|
'''Nyja''', '''Nija''', '''Nya''' – rzekome słowiańskie męskie [[Bóstwareligia chtoniczneSłowian|bóstwo chtonicznesłowiańskie]] wzmiankowane w kronice [[Janbóstwa Długoszchtoniczne|Janabóstwo Długosza]], gdzie utożsamiane jest z [[Pluton (mitologia rzymska)|Plutonemchtoniczne]].
Nyja uznawanywzmiankowany jest w kronice [[Jan Długosz|Jana Długosza]], gdzie utożsamiany jest z [[Pluton (mitologia rzymska)|Plutonem]]. Jerzy Strzelczyk uznaje go za najbardziej prawdopodobne ze wszystkich bóstw z panteonu Długoszowego{{odn|Strzelczyk|2007}}. O bóstwie o tym imieniu wzmiankował już około [[1440]], niezależnie od Długosza, [[Jakub Parkoszowic]]<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko = Kempiński| imię = Andrzej| tytuł = Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich| wydawca = Iskry| miejsce = Warszawa| rok = 2001| strony s= 318| isbn = 83-207-1629-2}}</ref>. W czternasto- i piętnastowiecznych postanowieniach synodów polskich pojawia się również rzekome bóstwo nazywane Tyja. Być może był to jedynie niezrozumiały dla pisarzy archaizm ludowy (analogicznie jak [[Jesza|Jessa]]).
Imię bóstwa próbuje się wywodzić od czasownika ''nyti'', oznaczającego zanikanie i umieranie. Wskazywane jest także podobieństwo imienia bóstwa do nazwy [[nawie|nawia]]<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko = Szyjewski|imię = Andrzej|tytuł = Religia Słowian|wydawca = Wydawnictwo WAM |miejsce = Kraków|rok = 2004|strony s= 207|isbn = 83-7318-205-5}}</ref>.
Wedle koncepcji [[Krzysztof Tomasz Witczak|K.T.Krzysztofa Witczaka]] Nyja w rzeczywistości stanowi słowiański odpowiednik greckiej bogini [[Enyo (córka Aresa)|Enyo]]. Z kolei według Pawła Szczepanika Nyja jest bóstwem żeńskim, opiekującym się zmarłymi, ludzkim losem oraz wspólnotą żywych{{odn|Szczepanik|2018|s=95}}.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
* {{cytujCytuj książkę |nazwisko = Strzelczyk|Kempiński |imię = Jerzy|Andrzej |tytuł = Mity,Encyklopedia podaniamitologii iludów wierzeniaindoeuropejskich dawnych Słowian| wydawca = Rebis|Iskry |miejsce = PoznańWarszawa | rok = 2007| strony =2001 | isbn = 978-83-7301207-9731629-72 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Strzelczyk| imię = Jerzy| tytuł = Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian| wydawca = Rebis| miejsce = Poznań | rok = 2007| strony = | isbn = 978-83-7301-973-7 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Szczepanik |imię = Paweł |tytuł = Słowiańskie Zaświaty. Wierzenia, wizje i mity |wydawca = [[Wydawnictwo Triglav]] |miejsce = Szczecin |rok = 2018 |strony = 91–101 |rozdział = Nyja |seria = Wszechnica Triglava |isbn = 978-83-62586-73-8 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Szyjewski |imię = Andrzej |tytuł = Religia Słowian |wydawca = Wydawnictwo WAM |miejsce = Kraków |rok = 2004 |isbn = 83-7318-205-5 |odn = tak}}
{{Religia Słowian}}
| 