Sobór chalcedoński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 22:
Polemiki teologiczne zapoczątkował w drugiej połowie IV wieku [[Apolinary z Laodycei]], który twierdził, że w wyniku zmieszania elementów boskiego i ludzkiego, w Jezusie zwyciężył element boski – dlatego poprawne teologicznie są formuły w rodzaju ''Bóg wcielony'', ''Bóg ukrzyżowany'' itp. W wielu Kościołach chrześcijańskich zareagowano na taki sposób definiowania osoby Chrystusa z oburzeniem. Przeciwko Apolinaremu wystąpili między innymi [[Grzegorz z Nyssy]] czy [[Grzegorz z Nazjanzu]]. Zarzucano Apolinaremu umniejszanie człowieczeństwa Chrystusa, odmawianie Jezusowi ludzkiego umysłu czy ludzkiej woli{{odn|Wipszycka|1994|s=205}}.
 
Na przełomie IV i V wieku [[Szkoła antiocheńska|teolodzy antiocheńscy]] [[Diodor z Tarsu]] i [[Teodor z Mopsuestii]] wysunęli tezę, że Jezus miał jednocześnie dwie natury – boską i ludzką – i położyli nacisk na pełnię ludzkiej natury Chrystusa. Obie natury, ich zdaniem, zostały ze sobą połączone w osobie Jezusa. Uczeń Teodora, [[Patriarcha Konstantynopola|biskup Konstantynopola]] [[Nestoriusz]], wyciągnął z tej nauki wniosek, że formuły typu ''Bóg ukrzyżowany'', są niepoprawne. Zastąpił [[Liturgia|liturgiczny]] tytuł ''[[Matka Boża]]'', przysługujący [[Maria z Nazaretu|Maryi]], tytułami ''Matka Człowieka'' czylub ''Matka Chrystusa''. Spowodowało to powszechne oburzenie. Na czele obozu walczącego z Nestoriuszem stanął [[Patriarcha Aleksandrii|biskup Aleksandrii]] [[Cyryl z Aleksandrii|Cyryl]]{{odn|Wipszycka|1994|s=206-208}}. Cyryl kładł nacisk na jedność natur w Chrystusie i sformułował tezy o ''jednej wcielonej naturze Boskiego Logosu'', ''jedności natur i osób w Chrystusie'' oraz ''Bogu cierpiącym w ciele''. Swoją teologię podsumował Cyryl w formie dwunastu [[anatema]]tyzmatów{{odn|Wipszycka|1994|s=260}}. Na [[Sobór efeski|soborze efeskim]] w 431 roku, pod nieobecność wielu biskupów, Nestoriusza oskarżono o rozdzielanie Jezusa na dwie osoby i wygnano z [[Konstantynopol]]a{{odn|Wipszycka|1994|s=216}}. Głęboki rozdźwięk między biskupami, jaki powstał po kadłubowych obradach w Efezie, zażegnano w roku 433. Biskupi [[Aleksandria|Aleksandrii]] i [[Antiochia|Antiochii]] zgodzili się wówczas na wspólną deklarację, w której potępiono terminy ''zmieszanie natur'' czy ''połączenie natur'', zastępując je kompromisową formułą o ''zjednoczeniu natur''. Deklaracja ta została zatwierdzona przez biskupa Rzymu i cesarza{{odn|Wipszycka|1994|s=217}}.
 
Kompromisowa ''formuła zjednoczenia'' nie zadowalała jednak wszystkich stron konfliktu. Opór wobec niej zapoczątkował [[Eutyches]], charyzmatyczny zwierzchnik jednego z klasztorów w [[Konstantynopol]]u, skrajny zwolennik Cyryla. Głosił on, że ludzka natura Jezusa została w całości wchłonięta przez naturę boską. Przeciwko Eutychesowi wystąpili [[Euzebiusz z Doryleum|Euzebiusz z Dorylajon]] i [[Teodoret z Cyru]], których poparli biskup Konstantynopola [[Flawian (patriarcha Konstantynopola)|Flawian]] i [[Papież|biskup Rzymu]] [[Leon I (papież)|Leon I]]. Natomiast w obronie Eutychesa stanęli między innymi [[Patriarcha Aleksandrii|biskup Aleksandrii]] [[Dioskur I|Dioskoros]] i [[Cesarze bizantyńscy|cesarz]] [[Teodozjusz II (cesarz bizantyński)|Teodozjusz]]{{odn|Wipszycka|1994|s=219-222}}. W roku 449, na [[Sobór efeski II|drugim soborze efeskim]], zatwierdzono formułę Eutychesa – uchwalono [[dogmat]], w myśl którego Chrystus miał dwie natury przed [[wcielenie]]m, natomiast jedną po wcieleniu. Złożono też z urzędów tych biskupów, który byli przeciwnikami uchwalonej formuły – w tym Flawiana z Konstantynopola{{odn|Pietras|2002|s=194}}.