Kantarydyna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Grubel (dyskusja | edycje)
m ort.
Grubel (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 76:
'''Kantarydyna''' – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[Terpeny|terpenów]]; [[Związki policykliczne|policykliczny]] [[Bezwodniki kwasowe|bezwodnik]] [[Kwasy dikarboksylowe|kwasu dikarboksylowego]] zawierający [[Mostek (chemia)|mostek]] tlenowy.
 
Kantarydyna wydzielana jest w chwilach zagrożenia przez [[chrząszcze]] z rodziny [[Oleicowate|oleicowatych]] (majkowatych). Nieszkodliwy dla zwierząt żywiących się tymi chrząszczami, a nawet działa wabiąco na owady ''kantarydynofilne'' (m.in. ''Anthicidae''). Żółte krople płynu zawierającego kantarydynę wydzielane są przez pory znajdujące się głównie u nasady odnóży chrząszczy, substancja ta, w postaci płynu lub w postaci suszonych, sproszkowanych owadów, jest dla człowieka toksyczna po połknięciu a dawka śmiertelna wynosi do 30 mg w przeliczeniu na czystą kantarydynę<ref>{{Cytuj |autor = Chudzik, Małgorzata. |tytuł = Atlas owadów |data = 2010 |data dostępu = 2018-09-04 |isbn = 9788372437945 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo RM |oclc = 751169879}}</ref>.
 
W dawnej medycynie wykorzystywano kantarydynę w postaci suszonych, mielonych chrząszczy gatunku ''[[Pryszczel lekarski]]'' (zwanych potocznie "hiszpańską muchą") jako składnik tak zwanych napojów miłosnych, jak na przykład mikstura zwana "hiszpańską muchą" (od nazwy chrząszcza), która według XVI przepisu składa się mielonych chrząszczy, wysuszonej krwi kreta i krwi nietoperzy<ref>{{Cytuj |autor = Cavendish, Richard. |tytuł = The black arts |data = 1983, ©1967 |data dostępu = 2018-09-04 |isbn = 0399500359 |miejsce = New York |wydawca = Berkley Pub. Group |oclc = 30635000}}</ref>. Działanie tego związku pobudza zakończenia nerwowe i błony śluzowe układu moczowo-płciowego; powoduje jednak często powikłania, m.in. zapalenia dróg moczowych i przewodu pokarmowego oraz bolesne erekcje.