Pogotowie Akcji Specjalnej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam szablon cytowania
drobne redakcyjne
Linia 7:
Struktura terenowa PAS była jedynie częściowo zorganizowana.
* Obszar I (warszawski) składał się z okręgów: I (Warszawa), II (Olsztyn), III (Białystok). W Warszawie (Okręg I) komendantem PAS był [[Bolesław Stefański]] (od grudnia 1945 roku do aresztowania 1 czerwca 1946 roku). W Okręgu III PAS było organizowane przez komendanta tego okręgu [[Jan Szklarek|Jana Szklarka]] (ps. „Roja”, „Kotwicz”, „Lis”, „Florian Lewicki”). Od 22 września 1945 roku szefem PAS Okręgu III był [[Romuald Rajs]] „Bury”.
* Obszar II (lubelski) składał się z okręgów: IV (Lublin) i V (Rzeszów). Szefem PAS Obszaru II był kpt. [[Zygmunt Wolanin]]. W 1945 roku organy komunistycznego bezpieczeństwa dokonały aresztowań wśród osób podejrzanych o tworzenie lub działanie w PAS. Zostały one skazane w tzw. [[Proces lubelskiego PAS|procesie lubelskiego PAS]]. Dowódcami oddziałów PAS Okręgu V byli m.in. por. [[Stanisław Pelczar]] „Majka” i ppor. Bronisław Gliniak „Radwan”{{odn|Golik i in.|2013|s=368}}. NajprawdopodoniejNajprawdopodobniej komendantem PAS w Okręgu V (rzeszowskim) od kwietnia 1946 roku był por. [[Ludwik Więcław]].
* Obszar III (Kielce-Radom-Kraków-Śląsk): w Okręgu VI (Kielce) PAS było organizowane bez powodzenia przez [[Lechosław Roszkowski|Lechosława Roszkowskiego]] „Tomasza”, jedynie na Śląsku (Okręg VIII) istniała komenda PAS do marca 1946 roku
* Obszar IV również nie został zorganizowany, składał się z okręgów IX (Łódź), X (Poznań) i XI (Opole).
Linia 14:
W latach 1946–1948 istniały również inne okręgi, m.in.: „XVI” (Północne Mazowsze) dowodzony przez kpt. [[Zbigniew Kulesza|Zbigniewa Kuleszę]], później por. [[Józef Kozłowski (1910-1949)|Józefa Kozłowskiego]]{{odn|Golik i in.|2013|s=416–443}}, „XXIII” (Zachodnie Mazowsze), dowodzony przez por. [[Stefan Bronarski|Stefana Bronarskiego]] „Liścia”{{odn|Golik i in.|2013|s=444–468}} (ten ostatni okręg nie używał nazwy PAS).
 
Liczebność oddziałów PAS dochodziła początkowo do 200–300{{odn|Golik i in.|2013|s=316–317}}. Prowadziły zacięte walki z grupami operacyjnymi [[NKWD]], [[Urząd Bezpieczeństwa|UB]], [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|KBW]], [[Milicja Obywatelska|MO]] i [[Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej|ORMO]], rzadziej z oddziałami [[Ludowe Wojsko Polskie|ludowego Wojska Polskiego]]. W większości okręgów działało po kilka-kilkanaście oddziałów PAS NZW o liczebności od 20 do 200-300 (np. 3 Wileńska Brygada NZW liczyła 180 żołnierzy{{r|A}}). Mniejsze, kilku-, klikunastoosobowekilkunastoosobowe oddziały PAS przetrwały do początku lat 50., głównie w Okręgu III (białostockim) i na Mazowszu{{odn|Golik i in.|2013|s=318}}. Ostatnia z komend dowodzących PAS, Komenda Powiatowa NZW w Bielsku Podlaskim ujawniła się dopiero jesienią 1956 roku.
 
Oddziału PAS NZW blisko współdziałały z oddziałami [[Narodowe Siły Zbrojne|NSZ]], a często były jednocześnie podporządkowane obu tym strukturom{{r|A}}.