Republika Helwecka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: przerabiam link na wywołanie szablonu {{encyklopedia PWN}} |
m drobne techniczne |
||
Linia 87:
W kraju nastąpiła [[anarchia]]. W styczniu [[1800]] roku zniesiono dyrektoriat i zastąpiono go Komitetem Rady Helweckiej. Wśród szwajcarskich polityków nastąpiła wyraźna polaryzacja na dwie grupy: unitarystów (zwolenników państwa jednolitego i niepodzielnego) tudzież federalistów (zwiększenia pozycji i uprawnień kantonów). Oba środowiska szukały wsparcia u Napoleona. Konflikt ten przekładał się na niespokojną sytuację w kraju i liczne [[Zamach stanu|zamachy stanu]] (w styczniu i sierpniu 1800, październiku 1801 i kwietniu 1802){{Odn|Tadeusz Branecki|s=|loc=Szwajcaria w czasach Republiki Helweckiej (1798–1802) i Mediacji (1803–1813) – podstawy ustrojowe}}.
Elity szwajcarskie próbowały dokonać zmiany ustroju kraju, podejmując nieudane próby uchwalenia nowych konstytucji (z dnia 29 maja 1801 oraz 24 października 1801). Kolejny projekt ustawy zasadniczej pochodził z 27 lutego 1802, a 20 maja tego roku został poddany pod referendum. W jego wyniku został przyjęty pomimo tego, że zwolenników było mniej (72 453) niż jej przeciwników (92 423). Najprawdopodobniej do głosów zwolenników dodano głosy obywateli niebiorących udziału w głosowaniu (167 172)<ref group="Uwaga">„Rozwiązanie to najprawdopodobniej inspirowane było specyficzną interpretacją myśli J. J. Rousseau – z milczenia powszechnego należy przypuszczać zgodę ludu [...]”. Maciej Aleksandrowicz, Republika Helwecka, [w:] Konstytucja. Ustrój polityczny. System organów państwowych, red. S. Bożyk i A. Jamróz, Białystok 2010, s. 13.</ref>. Duże znacznie dla wprowadzenia w życie nowej konstytucji miało także wycofanie ze Szwajcarii w lipcu 1802 r. wojsk francuskich{{Odn|Tadeusz Branecki|s=|loc=Szwajcaria w czasach Republiki Helweckiej (1798–1802) i Mediacji (1803–1813) – podstawy ustrojowe}}.
Druga konstytucja helwecka nie uspokoiła sytuacji w kraju, w którym wciąż dochodziło do zbrojnych wystąpień. Pod koniec lata 1802 wybuchło największe z nich nazwano je „wojną kijów” (Stecklikrieg), z uwagi na brak innej broni jej uczestników. Zamieszki te były spowodowane przez m.in. tragiczną sytuację ekonomiczną mieszkańców Republiki, spustoszenia dokonane przez siły francuskie, austriackie i rosyjskie tudzież przez podniesienie obciążeń fiskalnych. Dodatkowo wśród Szwajcarów był obecny silny partykularyzm kantonalny i chęć powrotu do dawnych uregulowań ustrojowych z czasów Starej Konfederacji. W tej sytuacji Napoleon Bonaparte w deklaracji z dnia 30 września 1802 zagroził ponowną interwencją zbrojną, gdyby nie istniała możliwość uspokojenia nastrojów społecznych. By zapobiec zbrojnej ingerencji, wskazał siebie jako mediatora pomiędzy przeciwnikami. W Paryżu zwołano zebranie Konstytuanty Szwajcarskiej (Consulta), a obrady rozpoczęto 10 grudnia 1802. W jej składzie znaleźli się przedstawiciele Senatu, który posiadał prawo do rewizji konstytucji. Niezależnie od faktu, że zwolenników centralizacji było więcej niż federalistów (stosunek 45 do 18), Napoleon przeforsował swoją koncepcję nowego modelu ustrojowego Szwajcarii. 19 lutego 1803 roku Napoleon I wydał nową konstytucję zwaną Aktem Mediacyjnym (Mediationsakt), która była wzorowana na [[Konstytucja Stanów Zjednoczonych|konstytucji]] [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]{{Odn|Tadeusz Branecki|s=|loc=Szwajcaria w czasach Republiki Helweckiej (1798–1802) i Mediacji (1803–1813) – podstawy ustrojowe}}. W przedmowie do Aktu Napoleon pisał do Szwajcarów:
Linia 103:
== Przypisy ==
<references responsive="" />
== Uwagi ==
== Bibliografia ==
| |||