61}}.
Linia 161:
 
[[Plik:Hepburn bogart african queen.png|mały|Katharine Hepburn i Bogart w filmie ''[[Afrykańska królowa (film)|Afrykańska królowa]]'' (1951)]]
W 1951 został zaangażowany do przygodowego filmu przygodowego ''[[Afrykańska królowa (film)|Afrykańska królowa]]'' (reż. John Huston), z elementami romansu i komedii. W głównej roli partnerowała mu [[Katharine Hepburn]]{{odn|Kanfer|2011|s=168}}{{odn|Duchovnay|1999|s=309}}. Aktorzy cenili sobie wzajemną współpracę na planie{{odn|Kanfer|2011|s=168}}. Fabuła ''Afrykańskiej królowej'' przedstawiała losy kawalera i łowcy przygód Charliego Allnuta (Bogart), który decyduje się przewieźć na swojej łodzi Rose Sayer (Hepburn), siostrę zmarłego pastora. Wkrótce obydwoje napotykają wojska niemieckie{{odn|Kanfer|2011|s=166}}. Gaża Bogarta wyniosła 125 tys. dolarów, plus gwarancję trzydziestu procent brutto od całej sumy{{odn|Kanfer|2011|s=168}}. Część zdjęć realizowano na terenie [[Kongo Belgijskie|Konga Belgijskiego]], gdzie panowały ekstremalne warunki (upały){{odn|Kanfer|2011|s=173}}. Bogart i Huston, jako jedni z nielicznych, nie zachorowali w trakcie realizacji filmu, jedząc posiłki jedynie z puszki i popijając piwem lub czystą whisky{{odn|Kanfer|2011|s=173–174}}. Jak wspominał aktor: „Solidny mur z whisky trzyma robactwo na odległość”{{odn|Kanfer|2011|s=174}}. Współpraca przebiegała bez zakłóceń, poza sceną, w której Bogart kategorycznie odmówił przystawienia do swojego ciała jakiejkolwiek żywej pijawki{{odn|Kanfer|2011|s=174–175}}. W konsekwencji na planie użyto gumowych atrap{{odn|Kanfer|2011|s=175}}.
 
Premiera ''Afrykańskiej królowej'' odbyła się w lutym w Nowym Jorku, gdzie otrzymała entuzjastyczne recenzje, głównie od przedstawicieli prasy brytyjskiej. W ocenie Bosleya Crowthera film był „kawałem fajnej roboty – kinowego kpiarstwa”. Krytycy chwalili kreacje Bogarta i Hepburn; Charliego Allnuta wyróżniali za urok i szorstkość. W ocenie Kanfera odtwórcy głównych ról „grali do granic swoich możliwości”{{odn|Kanfer|2011|s=176}}. Kreacja poszukiwacza przygód przyniosła Bogartowi pierwszą statuetkę nagrody Akademii Filmowej w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. W rywalizacji o nią pokonał [[Arthur Kennedy (aktor)|Arthura Kennedy’ego]], [[Fredric March|Fredrica Marcha]], [[Marlon Brando|Marlona Brando]] i [[Montgomery Clift|Montgomery’ego Clifta]]{{odn|Kanfer|2011|s=177}}. Rolę w ''Afrykańskiej królowej'' Bogart uważał za najlepszą w swojej karierze{{odn|Meyers|1997|s=258}}. Adaptacja powieści [[C.S. Forester]]a była pierwszym filmem w dorobku aktora, zrealizowanym w [[technicolor]]ze{{odn|Kanfer|2011|s=177}}.
