Eligiusz Niewiadomski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 58351863 autorstwa 188.146.52.226 (dyskusja) dodajemy tylko najgłębsze kategorie, a jest już kat:polscy zamachowcy, która jest podkategorią "przestępców" Znacznik: Anulowanie edycji |
→Działalność artystyczna: źródła/przypisy |
||
Linia 32:
Szukając pracy, zajął się wykładami o historii sztuki, wzbogacając je zbieranymi za granicą materiałami ikonograficznymi przy wykorzystaniu takich ówczesnych nowinek technicznych jak np. przeźrocza. Wykładał na pensjach żeńskich (m.in. [[Prywatna Żeńska Szkoła im. Cecylii Plater-Zyberkówny w Warszawie|Szkole im. Cecylii Plater-Zyberkówny]] w Warszawie, [[Wolna Wszechnica Polska|Wolnej Wszechnicy Polskiej]], Szkole Rotwanda i Wawelberga, kursach ogrodniczych i graficznych), urządzał także liczne odczyty na prowincji. Wydał w tym czasie szereg opracowań naukowych – wielkie dwutomowe dzieło ''O sztuce średniowiecznej'', publikował artykuły w czasopiśmie [[Witeź (czasopismo)|Witeź]]. W latach 1904–1910 wykonał [[polichromia|polichromię]] w [[Kościół św. Bartłomieja w Koninie|kościele farnym pw. św. Bartłomieja w Koninie]]<ref name="Maluśkiewicz1980s35" />, a okna świątyni ozdobił secesyjnymi witrażami.
W okresie I wojny światowej powstały broszury zawierające poglądy Niewiadomskiego dotyczące metod propagowania sztuki: ''Potrzeby artystyczne Warszawy wobec przewidywanych zmian politycznych'' (Warszawa 1915)<ref>{{Cytuj |autor = Eligjusz Niewiadomski |tytuł = Potrzeby artystyczne Warszawy wobec przewidywanych zmian politycznych |data = |data dostępu = 2020-03-10 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/potrzeby-artystyczne-warszawy-wobec-przewidywanych-zmian-politycznych,Njc4NjQ5NzU/4/#info:metadata}}</ref> i ''Program i metoda nauki rysunku w średnich i wyższych szkołach techniczno-mechanicznych'' (Warszawa 1917)<ref>{{Cytuj |autor = Eligiusz Niewiadomski |tytuł = Program i metoda nauki rysunków w średnich i wyższych szkołach techniczno-mechanicznych |data = |data dostępu = 2020-03-10 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/program-i-metoda-nauki-rysunkow-w-srednich-i-wyzszych-szkolach-techniczno-mechanicznych,NzI1NTI0NTU/4/#info:metadata}}</ref>.
W latach 1916–1917 powrócił do wykładania historii sztuki, malował studia portretowe, kompozycje artystyczne i ilustrował czasopisma. 1 marca 1918 mianowany kierownikiem wydziału malarstwa i rzeźby w Ministerstwie Kultury i Sztuki w rządzie [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]].
Linia 54:
30 grudnia 1922, w pierwszym dniu procesu, Niewiadomski został skazany przez sąd na [[kara śmierci|karę śmierci]], której sam dla siebie zażądał. W czasie procesu przyznał się, że przed wyborem Narutowicza na prezydenta nosił się z zamiarem wykonania zamachu na [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], uznając go za głównego winnego demokratycznego i lewicowego rozkładu, który toczył jego zdaniem Polskę. Niewiadomski zrezygnował z tego celu po przeczytaniu w prasie deklaracji Piłsudskiego, iż nie zamierza się ubiegać o urząd Prezydenta RP<ref>[http://historia.org.pl/2012/12/16/co-zeznawal-niewiadomski-chcial-zabic-pilsudskiego/ Co zeznawał Niewiadomski? Chciał zabić Piłsudskiego!].</ref>. Do pomysłu dokonania zamachu powrócił po wyborze na to stanowisko Gabriela Narutowicza (9 grudnia 1922).
Oczekując na wykonanie wyroku napisał list otwarty ''Do wszystkich Polaków''<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Do wszystkich Polaków |data = |data dostępu = 2020-03-10 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/do-wszystkich-polakow-inc-nie-chce-aby-wyrok-na-mnie-wydany-stal-sie-powodem-zemsty,NzEwNjAzODM/0/#info:metadata}}</ref> oraz testament polityczny ''Kartki z więzienia''<ref>{{Cytuj |autor = Eligjusz Niewiadomski |tytuł = Kartki z więzienia |data = |data dostępu = 2020-03-10 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/kartki-z-wiezienia,NzI1NTI0NTM/2/#info:metadata}}</ref> – zbiór przemyśleń dotyczących polityki<ref>Niewiadomski E. ''Kartki z więzienia''. Wielkopolska Księgarnia Nakl. K. Rzepeckiego, 1923 38 ss.</ref>. Ukończył także ''Malarstwo polskie XIX i XX w.''<ref>[http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=27230 Książka w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej].</ref>
W momencie egzekucji wyraził wolę, by nie przywiązywano go do słupka ani nie zawiązywano mu oczu. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Ginę za Polskę, którą gubi Piłsudski!”<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Robotnik. Centralny Organ PPS |czasopismo = Robotnik |data = 7 sierpnia 1923 |numer = 213 |s = s.3}}</ref>. Został rozstrzelany przez pluton egzekucyjny 31 stycznia 1923.
| |||