35 Pułk Piechoty (II RP): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kerim44 (dyskusja | edycje)
poprawa linków, drobne redakcyjne
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Linia 38:
W październiku 1918, w ramach struktur VIII Okręgu Lubelskiego [[Polska Organizacja Wojskowa|Polskiej Organizacji Wojskowej]], na terenie powiatów: [[Powiat zamojski|zamojskiego]], [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|tomaszowskiego]], [[Powiat chełmski|chełmskiego]], [[Powiat krasnostawski|krasnostawskiego]], [[Powiat biłgorajski|biłgorajskiego]] i [[Powiat hrubieszowski|hrubieszowskiego]] zaczęto tworzyć pododdziały Chełmskiego pułku piechoty. Jego poszczególne bataliony walczyły o granice początkowo w składzie różnych związków taktycznych. W styczniu 1920 nad Ptyczą wszystkie batalion połączyły się i odtąd 35 pułk piechoty walczył w [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej]] całością sił.
 
Od września 1925 pułk stacjonował w [[garnizonGarnizon Brześć|garnizonie Brześć]]. W czasie [[kampaniaKampania wrześniowa|wojny obronnej 1939]] wchodził w skład [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]] walczącej w [[Armia „Pomorze”|Armii „Pomorze”]]{{odn|Satora|1990|s=78}}.
 
== Formowanie i zmiany organizacyjne ==
Linia 48:
 
II batalion (''krasnostawski'') powstał na bazie kompanii garnizonowej w Krasnymstawie przemianowanej na 1 kompanię krasnostawską. Później kompania przemianowana została na 8 kompanię strzelecką.
5 kompania wiąże swój początek z plutonem telatyńskim. Komendant POW w [[Telatyn|Telatynie]]ie, legionista Stanisław Gaj uzbroił 1 listopada 1918 swoich członków oraz zorganizował obronę Telatyna. Oddział posiadał charakter [[Partyzantka|partyzancki]], a po nawiązaniu łączności z grupą kapitana Meraka, został wcielony do Chełmskiego pułku piechoty. Następnie, zasilony rekrutami kompanii marszowej z [[Brześć|Brześcia]], utworzył 5 kompanię.
Brzeska kompania marszowa dała też początek kompaniom 6. i 7.
2 kompania ciężkich karabinów maszynowych zorganizował w Zamościu porucznik Kozara.
Linia 65:
; Działania batalionu zamojskiego
 
Zamojski batalion kpt. [[Józef Ekkert|Józefa Ekkerta]] wyruszał na front częściami. 4 listopada 1918 pluton dowodzony przez chor. Ludwika Kicińskiego wszedł w podporządkowanie kombinowanego batalionu kpt. Edwarda Zintha-Rzeckiego i w jego składzie wymaszerował pod [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierz Wołyński]] do [[Wojna polsko-ukraińska|walki z Ukraińcami]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=6}}.
19 stycznia 1919 na front wyjechała 2 kompania strzelecka por. [[Zygmunt Wenda|Zygmunta Wendy]]. Dołączył do niej pluton chor. Kicińskiego. Kompania walczyła pod [[Pawliwka (obwód wołyński)|Poryckiem]], [[Oździutycze|Odziutyczami]] i [[Torczyn]].
20 maja poszczególne kompanie zebrały się w [[Chełm|Chełmie]]ie i jako I batalion 35 pułku piechoty wyruszyły 26 maja na pogranicze [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]]. Batalion przebywał w rejonie [[Będzin|Będzina]]a, obsadzając odcinek graniczny [[Modrzejów]] – [[Czeladź (miasto)|Czeladź]]{{odn|Kirszak|2000|s=4}}. Batalionem na granicy dowodził kpt. [[Leon Grot-Machonbaum]]{{odn|Bieliński|2016|s=68}}.
 
