35 Pułk Piechoty (II RP): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
wstęp |
formowanie, źródła/przypisy |
||
Linia 42:
== Formowanie i zmiany organizacyjne ==
Wobec zauważalnego końca wojny i spodziewanego rozpadu niemieckiej struktury okupacyjnej i wojskowej zaczęto samorzutnie tworzyć polskie oddziały wojskowe.
Na rozkaz Głównego Komendanta POW, generała Edwarda Śmigłego-Rydza, z dniem 1 listopada 1918 ogłoszona została mobilizacja Polskiej Organizacji Wojskowej w byłym zaborze austriackim{{odn|Brzychaczek|1929|s=5}}.
Na terenie powiatów: zamojskiego, [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|tomaszowskiego]], chełmskiego, [[Powiat krasnostawski|krasnostawskiego]], biłgorajskiego i hrubieszowskiego sformowany został Chełmski
Ten ostatni (zamojski) powstał na bazie porozumienia komendanta okręgu POW porucznika Wacława Klaczyńskiego z oficerami-Polakami z austriackiego 30 „lwowskiego" pułku piechoty (Kadra w Zamościu. 1 listopada 1918 rozbrojono Austriaków. Jako datę powstania batalionu przyjęto dzień 9 listopada{{odn|Brzychaczek|1929|s=6}}.
II batalion (krasnostawski) powstał na bazie kompanii garnizonowej w Krasnymstawie i przemianowanej na 1 kompanię krasnostawską. Później kompania przemianowana została na 8 kompanię strzelecką.
▲Na terenie powiatów: zamojskiego, [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|tomaszowskiego]], chełmskiego, [[Powiat krasnostawski|krasnostawskiego]], biłgorajskiego i hrubieszowskiego sformowany został Chełmski Pułk Piechoty. I batalion zorganizował w [[Chełm]]ie kpt. Wiktor Wielkopolanin – Nowakowski, w Krasnymstawie i Hrubieszowie por. [[Wacław Klaczyński]] II batalion, a w Zamościu kpt. [[Józef Ekkert]] III batalion. Pułk był dobrze uzbrojony. Odczuwał jednak wyraźny niedostatek w umundurowaniu i oporządzeniu. Pułk chełmski dał początek 35 pułkowi piechoty.
5 kompania wiąże swój początek z plutonem telatyńskim. Komendant POW w Telatynie Stanisław Gaj uzbroił 1 listopada 1918 swoich członków oraz zorganizował obronę Telatyna. Oddział posiadał charakter partyzancki, a po nawiązaniu łączności z grupą kapitana Meraka, został wcielony do Chełmskiego pułku piechoty. Następnie zasilony rekrutami kompanii marszowej z Brześcia, utworzył 5 kompanię.
Brzeska kompania marszowa dała też początek kompaniom 6.i 7.
2 kompania ciężkich karabinów maszynowych zorganizował w Zamościu porucznik Kozara{{odn|Brzychaczek|1929|s=17-18}}.
Pułk chełmski dał początek 35 pułkowi piechoty.
{{osobny artykuł|Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP}}
Linia 58 ⟶ 64:
; Działania batalionu zamojskiego
Zamojski batalion kpt. [[Józef Ekkert|Józefa Ekkerta]] wyruszał na front częściami. 4 listopada 1918 pluton dowodzony przez chor. Ludwika Kicińskiego wszedł w podporządkowanie kombinowanego batalionu kpt. Edwarda Zintha-Rzeckiego i w jego składzie wymaszerował pod [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierz
19 stycznia 1919 na front wyjechała 2 kompania strzelecka por. [[Zygmunt Wenda|Zygmunta Wendy]]. Dołączył do niej pluton chor. Kicińskiego. Kompania walczyła pod [[Pawliwka (obwód wołyński)|Poryckiem]], [[Oździutycze|Odziutyczami]] i [[Torczyn]].
