35 Pułk Piechoty (II RP): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 111:
; Walki nad Ptyczą
Jesienią 1919 nastąpiła stabilizacja działań na [[Wojna polsko-bolszewicka|froncie polsko-bolszewickim]]. Prowadzono jedynie walki o znaczeniu lokalnym.
Pułk obsadził 15 kilometrowy odcinek nad Ptyczą. Aktywność obrony zapewniały licznelicznie organizowane [[Wypad (wojsko)|wypady]]{{odn|Bieliński|2016|s=71}}.
28 stycznia 1920 połączone siły 1 i 11 kompanii uderzyły na [[Terebowo|Terebowo Małe]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=22}}. Nieprzyjaciel w walce stracił około 50 zabitych i rannych, wzięto 32 jeńców, zdobyto 1 [[Ciężki karabin maszynowy|ckm]] i 50 [[karabin]]ów. Straty własne: jeden żołnierz ranny, ośmiu odmroziło ręce, a dwóch nogi.<br> 21 lutego pododdziały I batalionu zaatakowały [[Myszanka|Myszankę]]. 3 kompania ppor. Jasieńskiego zaatakowała [[Bateria (wojsko)|baterię]] sowieckiej artylerii, niszcząc jedną armatę, a uprowadzając wraz z zaprzęgiem i 11 końmi drugą{{odn|Kirszak|2000|s=8}}.
; Działania na Kolenkiewicze
Linia 132:
Działania rozpoczęła 7 maja. Będący w jej składzie 35 pułk piechoty nacierał wzdłuż toru kolejowego.
9 maja zdobył [[Rzeczyca (obwód homelski)|Rzeczycę]], a dzień później jego III batalion zajął most na Dnieprze i po przejściu na drugą stronę rzeki utworzył [[przyczółek]].
Kolejnym zadaniem, jakie postawił pułkowi dowódca GrypyGrupy, było zdobycie [[Łojów|Łojowa]] i tym samym odcięcie odwrotu sowieckiej dywizji.
Po niezwykle forsownym marszu III batalion uderzył na miejscowość, ale nieprzyjaciel wycofał się na drugi brzeg rzeki i wysadził jedyny w tej okolicy most.
Pułk obsadził pozycje obronne na zachodnim brzegu{{odn|Kirszak|2000|s=10}}.
Linia 138:
W czerwcu ruszyła sowiecka kontrofensywa na Ukrainie. Nieprzyjaciel siłami [[12 Armia (RFSRR)|12.]], [[14 Armia (RFSRR)|14.]] i [[1 Armia Konna|Armii Konnej Budionnego]] oskrzydlił Kijów{{odn|Brzychaczek|1929|s=29}}.
W tej sytuacji Grupa Poleska otrzymała zadanie wyprzeć za Dniepr silną grupę wojsk Armii Czerwonej, która [[Forsowanie|sforsowała]] rzekę poniżej ujścia [[Prypeć (rzeka)|Prypeci]] i dążyła do wyjścia na tyły polskiej [[3 Armia (II RP)|3 Armii]] gen. [[Edward Śmigły-Rydz|Edwarda Śmigłego-Rydza]].
Do tego zadania wyznaczono [[2 Brygada Jazdy|2 Brygadę Jazdy]], wzmocnionawzmocnioną II/35 pułku piechoty. 14 czerwca pod [[Łukojedy|Łukojedami]] II batalion wyparł nieprzyjaciela za Dniepr. Po akcji wrócił do macierzystego pułku{{odn|Kirszak|2000|s=10-11}}.
 
=== Pułk w działaniach odwrotowych ===
Linia 147:
Pozycje pod Glinną Słobodą opuszczono wieczorem 28 czerwca{{odn|Kirszak|2000|s=11}}.
 
W tym czasie I batalion bił się pod [[Boruska|Boruską]], a II pod [[Prudki (obwód miński)|Prudkiem]], a dowództwo pułku stacjonowało w [[Awciucewicze|Wielkich Awciucewiczach]]. 24 czerwca pododdziały sztabowe zostały zaatakowane przez sowiecką kolumnę kawalerii. Zorganizowana w naprędce przez dowódcę pułku mjr. Wielkopolanina-Nowakowskiego obrona, [[Stanowisko dowodzenia|stanowiska dowodzenia]] złożona z telefonistów, konnych łączników oraz pocztowych, skutecznie odparła atak Sowietów{{odn|Kirszak|2000|s=11-12}}.
 
