Stronnictwo Pracy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
m →Historia: drobne techniczne |
||
Linia 16:
Stronnictwo Pracy powstało 10 października 1937 w wyniku połączenia [[Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji|Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji]], [[Narodowa Partia Robotnicza|Narodowej Partii Robotniczej]] i [[Związek Hallerczyków|Związku Hallerczyków]]). Na powstanie Stronnictwa Pracy istotny wpływ wywarła uprzednia działalność [[Front Morges|Frontu Morges]]. Początkowo występowało ono przeciw [[sanacja|sanacji]]. Pierwszym prezesem partii został [[Wojciech Korfanty]], a przewodniczącym rady naczelnej [[Józef Haller]]. Najsilniejsze struktury SP miało na Śląsku i na Pomorzu. W czasie II wojny światowej SP (krypt. ''Romb'') wchodziło w [[Składy rządów polskich|skład rządów RP na uchodźstwie]]. Trzej politycy stronnictwa pełnili funkcję [[Delegat Rządu na Kraj|Delegata Rządu na Kraj]]: [[Cyryl Ratajski]] (1940–1942), [[Jan Stanisław Jankowski|Jan Jankowski]] (1943–1945) i [[Jerzy Braun]] (1945). W lutym 1943 w jej skład weszła [[Federacja Organizacji Narodowo-Katolickich „Unia”]] (jej członkiem był m.in. [[Jan Paweł II|Karol Wojtyła]]), a w marcu 1944 Związek Odrodzenia Narodowego.
Po II wojnie światowej, w oparciu o [[konferencja jałtańska|porozumienia jałtańskie]], partia wznowiła oficjalną działalność w kraju poprzez połączenie konspiracyjnego SP i związanego z [[Polska Partia Robotnicza|Polską Partią Robotniczą]] [[Stronnictwo Zrywu Narodowego|Stronnictwa Zrywu Narodowego]] (SZN powstało w wyniku rozłamu w SP na przełomie lat 1942 i 1943). Była reprezentowana w [[Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej|TRJN]], [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Radzie Narodowej]] i lokalnych radach narodowych, a także w administracji państwowej. W latach 1945–1946 partia była członkiem powstałej w 1944 z inspiracji [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] [[Centralna Komisja Porozumiewawcza Stronnictw Demokratycznych|Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych]]<ref>''Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947'', wybór, wstęp i opracowanie [[Romuald Turkowski]], Warszawa 1997, s. 187.</ref>. Wobec infiltrowania przez agentów [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|UB]] Zarząd Główny Stronnictwa Pracy 18 lipca 1946 postanowił zawiesić działalność partii (przy czym rok później rozpoczęły się aresztowania i procesy członków Stronnictwa), jednak część SP uległa wobec komunistów działała w Polsce do 1950, gdy niecałe tysiąc (z jej ówczesnych 17 tys.) członków wraz z prezesem [[Tadeusz Michejda|Tadeuszem Michejdą]] wstąpiło do [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]]<ref>Adam Drążek, [http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/2535/1/Studia_Podlaskie_12_Drazek.pdf ''Przyczynek do badań nad upadkiem Stronnictwa Pracy w województwie białostockim po roku 1944''], „Studia Podlaskie”, tom XII, s. 274.</ref>.
Stronnictwo reprezentowane na emigracji przez nieliczną grupę członków działało jako tzw. niezależne Stronnictwo Pracy. Czołowym jego działaczem był [[Hugon Hanke]], najważniejszy informator bezpieki w strukturach emigracji londyńskiej, agent Departamentu I o pseudonimie ''Ważny'', który w 8 sierpnia 1955 został [[premier]]em [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|Rządu RP na uchodźstwie]] i który 8 września 1955 wrócił do [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], co wywołało skandal na emigracji<ref>[https://dziennikpolski24.pl/niespodzianka-premiera-agenta/ar/7307339 Michał Wenklar, ''Niespodzianka premiera agenta'', ''Dziennik Polski'', 8 września 2015]</ref>. Drugim szefem rządu na uchodźstwie z ramienia SP był pełniący ten urząd od 20 lipca 1970 do 13 lipca 1972 [[Zygmunt Muchniewski]].
| |||