Seria o Kulturze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Sprawdzanie nowych stron, w artykule należy dopracować: kategorie
Lazar5 (dyskusja | edycje)
m Dodano kategorię "Książki"; usunięto {{kategoria}} za pomocą HotCat, WP:SK
Linia 1:
'''Seria o Kulturze''' – seria książek [[Fantastyka naukowa|science fiction]] napisana przez [[Szkoci|szkockiego]] autora [[Iain Banks|Iaina M. Banksa]]. Powieści opisują Kulturę, [[Utopia|utopijne]] kosmiczne społeczeństwo powszechnej obfitości, złożone z [[Humanoid|humanoidówhumanoid]]ów, [[Życie pozaziemskie|kosmitów]] i bardzo zaawansowanych [[Sztuczna inteligencja|sztucznych inteligencji]] żyjących w [[Socjalizm|socjalistycznych]] kosmicznych habitatach w całej [[Droga Mleczna|Drodze Mlecznej]]. Tematem przewodnim książek są dylematy, przed [[Hipermocarstwo|którymi]] stoi idealistyczne [[hipermocarstwo]] w kontaktach z cywilizacjami, które nie podzielają jego idei, a których zachowanie czasami uważa za odpychające. W części książek akcja rozgrywa się głównie poza Kultura, a wiodące postacie często znajdują się na obrzeżach (lub nie są obywatelami) Kultury, czasami działając jako agenci Kultury (świadomie lub nieświadomie) w jej planach ucywilizowania [[Galaktyka|galaktyki]].
{{Dopracować|kategoria=2020-04}}
'''Seria o Kulturze''' – seria książek [[Fantastyka naukowa|science fiction]] napisana przez [[Szkoci|szkockiego]] autora [[Iain Banks|Iaina M. Banksa]]. Powieści opisują Kulturę, [[Utopia|utopijne]] kosmiczne społeczeństwo powszechnej obfitości, złożone z [[Humanoid|humanoidów]], [[Życie pozaziemskie|kosmitów]] i bardzo zaawansowanych [[Sztuczna inteligencja|sztucznych inteligencji]] żyjących w [[Socjalizm|socjalistycznych]] kosmicznych habitatach w całej [[Droga Mleczna|Drodze Mlecznej]]. Tematem przewodnim książek są dylematy, przed [[Hipermocarstwo|którymi]] stoi idealistyczne [[hipermocarstwo]] w kontaktach z cywilizacjami, które nie podzielają jego idei, a których zachowanie czasami uważa za odpychające. W części książek akcja rozgrywa się głównie poza Kultura, a wiodące postacie często znajdują się na obrzeżach (lub nie są obywatelami) Kultury, czasami działając jako agenci Kultury (świadomie lub nieświadomie) w jej planach ucywilizowania [[Galaktyka|galaktyki]].
 
== Kultura ==
Kultura jest społeczeństwem utworzonym przez różne rasy [[Humanoid|humanoidalnehumanoid]]alne i [[Sztuczna inteligencja|sztuczne inteligencje]] około 9000 lat przed wydarzeniami z powieści z serii. Ponieważ większość populacji biologicznej może mieć praktycznie wszystko, czego zechcą, bez konieczności pracowania, to zapotrzebowanie na [[prawo]] i jego egzekucję jest niewielkie, a Kultura jest określana przez Banksa jako kosmiczny [[socjalizm]].<ref name="Brown1996UtopiasAndHeterotopias">{{Cytuj książkę|isbn=90-420-0032-5|url=https://books.google.com/books?id=NznwlEC5jVQC&pg=PA1&dq=culture+%22iain+m+banks%22+|nazwisko=Brown|imię=Carolyn|tytuł=Utopias and Heterotopias: The 'Culture' of Iain M. Banks, w: Impossibility Fiction: Alternativity, Extrapolation, Speculation|rok=|wydawca=|miejsce=|strony=}}</ref>. Charakteryzuje się gospodarką powszechnej obfitości<ref>{{Cytuj |autor = Iain M. Banks |tytuł = Interview: Iain M Banks talks 'The Hydrogen Sonata' with Wired.co.uk |data = |url = https://www.wired.co.uk/news/archive/2012-11/16/iain-m-banks-the-hydrogen-sonata-review}}</ref> której technologia jest do tego stopnia zaawansowana, że cała produkcja jest zautomatyzowana.<ref name="BanksAFewNotes">{{Cytuj stronę|url=http://www.futurehi.net/phlebas/text/cultnote.html|tytuł=A Few Notes on the Culture|autor=Bains Iain M.|data dostępu=2012-03-22|opublikowany=|język=en}}</ref>. Jego członkowie żyją głównie w statkach kosmicznych i innych instalacjach pozaplanetarnych, ponieważ jej założyciele chcieli uniknąć scentralizowanych politycznych i korporacyjnych struktur władzy, którym sprzyjają gospodarki planet. Większość planowania i administracji jest przeprowadzana przez Umysły, bardzo zaawansowane Sztuczne Inteligencje.<ref name="Johnson1998ExcessionReview">{{Cytuj stronę|url=http://www.sfsite.com/03a/exc28.htm|tytuł=Excession, a review|autor=Greg L. Johnson|data dostępu=2020-04-07|opublikowany=|język=}}</ref>.
 