20 maja poszczególne kompanie zebrały się w [[Chełm|Chełmie]] i jako I batalion 35 pułku piechoty wyruszyły 26 maja na pogranicze [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]]. Batalion przebywał w rejonie [[Będzin|Będzina]], obsadzając odcinek graniczny [[Modrzejów]] – [[Czeladź (miasto)|Czeladź]]{{odn|Kirszak|2000|s=4}}. Batalionem na granicy dowodził kpt. [[Leon Grot-Machonbaum]]{{odn|Bieliński|2016|s=68}}. 7 czerwca batalion został zluzowany na granicy i wyjechał na [[Wojna polsko-bolszewicka|front przeciwbolszewicki]]. W [[Janów (Białoruś)|Janowie Poleskim]] stanowił odwód [[Grupa Poleska|Grupy Poleskiej]], a potem w ramach Grupy Północnej płk. Stefana Strzemieńskiego{{refn|grupa=uwaga|Oprócz batalionu zamojskiego w skład grupy pułkownika Strzemieńskiego wchodził 3 pułk ułanów{{odn|Brzychaczek|1929|s=7}}.}}
Następnie, w ramach ofensywy [[Front Litewsko-Białoruski|Frontu Litewsko-Białoruskiego]], atakował w kierunku [[Łuniniec|Łunińca]]. 8 lipca batalion zdobył [[Łunin]] i [[Białe Jezioro]], 3 sierpnia zajął [[Rożan Wielki|Wielki Rożen,]] a dzień później Wiznę. W ramach wypadu na [[Słuck]], 1 kompania ppor. Romana Fiedorowicza zdobyła Bołoczyce i wzięła do niewoli 111 jeńców, w tym 3 oficerów{{odn|Brzychaczek|1929|s=9}}.
10 sierpnia I/35 pp z 2/[[3 Pułk Ułanów Śląskich|3 puł]] i plutonem [[7 Pułk Artylerii Lekkiej (II RP)|7 pap]] uderzył na przedmieścia [[Słuck|Słucka]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=8}}. W ciężkich walkach ulicznych zdobyto miasto, 300 jeńców, dużo sprzętu wojennego, a także odbito zrabowane wcześniej przez bolszewików cenne przedmioty z okolicznych dworów.
Od 18 sierpnia batalion w składzie [[XVIII Brygada Piechoty (II RP)|XVIII Brygady Piechoty]] prowadził działania pościgowe w kierunku południowo-wschodnim, 4 października osiągając [[Ptycz|Ptyczę]]{{odn|Kirszak|2000|s=5}}. Tu nastąpiła stabilizacja frontu na froncie polsko-bolszewickim. Prowadzono jedynie walki o znaczeniu lokalnym. W oddziałach prowadzono reorganizację . 21 stycznia 1920 nad Ptyczą połączyły się wszystkie bataliony 35 pułku piechoty{{odn|Brzychaczek|1929|s=10}}
Linia 69 ⟶ 76:
Batalion chełmski do [[Walka|walki]] wkraczał poszczególnymi kompaniami.
20 stycznia 1919, działając w składzie grupy mjr. Władysława Bończy-Uzdowskiego, jego 1 kompania por. [[Jan Szajewski|Jana Szajewskiego]] walczyła przeciw Ukraińcom o [[Włodzimierz Wołyński]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=11}}.
Miesiąc później do Włodzimierza przyjechała kompania ppor. [[Franciszek Tomsa-Zapolski|Franciszka Tomsy-Zapolskiego]] z zadaniem wzmocnienia obrony miasta{{odn|Kirszak|2000|s=5}}.
W tym czasie w [[Pawliwka (obwód wołyński)|Porycku]] i [[Torczyn|Torczynie]] Ukraińcy skoncentrowali znaczne siły. Ich celem było odbicie z rąk polskich Włodzimierza Wołyńskiego. Polacy postanowili uprzedzić działania przeciwnika i zorganizowali wypad na Poryck{{odn|Brzychaczek|1929|s=11}}. Dowódcą grupy wypadowej był mjr [[Leopold Lis-Kula]]. Dysponował on sześcioma kompaniami strzeleckimi, kompanią szturmowa i oddziałem kawalerii z baterią armat.
