Ratusz w Poznaniu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
→‎Historia: uzupełnienie i przypis
Linia 37:
[[Plik:Posen Rathaus.jpg|thumb|left|Ratusz przed rokiem 1910]]
[[Plik:Ratusz Poznan, ok. 1929.jpg|mały|Ratusz około 1929 roku]]
Ratusz w Poznaniu po raz pierwszy pojawił się w dokumentach w 1313 roku jako ''Domus consulum''. Jego budowę zakończono około 1300 r. za panowania [[Wacław II|Wacława II Czeskiego]]. Był to jednopiętrowy gotycki budynek wzniesiony na planie kwadratu. Z tego okresu zachowały się piwnice. Rozbudowano go w XV wieku. W 1504-1508 przebudowano wnętrza. Wieżę wzniesiono na przełomie XV i XVI wieku na ówczesnym północno-zachodnim narożniku. W 1536 w mieście wybuchł wielki pożar, który strawił również [[ratusz]]. W latach 1540-1542 remontowano budynek, a w szczególności wieżę. Mimo to jej stan nadal groził katastrofą. W 1550 Rada Miejska podpisała umowę na gruntowną przebudowę, połączoną z rozbudową ratusza, z [[Ticino|tesyńskim]] architektem [[Giovanni Battista di Quadro|Janem Baptystą di Quadro z Lugano]]. Prace nad rozbudową trwały do 1560 r. Di Quadro podwyższył budynek o jedną kondygnację, rozbudował w kierunku zachodnim, dodał [[attyka (architektura)|attykę]] i trzykondygnacyjną [[loggia|loggię]]. Podczas tego remontu zamówiono u mistrza ślusarskiego Bartłomieja WolfaWolffa z [[Gubin|Gubina]] nowy zegar, który posiadał trzy pełne tarcze i jedną pół tarczę oraz „urządzenie błazeńskie, mianowicie dwa [[koziołki poznańskie|koziołki]], które mają się trykać przed każdym biciem godzin”<ref>[https://wielkopolskaciekawie.pl/a-to-ciekawe/poznanskie-koziolki-historia-prawdziwa/ Wielkopolska ciekawie. Poznańskie koziołki. Historia prawdziwa] [dostęp 2020-03-21]</ref>. Zegar zainstalowano w 1551 r. W 1675 r. piorun uderzył w wieżę, niszcząc ją wraz z zegarem i koziołkami. Odbudowana w 1690 r. wznosiła się na 90 m. Jej hełm zniszczył huragan i burza w 1725{{r|KMP19450110}}. W latach 1781-1784 dzięki staraniom [[Komisje Dobrego Porządku|Komisji Dobrego Porządku]] ratusz poddano gruntownej renowacji{{r|KMP19450111}}. Otrzymał wówczas kształt, który zasadniczo prezentuje do dziś. Wieżę zwieńczono klasycystycznym hełmem projektu [[Bonawentura Solari|Bonawentury Solariego]], a wykonania [[Antoni Höhne|Antoniego Höhne]]{{u|heyna}}. Na szczycie umieszczono białego orła (o wymiarach: rozpiętość skrzydeł 2 m, wysokość 1,8 metra). Na wschodniej [[elewacja|elewacji]] Franciszek Cielecki namalował wizerunki królów z dynastii [[Jagiellonowie|Jagiellonów]], a pod wieżyczką środkową umieszczono [[Kartusz (ozdoba)|kartusz]] z królewskimi inicjałami SAR ([[Stanisław August Poniatowski|Stanislaus Augustus Rex]]). Kolejny poważny remont przeprowadzono w latach 1910-1913, kiedy zniszczono renesansowe polichromie, zastępując je czarnym boniowaniem, uznając, że nie przystoją „poważnemu charakterowi miasta północnoniemieckiego”, jednak w 1913 r. na wieżę powróciły koziołki. Podczas walk o Poznań w 1945 r. ratusz poważnie ucierpiał. Wieża zawaliła się aż do czworobocznej gotyckiej podstawy, a wnętrze zostało uszkodzone przez wybuch bomby fosforowej. Renowację przeprowadzono w latach 1945-1954. Przywrócono wówczas renesansowy charakter elewacji, dodając jednak na attyce wśród innych sentencji jeden cytat z [[Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|Konstytucji PRL]]. Orzeł, który przetrwał [[II wojna światowa|II wojnę światową]] w ukryciu, powrócił na wieżę w 1947 r. Obecny mechanizm koziołków pochodzi z końca XX wieku (wymieniono go również w 1954). Koziołki bodą się codziennie o godzinie 12. Wygląd jak najbliższy projektowi J.B. di Quadro ze zmianami powstałymi po remoncie Komisji Dobrego Porządku przywrócił remont, który trwał w latach 1992-2002. Ratusz w Poznaniu nie przynależy do miasta Poznania. Formalnie zarządza nim Muzeum Narodowe w Poznaniu<ref>[http://www.epoznan.pl/news-news-33818-Poznanski_ratusz_wroci_do_miasta Poznański ratusz wróci do miasta?]</ref>.
 
== Opis elewacji ==