28 czerwca pułk opuścił dotychczasowe pozycje i zorganizował obronę nad Ptyczą{{odn|Brzychaczek|1929|s=32}}. Sytuacja na froncie wymusiła, zeże 10 lipca wycofał się znad rzeki, przeszedł do [[Działania opóźniające|działań opóźniających]] i 16 lipca dotarł do [[Łachwa|Łachwy]]{{odn|Kirszak|2000|s=11-12}}.
 
; Walki pod Grodnem
 
W związku z postępującą ofensywą [[Michaił Tuchaczewski|Michaiła Tuchaczewskiego]], Naczelne Dowództwo WP postanowiło wzmocnić obronę Grodna. 35 pułk piechoty został przewieziony koleją do [[Kuźnica (województwo podlaskie)|Kuźnicy]]. Manewr ten okazał się jednak spóźniony i nim oddziały [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]] dotarły do miasta, [[Grodno]] było już zajęte przez Sowietów{{odn|Kirszak|2000|s=12}}. W tej sytuacji wzmocniona [[XVIII Brygada Piechoty (II RP)|XVIII Brygada Piechoty]] uderzyła na oddziały [[3 Korpus Kawalerii|3 Korpusu Kawalerii]] [[Gaja Gaj|Gaj-Chana]]. 21 lipca 34 pp zdobył wieczorem przedmieścia Grodna i wyszedł na zachodni brzeg Niemna. Wchodzący do walki w następnym dniu 35 pułk piechoty wieczorem 22 lipca obsadził batalionami pozycje obronne: I batalion obsadził przedmieście Łosośna od ujścia [[Łosośna (dopływ Niemna)|Łosośny]] do Niemna, II batalion obsadził odcinek od [[Pyszki (Białoruś)|Pyszek]] do [[Puszkary (obwód grodzieński)|Puszkar]], a III batalion fort ziemny nr 1.
23 lipca, kawalerzyści [[Gaja Gaj|Gaj-Chana]] przeprawiłyprzeprawili się przez Niemen i zaatakowali I/35 pp. Batalion poniósł ciężkie straty i wycofał się ze swoich pozycji.
Dowódca brygady płk [[Aleksander Narbutt-Łuczyński]] wyprowadził kontratak siłami II/34 pp i II/35 pp i linia Niemna została odzyskana. W godzinach popołudniowych kontratakowały oddziały sowieckiej [[12 Dywizja Strzelców|12 Dywizji Strzelców]]. Pod Pyszkami atak odparła 8 kompania ppor. Michała Krawczyka. Kilkakrotnie wznawiane przez nieprzyjaciela ataki na II batalion nie dały mu spodziewanego powodzenia{{odn|Kirszak|2000|s=12-13}}.
 
Linia 162:
; Działania nad Narwią
 
W godzinach nocnych 27 lipca pułk dotarł do Tykocina i obsadził brzeg Narwi od [[Góra Strękowa|Góry Strękowej]] przez [[Tykocin]], Siekierki do ujścia [[Supraśl (rzeka)|Supraśli]]. Dowództwo pułku wraz z odwodowym I batalionem stanęło w Tykocinie. 29 lipca III baon wraz z [[34 Pułk Piechoty (II RP)|2/34 pp]], toczył bój o Siekierki. Wobec groźby okrążenia, batalion wycofał się ze swoich pozycji. Osłonowa 11 kompania por. [[Stanisław Stankiewicz|Stanisława Stankiewicza]] została odcięta od reszty batalionu i dopiero wieczorem dołączyła do pułku{{odn|Brzychaczek|1929|s=35-36}}. W tym samym czasie I batalion, wzmocniony dwiema kompaniami [[34 Pułk Piechoty (II RP)|34 pułku piechoty]], bronił [[Popowlany|Popowlan]]. W nocy z 29 na 30 lipca bataliony I i III odmaszerowały do [[Broniszewo (województwo podlaskie)|Broniszewa]]. Z powodzeniem swojej pozycji nad Narwią bronił II batalion. Dopiero 30 lipca, po silnym [[Artyleryjskie przygotowanie ataku|ostrzale artyleryjskim]], Sowietom udało się przeprawić przez Narew i [[Oskrzydlenie|oskrzydlić]] obrońców. Ponadto kawaleria Gaj-Chana zajęła [[Wizna|Wiznę]] i zagroziła Łomży. W tej sytuacji 1 sierpnia XVIII Brygada rozpoczęła dalszy odwrót{{odn|Kirszak|2000|s=13}}.
 