Linia 219:
 
{{Galeria|Nazwa=|Plik:Bogart family April 1956.jpg|Humphrey Bogart ze swoją czwartą żoną Lauren Bacall i dwójką dzieci – Stephenem i Leslie (kwiecień 1956)|Plik:Bogart Bacall wedding 1945.jpg|Humphrey Bogart, Louis Bromfield i Lauren Bacall podczas uroczystości weselnych (maj 1945)|Plik:Bacall and Bogart on the set of The Big Sleep.jpg|Lauren Bacall i Humphrey Bogart na planie filmu ''[[Wielki sen]]'' (1946)}}
Czwartą żoną Bogarta była młodsza o dwadzieścia pięć lat [[Lauren Bacall]], którą ten poznał na planie ''[[Droga do Marsylii|Drogi do Marsylii]]'' (1944){{odn|Kanfer|2011|s=111}}. W tym samym roku wystąpili razem w filmie ''[[Mieć i nie mieć (film)|Mieć i nie mieć]]'', nawiązując romans<ref>{{odn|ref=nie|Sperber|Lax|1997|s=258}}; {{odn|ref=nie|Kanfer|2011|s=114}}.</ref>. Stanowczy sprzeciw wobec związku Bacall i Bogarta wyrażali Howard Hawks ioraz matka aktorki{{odn|Kanfer|2011|s=115–116}}. Reżyser wraz ze swoją żoną bezskutecznie próbowali wyswatać ją z wdowcem [[Clark Gable|Clarkiem Gable’em]]{{odn|Kanfer|2011|s=120}}. Bacall i Bogart spotykali się ze sobą w tajemnicy przed opinią publiczną oraz współpracownikami (m.in. na ranczu Petera Lorre’a){{odn|Kanfer|2011|s=116–117}}.
 
Dwanaście dni po rozwodzie z Methot, 22 maja 1945 para pobrała się na ranczu powieściopisarza i laureata nagrody [[Nagroda Pulitzera|Pulitzera]] [[Louis Bromfield|Louisa Bromfielda]], przyjaciela Bogarta{{odn|Kanfer|2011|s=122}}. Po ślubie zamieszkali w umeblowanym domu w Beverly Hills{{odn|Kanfer|2011|s=122}}. Aby móc mieć dzieci, Bogart przyjmował zastrzyki hormonalne, które powodowały silniejsze wypadanie włosów i większą wybuchowość aktora{{odn|Kanfer|2011|s=141}}. Syn [[Stephen Humphrey Bogart]] urodził się 6 stycznia 1949 w szpitalu [[Cedars-Sinai Medical Center|Cedars of Lebanon]] w Los Angeles. Chłopcu nadano imię na cześć postaci z ''Mieć i nie mieć'', kreowanej przez Bogarta (Harry „Steve” Morgan){{odn|Kanfer|2011|s=151}}{{odn|Sperber|Lax|1997|s=422}}. Córka Leslie Howard Bogart przyszła na świat 23 sierpnia 1952. Aktor nadał jej imię na cześć brytyjskiego aktora Lesliego Howarda, dzięki któremu rozpoczął swoją karierę w filmie (obydwaj wystąpili wspólnie w teatralnej i filmowej ekranizacji ''[[Skamieniały las|Skamieniałego lasu]]'' w 1935 i 1936){{odn|Kanfer|2011|s=178}}. W przeciwieństwie do wcześniejszych żon Bogarta, Bacall często towarzyszyła mu na planie filmowym, m.in. podczas realizacji ''[[Afrykańska królowa (film)|Afrykańskiej królowej]]'' (1951) w Afryce{{odn|Kanfer|2011|s=169–170}} (w trakcie podróży odbyli w Watykanie audiencję u papieża [[Pius XII|Piusa XII]])<ref>{{odn|ref=nie|Meyers|1997|s=248}}; {{odn|ref=nie|Kanfer|2011|s=169}}.</ref>. W 1952 rodzina przeprowadziła się do czternastopokojowej willi z białej cegły o wartości 160 tys. dolarów w [[Holmby Hills]], w której podejmowali swoich przyjaciół<ref>{{odn|ref=nie|Meyers|1997|s=185}}; {{odn|ref=nie|Kanfer|2011|s=180}}.</ref>. W ocenie Jeffreya Meyersa niespełna jedenastoletnie małżeństwo było szczęśliwie, choć z powodu różnic istniały napięcia, do których przyczyniało się picie Bogarta{{odn|Meyers|1997|s=188–191}}. Aktor nazywał swoją żonę „Baby”, ona z kolei zwracała się do niego „Bogie”{{odn|Kanfer|2011|s=125}}.