7 czerwca batalion został zluzowany na granicy i wyjechał na [[Wojna polsko-bolszewicka|front przeciwbolszewicki]]. W [[Janów (Białoruś)|Janowie Poleskim]] stanowił odwód [[Grupa Poleska|Grupy Poleskiej]], a potem w ramach Grupy Północnej płk. Stefana Strzemieńskiego{{refn|grupa=uwaga|Oprócz batalionu zamojskiego w skład grupy pułkownika Strzemieńskiego wchodził 3 pułk ułanów{{odn|Brzychaczek|1929|s=7}}.}} bronił pozycji w [[Łohiszyn|Łohiszynie]]ie{{odn|Brzychaczek|1929|s=7}}.
Następnie, w ramach ofensywy [[Front Litewsko-Białoruski|Frontu Litewsko-Białoruskiego]], atakował w kierunku [[Łuniniec|Łunińca]]. 8 lipca batalion zdobył [[Łunin]] i [[Białe Jezioro]], 3 sierpnia zajął [[Rożan Wielki|Wielki Rożen,]] a dzień później Wiznę. W ramach wypadu na [[Słuck]], 1 kompania ppor. Romana Fiedorowicza zdobyła Bołoczyce i wzięła do niewoli 111 jeńców, w tym 3 oficerów{{odn|Brzychaczek|1929|s=9}}.
10 sierpnia I/35 pp z 2/[[3 Pułk Ułanów Śląskich|3 puł]] i plutonem [[7 Pułk Artylerii Lekkiej (II RP)|7 pap]] uderzył na przedmieścia [[Słuck|Słucka]]a{{odn|Brzychaczek|1929|s=8}}. W ciężkich walkach ulicznych zdobyto miasto, 300 jeńców, dużo sprzętu wojennego, a także odbito zrabowane wcześniej przez bolszewików cenne przedmioty z okolicznych dworów.
Od 18 sierpnia batalion w składzie [[XVIII Brygada Piechoty (II RP)|XVIII Brygady Piechoty]] prowadził działania pościgowe w kierunku południowo-wschodnim, 4 października osiągając [[Ptycz|Ptyczę]]ę{{odn|Kirszak|2000|s=5}}. Tu nastąpiła stabilizacja frontu na froncie polsko-bolszewickim. Prowadzono jedynie walki o znaczeniu lokalnym. W oddziałach prowadzono reorganizację. 21 stycznia 1920 nad Ptyczą połączyły się wszystkie bataliony 35 pułku piechoty{{odn|Brzychaczek|1929|s=10}}.
 
; Działania batalionu chełmskiego
Linia 79:
20 stycznia 1919, działając w składzie grupy mjr. Władysława Bończy-Uzdowskiego, jego 1 kompania por. [[Jan Szajewski|Jana Szajewskiego]] walczyła przeciw Ukraińcom o [[Włodzimierz Wołyński]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=11}}.
Miesiąc później do Włodzimierza przyjechała kompania ppor. [[Franciszek Tomsa-Zapolski|Franciszka Tomsy-Zapolskiego]] z zadaniem wzmocnienia obrony miasta{{odn|Kirszak|2000|s=5}}.
W tym czasie w [[Pawliwka (obwód wołyński)|Porycku]] i [[Torczyn|Torczynie]]ie Ukraińcy skoncentrowali znaczne siły. Ich celem było odbicie z rąk polskich Włodzimierza Wołyńskiego. Polacy postanowili uprzedzić działania przeciwnika i zorganizowali wypad na Poryck{{odn|Brzychaczek|1929|s=11}}. Dowódcą grupy wypadowej był mjr [[Leopold Lis-Kula]]. Dysponował on sześcioma kompaniami strzeleckimi, kompanią szturmowa i oddziałem kawalerii z baterią armat.
Świtem 2 marca 600 osobowy oddział wyruszyły do akcji. Uderzono z trzech stron, rozbito nieprzyjaciela i wzięto do niewoli około 100 jeńców z atamanem Porochowskim na czele{{odn|Kirszak|2000|s=6}}.
Podobny wypad zorganizowano 6 marca na Torczyn{{odn|Bieliński|2016|s=69}}. Pierwsza uderzyła 9 kompania ppor. Tomsy-Zapolskiego i po krótkiej walce wdarła się do miasteczka{{odn|Brzychaczek|1929|s=13}}. Nacierając wzdłuż głównej ulicy miasta, połączyła się z pozostałymi oddziałami prowadzonymi przez Lisa-Kulę. W walkach o miasto mjr Lis-Kula został ciężko ranny i po kilku godzinach zmarł z upływu krwi{{odn|Kirszak|2000|s=6}}
Linia 92:
 