; W rejonie Łomży
 
2 sierpnia pułk wymaszerował w kierunku [[Łomża|Łomży]]. Na wysokości [[Zambrów|Zambrowa]] kolumna pułkowa zaatakowana została przez sowieckie [[Ubezpieczenie (wojsko)|ubezpieczenia bojowe]]. 2. i 3 kompania odrzuciła nieprzyjaciela, a następnie, we [[Współdziałanie|współdziałaniu]] z morskim batalionem, rozbito sowiecki 157 pułk strzelców. Kilka kilometrów dalej 5. i 6 kompanie, pod ogólnym dowództwem mjr. Klaczyńskiego, zaatakowały skutecznie 156 pułk strzelców{{odn|Brzychaczek|1929|s=40-41}}.
 
Na dzień 3 sierpnia zaplanowano uderzenie pułku w kierunku Łomży. Jednak i tym razem nieprzyjaciel uprzedził działania Polaków. Łomża została zajęta przez bolszewików. Wobec zaistniałej sytuacji, pułk pomaszerował do [[Czerwony Bór (województwo podlaskie)|Czerwonego Boru]], a później do [[Zambrów|Zambrowa]], by 5 sierpnia wejść do [[Wyszków|Wyszkowa]] na odpoczynek. 7 sierpnia został przewieziony samochodami do Trzcianki i wszedł w podporządkowanie [[10 Dywizja Piechoty (II RP)|10 Dywizji Piechoty]] gen. [[Lucjan Żeligowski|Lucjana Żeligowskiego]]. Następnego dnia wieczorem wymaszerował na koncentrację [[Grupa generała Lucjana Żeligowskiego|Grupy gen. Żeligowskiego]] do [[Jaszczołty|Jaszczołt]]{{odn|Kirszak|2000|s=14}}.
 
; Bój pod Długosiodłem
 
9 sierpnia Grupa gen. Żeligowskiego uderzyła na koncentrujące się w obszarze [[Długosiodło|Długosiodła]] odziały [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]].
35 pułk piechoty atakował w kierunku północnym. W chwili gdy I baon podszedł pod Długosiodło, Sowieci uderzyli na II batalion, atakujący na prawym skrzydle pułku. II baon nie wytrzymał uderzenia i wycofał się. Jego odskok osłaniała odwodowa 12 kompania.
Tymczasem Sowieci uzyskali powodzenie na innych odcinkach i weszli na tyły 35 pułku. Pułk musiał się wycofać na pozycje wyjściowe do lasu na północ od Jaszczołt.
Drogę torowały 1., 3. i 4. kompanie strzeleckie. W lesie walczono do świtu 10 sierpnia, po czym pułk odszedł do [[Natolin (Warszawa)|Natolina]]. Straty pułku były duże. Poległo trzech dowódców kompanii i 18 szeregowych. Rannych zostało 2 oficerów i 49 szeregowych{{odn|Brzychaczek|1929|s=42-43}}.
Linia 180:
 
=== Pułk w Bitwie Warszawskiej ===
6 sierpnia Naczelny Wódz, marszałek [[Józef Piłsudski]], podjął decyzję o przeprowadzeniu [[Kontruderzenie znad Wieprza|zwrotu zaczepnego znad Wieprza]] i stoczenia walnej bitwy na przedpolach Warszawy. W tym celu rozpoczęto koncentrację jednostek, które miały wejść w skład grupy uderzeniowej, a także przegrupowywano oddziały mające bronić samej [[Warszawa|Warszawy]] i osłaniać tę obronę od północy{{odn|Brzychaczek|1929|s=43}}. [[5 Armia (II RP)|5 Armia]] gen. [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]] miała osłonić lewe skrzydło [[1 Armia (II RP)|1 Armii]] gen. [[Franciszek Latinik|Franciszka Latinika]], walczącej na przedpolach Warszawy, do czasu, aż wojska uderzające znad Wieprza nie wejdą na tyły nieprzyjaciela{{odn|Kirszak|2000|s=3}}.
 
