Leon Szpilman: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Fiszka (dyskusja | edycje)
m lit.
Fiszka (dyskusja | edycje)
drobne techniczne
Linia 33:
Pochodził z rodziny o bogatych tradycjach muzycznych. Jego kuzynem był znany kompozytor i pianista [[Władysław Szpilman]]. Naukę gry na pianinie rozpoczął w wieku 4 lat<ref name="hon"/> i już mając 9 lat zaczął dorabiać po lekcjach jako [[taper]] w [[Kino|iluzjonie]]. Przed wojną był członkiem [[Muzyka klezmerska|kapeli klezmerskiej]] w rodzinnym Ostrowcu. Krótko po wybuchu [[II wojna światowa|wojny]] zawarł [[Małżeństwo|związek małżeński]]. W czasie [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] do października 1942 przebywał w ostorwieckim getcie gdzie założył orkiestrę. W getcie udzielał także lekcji gry na [[akordeon]]ie jednemu z niemieckich żołnierzy, który uprzedził go o planowanej likwidacji getta. Po ucieczce z getta ukrywał się wraz z żoną w [[Puszcza Iłżecka|Puszczy Iłżeckiej]], a następnie przez 18 miesięcy wraz z żoną i szwagrem ukrywany był przez rodzinę [[Henryk Wroński|Henryka Wrońskiego]] w domu przy ul. Denkowskiej 12 w Ostrowcu<ref name="bio"/>.
 
Po wojnie Leon i Maria Szpilmanowie wyjechali z Polski. W 1947 podczas pobytu w obozie dla przesiedleńców w niemieckim [[Fürstenfeldbruck|Furstenfeldbruck]], skomponował swój najbardziej znany utwór pt. ''Rapsodia 1939–1945'' (utwór w zapomnieniu przeleżał w walizce do końca lat 90. XX wieku<ref name="fil">{{Cytuj stronę | url = https://www.visiontv.ca/shows/leo-spellman-rhapsody-concert-2/ | tytuł = ''LEOLeo SPELLMAN'SSpellman’s RHAPSODYRhapsody: INIn CONCERTConcert'' | opublikowany = visiontv.ca | język = en | data dostępu = 2020-02-01}}</ref>). W 1948 osiadł w [[Toronto]], w [[Kanada|Kanadzie]], gdzie zmienił nazwisko na Spellman (w Kanadzie osiadła też jego starsza siostra Chana)<ref name="bio"/>. W Toronto prowadził zespół taneczny Orkiestra Leo Spellmana, który na przestrzeni lat wystąpił na ponad 1000 wesel i przyjęć. W 2000 miała miejsce amerykańska premiera jego ''Rapsodii 1939–1945'' w [[Waszyngton]]ie podczas konferencji organizowanej przez [[United States Holocaust Memorial Museum]]<ref name="nek"/>, a 3 września 2002 kanadyjska premiera utworu w Toronto’s Harbourfront Centre podczas Ashkenaz Festival<ref name="fil"/>. Nagrania fonograficznego ''Rapsodii 1939–1945'' dokonał zespół [[Paul Hoffert|Paula Hofferta]]<ref name="nek"/>.
 
W 2006 zmarła Maria Spellman. Leo Spellman zmarł z powodu [[Niewydolność serca|niewydolności serca]] 24 listopada 2012<ref name="nek"/>. Po jego śmierci odnaleziono także dzienniki, które prowadził w czasie okupacji niemieckiej<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.cjnews.com/news/canada/documentary-to-feature-lost-music-of-the-holocaust | tytuł = ''DOCUMENTARYDocumentary TOto FEATUREFeature LOSTLost MUSICMusic OFof THEthe HOLOCAUSTHolocaust'' | opublikowany = cjnews.com | język = en | data dostępu = 2020-02-01}}</ref>
 
29 stycznia 2016 w Filharmonii Podkarpackiej w Rzeszowie, w trakcie koncertu „Muzyka w blasku menory” miała miejsce polska premiera ''Rapsodii 1939–1945''<ref name="bio"/>. 1 lutego 2016 pośmiertnie został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatela Ostrowca Świętokrzyskiego<ref name="hon"/>, a także odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową na ścianie kina „Etiuda” w Ostrowcu Świętokrzyskim<ref name="bio"/>. Również w 2016 miała miejsce premiera telewizyjnego dokumentu produkcji kanadyjskiej pt. ''Leo Spellman's 'Rhapsody': In Concert''<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.imdb.com/title/tt5841518/ | tytuł = ''Leo Spellman's 'Rhapsody': In Concert (2016)'' | opublikowany = imdb.com | język = en | data dostępu = 2020-02-01}}</ref> dokumentującego pierwsze kanadyjskie wykonanie ''Rapsodii 1939–1945''<ref name="fil"/>. W 2018 powstał też film dokumentalny ''The Lost Rhapsody of Leo Spellman'' poświęcony ''Rapsodii'' – Szpilmana<ref>{{Cytuj stronę | url = http://classicalfm.ca/uncategorized/2018/05/17/lost-rhapsody-leo-spellman-gala-event-may-22-david-hoffert-filmmaker/ | tytuł = ''The Lost Rhapsody of Leo Spellman gala event May 22: David Hoffert, filmmaker'' | opublikowany = classicalfm.ca | język = en | data dostępu = 2020-02-01}}</ref>.