Utworzona przez żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej z kompanii garnizonowej 1 kompania krasnostawska por. Stanisława Basiewicza jako pierwsza wyszła na front [[Wojna polsko-ukraińska|wojny polsko-ukraińskiej]].
Będąc składzie grupy mjr. Leopolda Lisa-Kuli, od 15 stycznia 1919 walczyła w okolicy [[Rawa Ruska|Rawy Ruskiej]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=17}}. Również pozostałe kompanie batalionu walczyły w rozproszeniu. 5. i 6 kompania wraz z 10 kompanią III batalionu stacjonowała w [[Kowel|Kowlu]]. Dowództwo nad nimi objął por. [[Wacław Klaczyński]]. Po opuszczeniu Kowla improwizowany batalion odmaszerował do [[Pawliwka (obwód wołyński)|Porycka]] i dalej do [[Stary Czartorysk|Czartoryska]]. Tu, w czerwcu i lipcu 1919, będąc w składzie Grupy płk. [[Stanisław Sochaczewski|Stanisława Sochaczewskiego]], prowadził walki nad [[Styr|Styrem]]em i [[Horyń|Horyniem]]. 14 lipca odpierał ataki wojsk bolszewickich pod Małą i [[Werbcza|Wielką Werbczą]]. Miesiąc później wszystkie pododdziały baonu połączyły się w [[Sarny|Sarnach]] tworząc II batalion 35 pułku piechoty{{odn|Kirszak|2000|s=7}}.
 
=== Walki pułku na Wołyniu ===
Linia 106:
28 września pułk przeszedł do odwodu [[Front Wołyński|Frontu Wołyńskiego]] i kwaterował w Łucku. Tam został przezbrojony w w broń niemiecką i przemundurowany w nowe sorty.
 
Będąc w składzie [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]] płk. [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]], 20 grudnia odszedł w okolice [[Łachwa|Łachwy]] na na [[Grupa Poleska|front poleski]], Następnie został przewieziony koleją do [[Korzówka|Korzówki]], skąd przeszedł do [[Bobryce|Bobryc]] nad [[Ptycz|Ptyczą]]ą. Tam nastąpiło połączenie z I batalionem. Od tego momentu pułk walczył w całości{{odn|Kirszak|2000|s=8}}.
 