Linia 244:
== Spuścizna ==
{{Galeria
| Plik:Humphrey bogart star walk of fame.JPG | Gwiazda Humphreya Bogarta na [[Aleja Gwiazd w Los Angeles|Hollywoodzkiej Alei Gwiazd]] (2007)
| Plik:Hollywood steps out (14).png | James Cagney, Humphrey Bogart i George Raft w [[Film animowany|kreskówce]] ''[[Hollywood Steps Out]]'' (1941)
| Plik:1993 06 theatre humphrey bogart.jpg | Podpis, odciski dłoni i stóp Bogarta przed [[Grauman’s Chinese Theatre]] (czerwiec 1993)
| Plik:PikiWiki Israel 18758 Ben Yehuda St Tel Aviv.JPG | Graffiti ukazujące podobiznę Bogarta w [[Tel Awiw-Jafa|Tel-Awiwie]] (1996)
| Plik:Sempre ens quedarà Benimaclet.JPG | Graffiti przedstawiające Bogarta w [[Walencja|Walencji]] (sierpień 2009)
| Plik:Arganda del Rey 09.JPG | Graffiti ukazujące Bogarta i Bacall z filmu ''[[Mieć i nie mieć (film)|Mieć i nie mieć]]'' (1944) w [[Arganda del Rey]] (sierpień 2015)
| Plik:245 W103 St Bogie plaque jeh.JPG | Pamiątkowa tablica przy Upper West Side (sierpień 2015)
}}
Humphrey Bogart uznawany jest za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii [[Kinematografia amerykańska|kinematografii amerykańskiej]], legendę i ikonę okresu „[[System studyjny|Złotej Ery Hollywood]]”{{odn|Kanfer|2011|s=8, 257}} oraz najbardziej wpływowego aktora kina noir{{r|i}}. Jego kamienny wyraz twarzy i charakterystyczne spojrzenie spod ronda lekko przekrzywionego [[Fedora (kapelusz)|kapelusza]] stały się symbolami męskości oraz zdominowały wizerunkowo świat [[Kultura popularna|popkultury]] lat 40.{{odn|Kanfer|2011|s=7}} Ówcześni mężczyźni często pozowali „na Bogarta”, podobnie jak i studenci, którzy naśladowali jego styl ubioru, a kobiety doszukiwały się w swoich partnerach cech aktora, jego stylu bycia i prowadzenia dialogów w stylu kreowanych przezeń postaci na ekranie{{odn|Kanfer|2011|s=7}}. Bogart stworzył w kinie nowy archetyp mężczyzny{{odn|Kanfer|2011|s=8}}, który [[Albert Camus]] definiował jako przykład „rzeczowo myślącego egzystencjalisty, żarliwie poszukującego sprawiedliwości”{{odn|Kanfer|2011|s=240}}. Historyk [[Richard Schickel]] twierdził, że Bogart „doskonale ucieleśniał kilka prostych i godnych podziwu cech, które kiedyś wyróżniały amerykański charakter”, a wśród nich „samowystarczalność i niezgodę na bycie pomiatanym”. Jako aktor był „wiarygodny, profesjonalny i wolny od niepokojów czy wątpliwości”{{odn|Kanfer|2011|s=254}}. Uważany jest za jednego z [[antybohater]]ów amerykańskiego kina. Postrzegany jako „uosobienie głównego aktora Złotej Ery Hollywood o nieskazitelnej pasji, goryczy i sile”{{r|h}}.
Linia 261:
Od 8 lutego 1960, w uznaniu za wkład w [[przemysł filmowy]], Bogart posiada gwiazdę na [[Aleja Gwiazd w Los Angeles|Hollywoodzkiej Alei Gwiazd]], mieszczącą się przy 6322 [[Hollywood Boulevard]]{{r|j}}. Postać aktora miała istotny wpływ na twórców francuskiej [[Nowa Fala (kino francuskie)|Nowej Fali]], którzy inspirowali się kinem noir. W filmie ''[[Do utraty tchu]]'' (1960, reż. [[Jean-Luc Godard]]), bohater kreowany przez [[Jean-Paul Belmondo|Jeana-Paula Belmondo]] naśladował styl Bogarta (palący papieros, charakterystyczna mimika twarzy){{odn|Kanfer|2011|s=240–241}}. [[François Truffaut]] inspirował się amerykańskim aktorem, tworząc postać Charliego Kohlera w filmie ''[[Strzelajcie do pianisty]]'' (1960), którą zagrał [[Charles Aznavour]]{{odn|Kanfer|2011|s=241}}. W ocenie krytyk [[Pauline Kael]] oba te filmy były „nawiedzane przez ducha Bogarta”{{odn|Kanfer|2011|s=242}}.
