Historia myśli politycznej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 8:
[[Platon]] był pierwszym w historii myśli politycznej filozofii dziejów. Swoją polityczną doktrynę rozwinął przede wszystkim w ''Państwie'' i ''Prawie''. Był przekonany o postępującej degeneracji ustroju. [[Arystokracja|Arystokrację]], czyli rządy najlepszych, oparte na cnocie rozumu, wyparła [[timokracja]], rządy odważnych, których wadą była mała stabilność. Po timokracji następowała [[oligarchia]] (rządy najbogatszych), po oligarchii – demokracja, a po demokracji – [[tyran]]ia, zdaniem Platona najgorszy z ustrojów, gdyż [[Racja stanu|rację stanu]] stanowi w niej osobisty interes despoty.
Idealne, wzorcowe państwo miało dzielić się na trzy grupy społeczne: żywicieli, wojowników i strażników („stróżów doskonałych”). Na żywicielach spoczywały zadania ekonomiczne. Wojownicy i strażnicy nie mogli posiadać własności prywatnej; mieli też zostać objęci wspólnym systemem wychowania obywatelskiego. Od 17. do 20. roku życia mieli wspólnie pobierać lekcje wychowania fizycznego; mniej zdolni byli później poświęcani do kariery wojskowej, zaś zdolniejsi rozpoczynali dziesięcioletnie studia. Między 35. a 50. rokiem życia mieli sprawować pomniejsze funkcje, a po ukończeniu 50. roku życia mogli sami zacząć rządzić państwem. Była to koncepcja antyindywidualistyczna – państwo stało ponad jednostką.
Później poglądy Platona zaczęły ewoluować. Wyróżnił trzy ustroje uznające rządy prawa ([[monarchia]], arystokracja, demokracja sprawiedliwa) i trzy ustroje, w których panują rządy bezprawia (tyrania, oligarchia, demokracja zepsuta), uznając z nich za najlepszy ustrój monarchię, a za najgorszy – tyranię. U schyłku życia Platon, przekonujący się, że jego wizja państwa idealnego jest utopią, w dialogu ''Prawa'' przedstawił inny obraz. Za możliwe najlepsze uznał państwo rządzone przez właścicieli ziemskich, którego trwałość miały gwarantować: surowa reglamentacja życia obywateli, elitarne wychowanie, kult religii i rozbudowany system donosicielski.
| |||