== Miejsce w science fiction ==
Kiedy pojawiły się pierwsze historie o Kulturze, literatura science fiction była zdominowana przez [[cyberpunk]], pesymistyczny podgatunek, który przedstawiał mroczne wizje [[Offshoring|offshoringuoffshoring]]u miejsc pracy do krajów o niższych kosztach lub mniej surowych przepisach, rosnącej potęgi korporacji i zagrożeniach dla prywatność stwarzana przez sieci komputerowe, ale nie oferował żadnych rozwiązań tych problemów. Historie o Kulturze są [[Opera kosmiczna|operą kosmiczną]], z pewnymi elementami wolnymi od naukowego realizmu, a Banks ekstrawagancko wykorzystuje tę wolność, aby skupić się na ludzkich i politycznych aspektach swojego wszechświata; odrzuca dystopijny kierunek współczesnego [[Kapitalizm|kapitalizmukapitalizm]]u, zakładany zarówno przez cyberpunk jak i przez wcześniejsze space opery, pokazując społeczeństwo powszechnej obfitości jako podstawową cywilizację, na której koncentruje się historia.<ref name="Mendelsohn2005Excession">{{Cytuj książkę|isbn=1-4051-1218-2|url=https://books.google.com/books?id=HO_z5WFKwpoC&pg=PP12&dq=culture+%22iain+m+banks%22+|nazwisko=Seed|imię=David|tytuł=A Companion to Science Fiction|rok=|wydawca=|miejsce=|strony=}}</ref>. Space opera osiągnęła szczyt w latach 30. XX wieku, ale zaczęła podupadać, gdy tacy redaktorzy jak [[John W. Campbell]] zaczęli domagać się bardziej realistycznych wizji. W latach sześćdziesiątych wiele oper kosmicznych było satyrami wcześniejszych, takie jak Stalowy Szczur i Bill, Bohater Galaktyki [[Harry Harrison|Harry'ego Harrisona]]<ref>{{Cytuj książkę|isbn=0-521-01657-6|nazwisko=|imię=|tytuł=The Cambridge Companion to Science Fiction|rok=|wydawca=|miejsce=|strony=}}</ref> podczas gdy telewizyjne i filmowe space opery takie jak ''[[Star Trek]]'' i ''[[Gwiezdne wojny|Star Wars]]'' były uważane za obniżające poziom intelektualny podgatunku. <ref>{{Cytuj |autor = Amarpal Biring |tytuł = 15 Blunders That Ruined J.J Abrams' Star Trek And Destroyed The Franchise |data = 2012-09-19 |data dostępu = 2020-04-07 |opublikowany = WhatCulture.com |url = https://whatculture.com/film/15-blunders-that-ruined-j-j-abrams-star-trek-and-destroyed-the-franchise |język = en}}</ref> <ref>{{Cytuj |tytuł = Introducing Star Trek - #72 |data dostępu = 2020-04-07 |opublikowany = www.depauw.edu |url = https://www.depauw.edu/sfs/documents/introduction72.htm}}</ref>. Książki z cyklu o Kulturze znacząco ożywiły gatunek space opery.<ref name="Butler2003British Boom">{{Cytuj pismo|nazwisko=Butler|imię=Andrew|tytuł=Thirteen waysof looking at the British Boom|url=http://www.efanzines.com/SFC/SteamEngineTime/SET04-2.pdf|czasopismo=Steam Engine Time|wolumin=4|strony=|data=|wydawca=|miejsce=|issn=}}</ref>.
 
== Przypisy ==
Linia 13 ⟶ 12:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.vavatch.co.uk/books/banks/cultnote.htm „A Few Notes on the Culture” (Kilka uwag o Kulturze), esej Banksa z 1994 roku]
 
[[Kategoria:Książki]]