Świtem 2 marca 600 osobowy oddział wyruszyły do akcji. Uderzono z trzech stron, rozbito nieprzyjaciela i wzięto do niewoli około 100 jeńców z atamanem Porochowskim na czele{{odn|Kirszak|2000|s=6}}.
Podobny wypad zorganizowano 6 marca na Torczyn{{odn|Bieliński|2016|s=69}}. Pierwsza uderzyła 9 kompania ppor. Tomsy-Zapolskiego i po krótkiej walce wdarła się do miasteczka{{odn|Brzychaczek|1929|s=13}}. Nacierając wzdłuż głównej ulicy miasta, połączyła się z pozostałymi oddziałami prowadzonymi przez Lisa-Kulę. W walkach o miasto mjr Lis-Kula został ciężko ranny i po kilku godzinach zmarł z upływu krwi{{odn|Kirszak|2000|s=6}}
W maju do walk o granice
Na Wołyniu pierwsza do walki weszła grupa mjr. Władysława Bończy-Uzdowskiego, w której składzie znajdował się batalion chełmski wcześniej przemianowany na III batalion 35 pułku piechoty. Batalionem dowodził kpt. [[Wiktor Wielkopolanin-Nowakowski]]. 16 maja oddziały Grupy zdobyły [[Łuck]], a po dwóch dniach odpoczynku rozpoczęły 140 km marsz w kierunku Lwowa{{odn|Kirszak|2000|s=6}}.
Po drodze doszło do walki pod [[Brody (miasto)|Brodami]]. 30 maja III baon wszedł do zdobytego wcześniej przez [[1 Pułk Ułanów Krechowieckich|1 pułk Ułanów Krechowieckich]] miasta{{odn|
Był to ostatni epizod walk III batalionu 35 pułku piechoty w [[Wojna polsko-ukraińska|wojnie polsko-ukraińskiej]].
W rejonie Brodów batalion przebywał do 31 lipca, kiedy to [[Transport kolejowy|transportem kolejowym]] odjechał do [[Stary Czartorysk|Czartoryska]]. Tam wszedł w skład grupy płk. [[Stanisław Sochaczewski|Stanisława Sochaczewskiego]] i w jej składzie walczył na [[Wołyń|Wołyniu]]. 13 sierpnia zajął [[Sarny]]{{odn|Kirszak|2000|s=6}}.
;Działania batalionu krasnostawskiego
Utworzona przez żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej z kompanii garnizonowej 1 kompania krasnostawska por. Stanisława Basiewicza jako pierwsza wyszła na front [[Wojna polsko-ukraińska|wojny polsko-ukraińskiej]].
Będąc składzie grupy mjr. Leopolda Lisa-Kuli, od 15 stycznia 1919 walczyła w okolicy [[Rawa Ruska|Rawy Ruskiej]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=17}}. Również pozostałe kompanie batalionu walczyły w rozproszeniu. 5. i 6 kompania wraz z 10 kompanią III batalionu stacjonowała w [[Kowel|Kowlu]]. Dowództwo nad nimi objął por. [[Wacław Klaczyński]]. Po opuszczeniu Kowla improwizowany batalion odmaszerował do [[Pawliwka (obwód wołyński)|Porycka]] i dalej do [[Stary Czartorysk|Czartoryska]]. Tu, w czerwcu i lipcu 1919, będąc w składzie Grupy płk. [[Stanisław Sochaczewski|Stanisława Sochaczewskiego]], prowadził walki nad [[Styr|Styrem]] i [[Horyń|Horyniem]]. 14 lipca odpierał ataki wojsk bolszewickich pod Małą i [[Werbcza|Wielką Werbczą]]. Miesiąc później wszystkie pododdziały baonu połączyły się w [[Sarny|Sarnach]] tworząc II batalion 35 pułku piechoty{{odn|Kirszak|2000|s=7}}.
=== Walki pułku na Wołyniu ===
| |||