[[Plik:Uroczysko Kumat w pobliżu Brańska 05.jpg|thumb|Pamiątkowy głaz na uroczysku Kumat]]
'''Bitwa pod Brańskiem''' – bitwa stoczona [[23 czerwca]] [[1264]] pomiędzy [[Jaćwingowie|Jaćwingami]] a wojskami polskimi (głównew małopolskimi)czasie wyprawy zbrojnej zorganizowanej przez księcia [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława V Wstydliwego]].
Na początku [[1264]] pogańscy [[Jaćwingowie]] najechali [[Ziemia sandomierska|ziemię sandomierską]], docierając aż pod [[Tarczek]] w [[Góry Świętokrzyskie|Górach Świętokrzyskich]], dokonując poważnych spustoszeń. W odwecie [[Książęta krakowscy|książę krakowski]] [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesław Wstydliwy]] zorganizował wyprawę przeciwko Jaćwingom. Wyprawa miała na celu powstrzymanie niszczycielskich najazdów oraz uspokojenieszerzenie pograniczareligii chrześcijańskiej<ref>Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki, ''Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego''. Kraków 2003, s. 71.</ref>. Dobrze zorganizowana armia polska dotarła do [[Brańsk]]a, gdzie prawdopodobnie w krwawym i zaciętym boju starła się z Jaćwingami dowodzonymi przez wodza Komata (Kumata). Wojownicze plemię poniosło druzgocącą klęskę, a sam Komat poległ. Według legendy dla walecznego wodza poganKomata usypano [[kurhan]], a miejsce bitwy do dzisiaj zwane jest Kumatowym Uroczyskiem.
Mimo militarnego sukcesu Bolesławowi Wstydliwemu nie udało się rozszerzyć chrześcijaństwa ani zażegnać jaćwieskiego niebezpieczeństwa, które utrzymywało się jeszcze przez blisko dwadzieścia lat.