=== Walki pułku na Polesiu ===
Linia 112:
Jesienią 1919 nastąpiła stabilizacja działań na [[Wojna polsko-bolszewicka|froncie polsko-bolszewickim]]. Prowadzono jedynie walki o znaczeniu lokalnym.
Pułk obsadził 15 kilometrowy odcinek nad Ptyczą. Aktywność obrony zapewniały liczne organizowane [[Wypad (wojsko)|wypady]]{{odn|Bieliński|2016|s=71}}.
28 stycznia 1920 połączone siły 1 i 11 kompanii uderzyły na [[Terebowo|Terebowo Małe]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=22}}. Nieprzyjaciel w walce stracił około 50 zabitych i rannych, wzięto 32 jeńców, zdobyto 1 [[Ciężki karabin maszynowy|ckm]] i 50 [[Karabin|karabinówkarabin]]ów. Straty własne: jeden żołnierz ranny, ośmiu odmroziło ręce, a dwóch nogi.<br> 21 lutego pododdziały I batalionu zaatakowały [[Myszanka|Myszankę]]. 3 kompania ppor. Jasieńskiego zaatakowała [[Bateria (wojsko)|baterię]] sowieckiej artylerii, niszcząc jedną armatę, a uprowadzając wraz z zaprzęgiem i 11 końmi drugą{{odn|Kirszak|2000|s=8}}.
; Działania na Kolenkiewicze
Przed ofensywą na Ukrainie [[Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1919)|Naczelne Dowództwo WP]] zadecydowało się zreorganizować siły. W miejsce [[Front (wojsko)|frontów]] utworzono [[Armia (związek operacyjny)|armie]]. Na południowym kierunku operacyjnym sformowano [[6 Armia (II RP)|6 Armię]] gen.por. [[Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański|Wacława Iwaszkiewicza]], [[2 Armia (II RP)|2 Armię]] gen. ppor. [[Antoni Listowski|Antoniego Listowskiego]] i [[3 Armia (II RP)|3 Armię]] [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]].
Linia 129:
Przed ofensywą na Ukrainie [[Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1919)|Naczelne Dowództwo WP]] zadecydowało się zreorganizować siły. W miejsce [[Front (wojsko)|frontów]] utworzono [[Armia (związek operacyjny)|armie]]. Na południowym kierunku operacyjnym sformowano [[6 Armia (II RP)|6 Armię]] gen.por. [[Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański|Wacława Iwaszkiewicza]], [[2 Armia (II RP)|2 Armię]] gen. ppor. [[Antoni Listowski|Antoniego Listowskiego]] i 3 Armię [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]].
25 kwietnia ruszyła [[Wyprawa kijowska (1920)|wyprawa na Kijów]]. 7 maja oddziały polskie zajęły miasto.
W tym czasie [[Grupa Poleska]] gen. Władysława Sikorskiego otrzymała zadanie wyjścia nad środkowym [[Dniepr|Dnieprem]]em.
Działania rozpoczęła 7 maja. Będący w jej składzie 35 pułk piechoty nacierał wzdłuż toru kolejowego.
9 maja zdobył [[Rzeczyca (obwód homelski)|Rzeczycę]], a dzień później jego III batalion zajął most na Dnieprze i po przejściu na drugą stronę rzeki utworzył [[przyczółek]].
Linia 177:
Drogę torowały 1., 3. i 4. kompanie strzeleckie. W lesie walczono do świtu 10 sierpnia, po czym pułk odszedł do [[Natolin (Warszawa)|Natolina]]. Straty pułku były duże. Poległo trzech dowódców kompanii i 18 szeregowych. Rannych zostało 2 oficerów i 49 szeregowych{{odn|Brzychaczek|1929|s=42-43}}.
 
Z Natolina pułk w składzie Grupy płk. [[Mieczysław Mackiewicz|Mieczysława Mackiewicza]] odszedł do [[Serock|Serocka]]a{{odn|Kirszak|2000|s=14-15}}.
 
=== Pułk w Bitwie Warszawskiej ===
Linia 188:
Na pamiątkę [[Bitwa pod Borkowem|bitwy pod Borkowem]], 14 sierpnia stał się dniem święta 35 pułku piechoty{{odn|Kirszak|2000|s=15-16}}.
 