13 sierpnia 35 pułk piechoty opuścił [[Serock]] i przeszedł w rejon [[Konstantynów (powiat płocki)|Konstantynowa]] i [[Suchocin (województwo mazowieckie)|Suchocina]] na odpoczynek i uzupełnienie{{odn|Bieliński|2016|s=73}}.
W związku z dramatyczną sytuacją na froncie, a szczególnie [[Bitwa pod Radzyminem (1920)|pod Radzyminem]], przyspieszono [[Działania (wojsko)|działania]], a 35 pp już 14 sierpnia skierowany został do [[Borkowo (województwo podlaskie)|Borkowa]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=44}}.
W [[Pomocna|Pomocnej]] III batalion powstrzymał maszerujące na [[Modlin]] oddziały przeciwnika. Czerwonoarmiści zdążyli już jednak sforsować [[Wkra (dopływ Narwi)|Wkrę]], zdobyć [[przyczółek]] i okopać się na zachodnim brzegu rzeki.
Nocą Sowieci uderzyli na pozycje [[41 Suwalski Pułk Piechoty|41 pułku piechoty]] i III/35 pp. Atak został odparty{{odn|Kirszak|2000|s=15}}.
Na pamiątkę [[Bitwa pod Borkowem|bitwy pod Borkowem]], 14 sierpnia stał się dniem święta 35 pułku piechoty{{odn|Kirszak|2000|s=15-16}}.
 
15 sierpnia, współdziałając z pododdziałami 41 pułku piechoty, III batalion przeszedł do [[atak]]u, opanował most na Wkrze i obsadził jej prawy brzeg.
W godzinach popołudniowych odpierał sowieckie [[kontratak]]i, a odwodowe kompanie pułku odrzuciły nieprzyjaciela. 2 kompania por. [[Włodzimierz Szeliski|Włodzimierza Szeliskiego]] atakowała „na bagnety”. 16 sierpnia pułk ścigał nieprzyjaciela, osiągając rejon [[Nasielsk (stacja kolejowa)|stacji kolejowej w Nasielsku]]. Tu pułk stanął na odpoczynek i uzupełnił braki w ludziach i sprzęcie{{odn|Kirszak|2000|s=16}}.
Następnie, wraz z całą 9 Dywizją Piechoty, przeszedł w okolice [[Ciechanów|Ciechanowa]] do odwodu [[5 Armia (II RP)|5 Armii]] gen. Władysława Sikorskiego{{odn|Bieliński|2016|s=73}}.
 
Linia 196:
 
31 sierpnia 35 pułk piechoty został zawagonowany w Ciechanowie i przetransportowany do [[Chełm|Chełma Lubelskiego]]{{odn|Brzychaczek|1929|s=47}}.
3 września odbyła się inspekcja pułków 9 Dywizji Piechoty, dokonana przez marszałka [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], a już 7 września pułk ruszył na front i obsadził zachodni brzeg Bugu, od [[Hrebenne (powiat hrubieszowski)|Hrebennego]] przez [[Horodło]], [[Matcze|Matczę]] do Nagórnik. Tu otrzymał zadanie zdobycia mostu w Matczy i zajęcia leżącej na wschodnim brzegu [[Grajewko|Grajewki]].
Rano 10 września, po półgodzinnym [[Artyleryjskie przygotowanie ataku|przygotowaniu artyleryjskim]], III batalion uderzył w kierunku mostu. Sowieci odparli atak, a ich artyleria skutecznie ostrzelała pozycje III batalionu{{odn|Kirszak|2000|s=16}}.
Kilkakrotnie powtarzane szturmy pododdziałów polskich na most nie dały spodziewanych rezultatów i natarcie na tym kierunku przerwano.
12 września wieczorem, zagrożeni okrążeniem od północy, Sowieci opuścili te pozycje i rozpoczęli odwrót{{odn|Brzychaczek|1929|s=48}}. 35 pułk ruszył do [[pościg]]u przez Horodło w kierunku [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierza Wołyńskiego]] i [[Łuck]]a. Nocą 17 września sforsowano [[Styr]] i opanowano Łuck. Tu omyłkowo [[Polskie lotnictwo wojskowe w wojnie polsko-bolszewickiej|polskie lotnictwo]] zbombardowały wkraczające do miasta oddziały. Byli zabici i ranni.
 
Jeszce w tym samym dniu opuszczono Łuck, a III batalion działaniami nocnymi opanował lewobrzeżne [[Dubno (miasto)|Dubno]]. Ciężkie walki nadal toczyły się o most na [[Ikwa|Ikwie]] i o przedmieścia Dubna{{refn|grupa=uwaga|W walce o most wyróżnili się pchor. Władysław Paul i szer. Kazimierz Iwanowski z 10 kompanii. Wbiegli oni na płonący już most i mimo ognia ckm, ugasili pożar. Za wykazane bohaterstwo obydwaj zostali za to odznaczeni orderemOrderem VMVirtuti Militari{{odn|Kirszak|2000|s=17}}.}}. Bohaterska postawa żołnierzy 10 kompanii pozwoliła całkowicie wyrzucić Sowietów z miasta{{odn|Kirszak|2000|s=17}}.
 
