Legenda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 5:
'''Legenda''' (''coś, co należy przeczytać''; ''coś do czytania''; od {{łac.|legere}} – czytać) – opowieść albo zbiór opowieści o postaci czy postaciach historycznych (lub też uważanych za historyczne). Zazwyczaj przekazywana w formie ustnej na długo przed utrwaleniem na piśmie. Legendy opowiadają o mędrcach, świętych, władcach, politykach, wojownikach lub innych popularnych bohaterach. Składają się często z nieprawdopodobnych albo nierealnych [[Motyw (literatura)|motywów]]. Różnią się od [[mit]]ów tym, że mają podstawy historyczne i opowiadają o ludziach, a nie bogach – chociaż niekiedy różnica trudna jest do wytyczenia{{odn|Baldick|2001|s=148}}.
Nazwa wywodzi się z terminologii średniowiecznej i przyjęła się w językach zachodnich. W uroczystości świętych należało podczas liturgii czytać ({{łac.|legendae erant}}) opowieści o ich życiu i cudach{{odn|Kudasiewicz|1986|s=396}}. W XII wieku, w źródłach francuskich, słowo ''legenda'' oznaczało dzieła [[Hagiografia|hagiograficzne]]; już w późnym średniowieczu zaczęto je stosować także do opowieści o bohaterach historycznych. W XIX wieku badacze zaczęli terminem ''legenda'' określać gatunek literacki{{odn|Kroeger|1986|s=101}}
Najbardziej znane legendy dotyczą świętych ([[Święty Jerzy|Jerzy]], [[Mikołaj z Miry|Mikołaj]]), wojowników ([[król Artur]] i [[Rycerze Okrągłego Stołu|jego rycerze]]), czy przestępców ([[Faust (motyw w sztuce)|Faust]], [[Robin Hood]]). Współczesne składają się zazwyczaj z biograficznych plotek i anegdot dotyczących bohaterów [[Kultura popularna|kultury masowej]], np. zmarłych gwiazd filmowych czy muzyków rockowych ([[Elvis Presley]], [[Judy Garland]], [[John Lennon]]){{odn|Baldick|2001|s=148}}. Legendy są jednym z podstawowych źródeł scenariuszy filmów [[hollywood]]zkich{{odn|Troy|2007|s=11}}.
Linia 43:
Rozwój legendy o Achillesie jest bardzo dobrze udokumentowany w literaturze przez ponad 2700 lat. Liczne jej wersje różniły się niekiedy znacznie od tekstu Homera. Legenda ta jest żywa współcześnie, została w XX wieku elementem kultury masowej po nakręceniu licznych adaptacji filmowych. W 2004 roku studio [[Warner Bros.|Warner Brothers]] wyprodukowało za 185 milionów dolarów film ''[[Troja (film)|Troja]]'', z gwiazdorską obsadą, w reżyserii [[Wolfgang Petersen|Wolfganga Petersena]]{{odn|Troy|2007|s = 3}}. Scenarzysta [[David Benioff]] uznał, że jego zadaniem jest kolejna reinterpretacja legendy: ''bohaterowie wojny trojańskiej byli legendarni na długo przed urodzeniem Homera. Opowiadano wiele różnych historii o tej wojnie, a mój scenariusz czerpie pomysły z kilku z nich''{{odn|Troy|2007|s = 9}}.
Według [[ André Jolles]]a legenda jest jednym z morfologicznych archetypów leżących u podstaw współczesnych gatunków literackich<ref>Sendyka Roma, ''W stronę kulturowej teorii gatunku'', [w:] ''Kulturowa teoria literatury: główne pojęcia i problemy'', pod red.Michała Markowskiego i Ryszarda Nycza, Kraków 2006, s. 257.</ref>.
== Legendy polskie ==
| |||