15 sierpnia, współdziałając z pododdziałami 41 pułku piechoty, III batalion przeszedł do [[Atak|atakuatak]]u, opanował most na Wkrze i obsadził jej prawy brzeg.
W godzinach popołudniowych odpierał sowieckie [[Kontratak|kontratakikontratak]]i, a odwodowe kompanie pułku odrzuciły nieprzyjaciela. 2 kompania por. [[Włodzimierz Szeliski|Włodzimierza Szeliskiego]] atakowała „na bagnety”. 16 sierpnia pułk ścigał nieprzyjaciela osiągając rejon [[Nasielsk (stacja kolejowa)|stacji kolejowej w Nasielsku]]. Tu pułk stanął na odpoczynek i uzupełnił braki w ludziach i sprzęcie{{odn|Kirszak|2000|s=16}}.
Następnie, wraz z całą 9 Dywizją Piechoty, przeszedł w okolice [[Ciechanów|Ciechanowa]] do odwodu [[5 Armia (II RP)|5 Armii]] gen. Władysława Sikorskiego{{odn|Bieliński|2016|s=73}}.
 
Linia 199:
Rano 10 września, po półgodzinnym [[Artyleryjskie przygotowanie ataku|przygotowaniu artyleryjskim]], III batalion uderzył w kierunku mostu. Sowieci odparli atak, a ich artyleria skutecznie ostrzelała pozycje III batalionu{{odn|Kirszak|2000|s=16}}.
Kilkakrotnie powtarzane szturmy pododdziałów polskich na most nie dały spodziewanych rezultatów i natarcie na tym kierunku przerwano.
12 września wieczorem, zagrożeni okrążeniem od północy, Sowieci opuścili te pozycje i rozpoczęli odwrót{{odn|Brzychaczek|1929|s=48}}. 35 pułk ruszył do [[Pościg|pościgupościg]]u przez Horodło w kierunku [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierza Wołyńskiego]] i [[Łuck|Łucka]]a. Nocą 17 września sforsowano [[Styr]] i opanowano Łuck. Tu omyłkowo [[Polskie lotnictwo wojskowe w wojnie polsko-bolszewickiej|polskie lotnictwo]] zbombardowały wkraczające do miasta oddziały. Byli zabici i ranni.
 
Jeszce w tym samym dniu opuszczono Łuck, a III batalion działaniami nocnymi opanował lewobrzeżne [[Dubno (miasto)|Dubno]]. Ciężkie walki nadal toczyły się o most na [[Ikwa|Ikwie]] i o przedmieścia Dubna{{refn|grupa=uwaga|W walce o most wyróżnili się pchor. Władysław Paul i szer. Kazimierz Iwanowski z 10 kompanii. Wbiegli oni na płonący już most i mimo ognia ckm, ugasili pożar. Za wykazane bohaterstwo obydwaj zostali za to odznaczeni orderem VM{{odn|Kirszak|2000|s=17}}.}}. Bohaterska postawa żołnierzy 10 kompanii pozwoliła całkowicie wyrzucić Sowietów z miasta{{odn|Kirszak|2000|s=17}}.
 
21 września pułk [[Marsz (wojsko)|marszem pieszym]] przeszedł do [[Hołoby (stacja kolejowa)|stacji kolejowej Hołoby]] i [[Transport kolejowy|transportem kolejowym]] przewieziony został do [[Andrzejowice|Andrzejowic]] w okolicach [[Wołkowysk|Wołkowyska]]a. Tu rozpoczął pościg za pobitym w [[Bitwa nad Niemnem|bitwie niemeńskiej]] nieprzyjacielem i 12 października osiągnął [[Traby (Białoruś)|Trąby]]{{odn|Kirszak|2000|s=17}}. Tu zastał go rozejm{{odn|Brzychaczek|1929|s=50}}.
 
=== Bilans walk ===
Linia 217:
== Kampania wrześniowa ==
[[Plik:Armia pomorze 1939.png|240px|right|thumb|Pułk walczył w składzie 9 DP]]
W czasie [[kampaniaKampania wrześniowa|wojny obronnej 1939]] pułk wchodził w skład [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]] walczącej w ramach [[Armia „Pomorze”|Armii „Pomorze”]].
Nadwyżki pułku ewakuowane z Brześcia weszły w rejonie Chełma w skład wojsk [[Front Północny (1939)|Frontu Północnego]]. 25 września broniły Chełma przed wojskami radzieckimi.