Sejm niemy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dodalem wielkiego do piotra
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 4:
'''Sejm niemy''' – jednodniowa sesja [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|sejmu]] [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]], która miała miejsce 1 lutego 1717 w [[Warszawa|Warszawie]], za panowania króla [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]]. Sejm ten został nazwany „niemym” z powodu niedopuszczenia [[Poseł|posłów]] do głosu, w obawie przed zerwaniem obrad. Miał charakter [[Sejm pacyfikacyjny|sejmu pacyfikacyjnego]] kończącego okres wojny domowej [[Szlachta w Polsce|szlachty]] z [[Król Polski|królem]] Augustem II.
 
August II Mocny dążył do ściślejszego powiązania Rzeczypospolitej Obojga Narodów i [[Elektorat Saksonii|Elektoratu Saksonii]], w której był dziedzicznym [[Elektorzy Rzeszy|elektorem]]. Polska była wówczas pod wpływem cara [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]], którego wojska stacjonowały na jej terenie, natomiast August II dążył do zmniejszenia jego ingerencji w sprawy Rzeczypospolitej. Po wprowadzeniu [[Armia saska|wojsk saskich]] na tereny Polski w 1710 roku i brutalnemu nakładaniu przez nie kontrybucji na zrujnowanych wcześniej podczas [[III wojna północna|III Wojnywojny północnej]] majątkach szlacheckich, szlachta zareagowała zawiązaniem w listopadzie 1715 [[konfederacja tarnogrodzka|konfederacji tarnogrodzkiej]], czego skutkiem była dwuletnia [[wojna domowa]].
 
Szlachta po nieudanych rokowaniach z królem, zwróciła się o mediację do cara Rosji, [[Piotr I Wielki|Piotra I]]. Skutkiem tego był układ między królem a szlachtą zawarty [[3 listopada]] [[1716]] w Warszawie przy mediacji posła rosyjskiego [[Grzegorz Dołgorukow|Grzegorza Dołgorukowa]], zatwierdzony później na jednodniowym sejmie, zwanym później niemym<ref>[http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=65263, ''Volumina legum'', T. 6], s. 112–204.</ref>. Z powodu obaw przed jego zerwaniem nikomu oprócz przewodniczącego obradom marszałka [[Stanisław Ledóchowski|Stanisława Ledóchowskiego]] oraz odczytujących nowe uchwały posłów nie wolno było się odzywać.
 
Wbrew powtarzanym w historiografii poglądom, Piotr I Wielki nie był gwarantem traktatu warszawskiego, do czego nie dopuścili król i konfederaci<ref>''Historia dyplomacji polskiej, t. II 1572–1795'', Warszawa 1982, s. 369.</ref>. W dodatku zobowiązał się wyprowadzić swoje wojska po uspokojeniu się w Polsce sytuacji wewnętrznej, co uczynił w 1719 roku.
Linia 13:
 
== Postanowienia sejmu niemego ==
* zmniejszenie władzy [[hetman]]ów (''Opisanieopisanie buław'')
* wprowadzenie stałych podatków na zawodową armię<ref>„''Regulamin płacy, oparty przeważnie na pogłównym w Koronie i podymnym na Litwie, zmierzał do tego, aby zdjąć z głowy szlachty i rządu wszelką troskę o byt armii i raz na zawsze zapobiec związkom wojskowym'' [konfederacjom zawiązywanym przez żołnierzy domagających się wypłaty zaległego żołdu]; ''ta część organizmu finansowego Rzeczypospolitej, skonsolidowana, niezależna od decyzji króla, senatu i ministrów, funkcjonować miała automatycznie, dopóki jej nie zreformuje sejm walny. Przetrwa to ustawodawstwo finansowe na przekór krzyczącym wymogom groźnej militarystycznej epoki aż do czasów stanisławskich'' [1764], ''a ostoją jego trwałości będzie podpis mediatora, kniazia Dołhorukiego, położony u spodu.''” ([[Władysław Konopczyński]], [http://www.bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/docmetadata?id=53054 ''Dzieje Polski nowożytnej''] 1936, t. 2 s. 174n).</ref>
* ograniczenie władzy [[Senat (I Rzeczpospolita)|senatuSenatu]]
* ograniczenie uprawnień podatkowych [[Sejmiki ziemskie|sejmików]]
* zakaz tworzenia [[Konfederacja (historia Polski)|konfederacji]]