 
Począwszy od 1964 w Brattle Theatre odbywa się corocznie festiwal filmowy imienia Humphreya Bogarta. W kinoteatrze zorganizowano salę Blue Parrot, by upamiętnić kawiarnię z ''Casablanki''{{odn|Kanfer|2011|s=242}}. Aktor był również bohaterem utworu „Don’t Bogart Me”, zawartego na ścieżce dźwiękowej do filmu ''[[Swobodny jeździec]]'' (1969, reż. [[Dennis Hopper]]){{odn|Kanfer|2011|s=244}} (imię aktora pojawia się w ponad dwudziestu piosenkach – od „Key Largo” [[Bertie Higgins|Bertiego Higginsa]] po „What Would Bogie Do?” [[Murray McLauchlan|Murraya McLauchlana]]){{odn|Kanfer|2011|s=245}}. Pod koniec lat 60. postać Bogarta ponownie weszła do kanonu popkultury, za sprawą spektaklu ''Play It Again, Sam'' w reżyserii [[Woody Allen|Woody’ego Allena]], z powodzeniem wystawianego na Broadwayu. W 1972 [[Zagraj to jeszcze raz, Sam|przeniesiono go na ekran]], a rolę ducha Bogarta wykreował [[Jerry Lacy]]{{odn|Kanfer|2011|s=244}}. Na fali sukcesu filmu powstawały inne sztuki – ''Bogart Slept Here'' (reż. [[Mike Nichols]]), ''When Bogart Was'' czy [[Off-Broadway|off-broadwayowska]] ''A Kiss is Just a Kiss'', która skupiała się na analizie dwóch małżeństw aktora z Helen Menken i Mayo Methot{{odn|Kanfer|2011|s=245}}. Na podstawie książki ''Bogart: The Good Bad Guy'' pióra Ezry Goodmana, w [[Londyn]]ie wystawiano [[musical]]{{odn|Kanfer|2011|s=245}}. Aktor wymieniany był również w innych spektaklach (m.in. ''Bogie'' i ''Lost in Yonkers''), produkcjach telewizyjnych (czego przykładem mogą być seriale ''[[M*A*S*H]]'', ''[[Prawo i porządek]]'') oraz literaturze (''Dream Songs'' [[John Berryman|Johna Berrymana]], eseje [[Umberto Eco]], ''Nasza ulica'' [[V.S. Naipaul]]a){{odn|Kanfer|2011|s=246–247}}. Również samemu aktorowi poświęcono wiele [[Biografia|biografii]] i książek{{odn|Kanfer|2011|s=251–252}}. Bogart był także bohaterem kilku [[Film dokumentalny|filmów dokumentalnych]], takich jak ''Bogart and Bacall'' (1988, reż. Dave Heeley) stacji [[PBS (telewizja)|PBS]] czy ''Humphrey Bogart: The Man Behind the Myth'' (1991, reż. Mike Omansky){{odn|Meyers|1997|s=358}}.
 
W Europie, Meksyku i Stanach Zjednoczonych powstało wiele barów, bistr i tawern, które w swoich nazwach lub logo mają Bogarta. Większość z nich starało się wiernie odwzorować wygląd Café Américan z ''Casablanki''{{odn|Kanfer|2011|s=245}}. Pod koniec lat 90. firma Thomasville Farniture wypuściła serię mebli Bogart Collection, składającą się ze stu elementów{{odn|Kanfer|2011|s=245}}. Na rynku obecne są podkoszulki z podobiznami Bogarta i Bacall oraz inne części garderoby z nadrukami słynnych cytatów z filmów aktora{{odn|Kanfer|2011|s=245–246}}.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Humphrey_Bogart”