21 września pułk [[Marsz (wojsko)|marszem pieszym]] przeszedł do [[Hołoby (stacja kolejowa)|stacji kolejowej Hołoby]] i [[Transport kolejowy|transportem kolejowym]] przewieziony został do [[Andrzejowice|Andrzejowic]] w okolicach [[Wołkowysk]]a. Tu rozpoczął pościg za pobitym w [[Bitwa nad Niemnem|bitwie niemeńskiej]] nieprzyjacielem i 12 października osiągnął [[Traby (Białoruś)|Trąby]]{{odn|Kirszak|2000|s=17}}. Tu zastał go rozejm{{odn|Brzychaczek|1929|s=50}}.
 
=== Bilans walk ===
35 pułk piechoty zdobył 2 [[Pociąg pancerny|pociągi pancerne]], 66 armat, 194 [[Karabin maszynowy|karabiny maszynowe]], 21 [[Lokomotywa parowa|lokomotyw]], ponad 800 wagonów kolejowych, ponad 200 koni i wziął do niewoli przeszło 12000 jeńców. Straty własne wyniosły około 340 poległych i zmarłych z ran{{odn|Kirszak|2000|s=17}}.
[[Order Virtuti Militari|Orderem Virtuti Militari]] odznaczono 54 żołnierzy, a [[Krzyż Walecznych|Krzyżem Walecznych]] 73 oficerów i 319 żołnierzy{{odn|Brzychaczek|1929|s=54}}.
 
== Pułk w okresie pokoju ==
[[Plik:9 DP w 1938.jpg|240px|thumb|9 DP w 1938]]
W marcu 1921 pułk został przeniesiony do koszar w Lidzie, gdzie rozpoczął szkolenie. W związku z zagrożeniem terenów granicznych, został skierowany do [[Kraśne|Krasnego nad Uszą]] i okolicznych wiosek{{odn|Brzychaczek|1929|s=50}}. 22 października 1922 pułk przybył do Łukowa, jako stałego garnizonu. Został oficjalnie przywitany przez starostę Łomińskiego i burmistrza Andrzeja Śledzia. Po przywitaniu, na błoniach miasta, odprawiona została msza polowa. Wieczorem tego dnia oficerowie pułku zostali podjęci bankietem w salach „Ogniwa”. Uroczystościami przyjęcia pułku kierował komendant Policji Państwowej Marian Jan Moritz<ref>{{Cytuj pismo|url=https://academica.edu.pl/reading/readSingle?page=3&uid=21582165|tytuł=Korespondencje. Z Łukowa|czasopismo=[[Polska Zbrojna]]|wolumin=296|strony=3|data=1922-10-31|miejsce=Warszawa}}</ref>. We wrześniu 1925 pułk został przeniesiony do Brześcia, z wyjątkiem I batalionu, który pozostał w Łukowie. Jesienią 1928 I batalion został przeniesiony do Brześcia{{odn|Brzychaczek|1929|s=51}}. Pułk nadal wchodził w skład [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]]{{odn|Almanach|1923|s=51}}.
 
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 35 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych{{odn|Jagiełło|2007|s=63-65}}.
Linia 217:
== Kampania wrześniowa ==
[[Plik:Armia pomorze 1939.png|240px|right|thumb|Pułk walczył w składzie 9 DP]]
W czasie [[Kampania wrześniowa|wojny obronnej 1939]] pułk wchodził w skład [[9 Dywizja Piechoty (II RP)|9 Dywizji Piechoty]] , walczącej w ramach [[Armia „Pomorze”|Armii „Pomorze”]].
Nadwyżki pułku ewakuowane z Brześcia weszły w rejonie Chełma w skład wojsk [[Front Północny (1939)|Frontu Północnego]]. 25 września broniły Chełma przed wojskami radzieckimi.
 
Batalion marszowy 35 pp pod dowództwem kpt. [[Zdzisław Baczyński|Zdzisława Baczyńskiego]], w składzie [[Zgrupowanie „Brześć”|Zgrupowania „Brześć”]], walczył między innymi w [[Obrona twierdzy brzeskiej (1939)|obronie twierdzy brzeskiej]]. Dowódcą piechoty tego zgrupowania był ppłk [[Julian Sosabowski|Julian Andrzej Sosabowski]], pokojowy zastępca dowódcy pułku.
 
== Żołnierze pułku ==