Teodor Mrozowicki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Poprawiam gołe linki w szablonach cytowania
m drobne literówka
Linia 30:
Teodor Józef Tadeusz Ignacy Mrozowicki urodził się 8 listopada 1784 r. we Lwowie jako syn [[Stanisław Mrozowicki (1757–1832)|Stanisława]], starościca [[Stejgwile|stęgwilskiego]] i Marianny z Karczewskich herbu [[Jasieńczyk (herb szlachecki)|Jasieńczyk]], starościanki liwskiej.
 
Nauki pobierał m.in. w szkole realnej we Lwowie, gdzie poznał podstawy chemii, fizyki i mechaniki. Po wprowadzeniu przez cesarza Napoleona w 1806 r. blokady przywozów towarów kolonialnych wzrosło w Europie zainteresowanie produkcją cukru. W prasie niemieckiej i francuskiej pojawiło się wówczas wiele artykułów na temat doświadczeń odnośnie produkcji cukru z buraka. Otrzymawszy od ojca kilka majątków Mrozowicki rozpoczął w nich uprawę buraków cukrowych i na podstawie literatury naukowców niemieckich i francuskich opracował własną technologię i skonstruował urządzenia do przerobu cukru z buraków cukrowych. W jednym ze swoich majątków, [[Pużniki|Puźnikach]] w pow. brzeżańskim, rozpoczął w 1823 r. produkcję cukru – cukrownia ta, nazywana wówczas ogniową, pomimo, że miała charakter doświadczalny, jest uznana jako pierwsza cukrownia uruchomiona w Cesarstwie Austriackim, a Mrozowicki został nazwany ''ojcem cukrownictwa galicyjskiego''<ref>{{Cytuj |autor = H. Ł. |tytuł = Fabryki cukru burakowego w prowincyach dawney Polski, [w:] Wiadomości Handlowe, R. 1830, nr 15 |data = 1830}}</ref>. Po trzech latach istnienia cukrownia ta została w 1826 r. przeniesiona z Puźnik do miasteczka ojca, [[Sokołówka (rejon żydaczowski)|Sokołówki]], gdzie gospodarował jego kmłodszymłodszy brat [[Franciszek Mrozowicki|Franciszek]], a niedługo po tym założył nową cukrownię w kolejnym swoim majątku, Kołodziejówce, która leżała ''o trzy mile ode Lwowa na trakcie do Bursztyna'', co było bardziej dogodne dla sprzedaży cukru we Lwowie<ref>{{Cytuj |autor = H. Ł. |tytuł = Fabryki cukru burakowego w prowincyach dawney Polski, [w:] Wiadomości Handlowe, R. 1830, nr 15 |data = 1830}}</ref>. Zygmunt Przyrembel<ref>{{Cytuj |autor = Zygmunt Przyrembel |tytuł = Stulecie polskiego cukrownictwa, [w:] Gazeta Cukrownicza, tom LVII, nr 1418 z 1 stycznia 1926 |data = 1926}}</ref> uważa, że rozpoczęcie na większą skalę produkcji cukru w Sokołówce w 1826 r., można uważać za początek przemysłu cukrowniczego na ziemiach polskich<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Rozmaitości Lwowskie. Dodatek do Gazety Lwowskiej, 1826, s. 271 |data = 1826}}</ref>. Ta data początków polskiego przemysłu cukrowniczego jest również przyjęta we współczesnych publikacjach<ref>{{Cytuj |autor = E. W. Waleriańczyk |tytuł = 175 lat polskiego przemysłu cukrowniczego, Rypin |data = 2001}}</ref>. Mrozowiccy w 1833 r. zostali wymienieni, obok generała Ferdynanda Piotra hr. de Hennequin et Curel de Fresnel z Olszanicy, jako najwięksi producenci cukru w Galicji<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Notizen Uber Produttion, Kunst, Fabriken und Gewerbe, Wiedeń |data = 1833}}</ref>.
 
Mrozowicki swoje innowacyjne rozwiązania publikował w czasopismach lwowskich, czym spopularyzował wśród ziemian galicyjskich cukrownictwo, w konsekwencji czego zaczęto uprawiać buraki cukrowe i powstało wówczas kilka nowych cukrowni. Cieszył się on powszechnym podziwem, zwłaszcza, że wskutek choroby na ospę utracił w dzieciństwie wzrok i swoje inżynierskie pomysły realizował jako osoba niewidoma, w czym pomagał jemu jego ojciec, Stanisław. Jak pisze Stanisław Nikiel: ''Czasopisma lwowskie w latach 1826-1830 w licznych artykułach podkreślały pionierski charakter działalności Mrozowickich i ich wielkie zasługi dla rozwoju cukrownictwa w Galicji''<ref>{{Cytuj |autor = Stanisław Nikiel |tytuł = Mrozowicki Teodor, [w:] Słownik Biograficzny Techników Polskich, red. Wiktor Skoczyński, t. VIII, Warszawa, s. 68 |data = 1997}}</ref>.