Wikipedia

Henryk Batuta: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika 37.30.20.171 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Edk.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1:
[[Plik:HenrykBatutaHoaxFakeStreetName.jpg|mały|Zdjęcie podrobionej tabliczki z ulicy Batuty]]
'''Henryk Batuta''' (wł. Isaak Apfelbaum) - ur. [[1904]] w [[Odessa|Odessie]], działacz międzynarodowego ruchu robotniczego, członek [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistycznej Partii Polski]], więziony w [[Bereza Kartuska|Berezie Kartuskiej]], w czasie wojny w ZSRR, członek [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], major. Zginął w [[1947]] pod Ustrzykami Dolnymi. Jego osobie jest poświęcona ulica w Warszawie (Służew nad Dolinką). Budowniczy polskiej rzeczpospolitej ludowej, poszedł razem z żołnierzami armii czerwonej pod berlin, stał się symbolem polskiego komunizmu, urodził się w odessie matka była praczką a ojciec urzędnikiem, uczył się na uniwersytecie odeskim, potem studiował dziennikarstwo na tym samym uniwersytecie. Po odejściu z uniwersytetu dołączył do polskiej partii sjocialistycznej, został przewodniczącym polskiej partii sjocialistycznej . Na jego pogrzebie o się 300 osób, w czasię żałoby narodowej wyły syreny, biły dzwony, w radiu śpiewali pieśni żałobne. Okoliczności jego śmierci nie są znane, już wiadomo że cierpiał na paranoję. {{Stub}}
[[Plik:HenrykBatutaHoaxRealStreetName.jpg|mały|Rzeczywisty wygląd tabliczki]]
'''Henryk Batuta''' – postać fikcyjna stworzona dla [[mistyfikacja|mistyfikacji]], której celem stała się w latach 2004–2006 polskojęzyczna [[Wikipedia]].
 
Anonimowy autor lub autorzy stworzyli w Wikipedii hasło opisujące nieistniejącą postać historyczną, a po ośmiu miesiącach ci sami lub inni autorzy zaczęli dodawać informacje o tej fikcyjnej postaci do innych haseł w Wikipedii, prawdopodobnie dla uwiarygodnienia fałszerstwa i podbicia rankingu tego hasła w [[wyszukiwarka internetowa|wyszukiwarkach internetowych]]. Według artykułów w „[[Gazeta Wyborcza|Gazecie Wyborczej]]”, „[[Przekrój (czasopismo)|Przekroju]]” i „[[The Observer]]” mistyfikacja ta była dziełem grupy osób określających się jako „Armia Batuty”.
[[Kategoria:Komuniści|Batuta, Henryk]]
 
== Fałszywy Batuta ==
Postać Henryka Batuty została zmyślona, niemniej hasło o niej pozostawało niezauważone w Wikipedii przez blisko piętnaście miesięcy – od 8 listopada 2004 do 20 stycznia 2006, kiedy to po raz pierwszy zgłoszono je do usunięcia. Po ponownym zgłoszeniu 1 lutego i dyskusji na odpowiedniej stronie artykuł został skasowany 5 lutego, na trzy dni przed pojawieniem się artykułów prasowych na ten temat<ref>{{Cytuj | url=https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:SDU/Henryk_Batuta | tytuł=Wikipedia:SDU/Henryk Batuta – Wikipedia, wolna encyklopedia<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=pl.wikipedia.org | język=pl | data dostępu=2017-12-07}}</ref>.
 
Przed usunięciem Batuta występował jako jeden z trzech przykładowych więźniów [[Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej|obozu]] w [[Bereza|Berezie Kartuskiej]], jeden z siedmiu głównych działaczy [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistycznej Partii Polski]], jeden z sześciu założycieli [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], „jedyny polski akcent” w twórczości [[Ernest Hemingway|Ernesta Hemingwaya]] itp. Rzekomo urodził się 1897 roku w Odessie, jako Izaak Apfelbaum, natomiast zmarł w 1947 w trakcie walk z [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]] pod [[Ustrzyki Górne|Ustrzykami Górnymi]]<ref>{{Cytuj | url=http://wyborcza.pl/1,75410,3154322.html | tytuł=Wyborcza.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=wyborcza.pl | data dostępu=2018-07-29}}</ref>. Wskazywano, że niektóre elementy jego fikcyjnej biografii pokrywają się z faktami z życia [[Karol Świerczewski|Karola Świerczewskiego]], jak np. rok urodzenia i rok śmierci. Przez piętnaście miesięcy można było przeczytać, że warszawska ulica Batuty jest w rzeczywistości ulicą Henryka Batuty. Tymczasem jest to nazwa [[batuta|związana z muzyką]], podobnie jak nazwy innych ulic [[Służew|Służewia nad Dolinką]] (np. [[sonata|Sonaty]], [[Johann Sebastian Bach|Bacha]] i [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozarta]]).
 
Po wykryciu mistyfikacji i umieszczeniu strony na liście [[Wikipedia:Strony do usunięcia|stron do usunięcia]] anonimowi internauci nadal starali się nadać mu cechy rzeczywistości: do Wikipedii przesłano fałszywkę w postaci zdjęcia tabliczki informacyjnej pochodzącej rzekomo z ulicy „Henryka Batuty”. Ponadto z tego samego zakresu [[adres IP|adresów IP]] sfałszowano kilka innych haseł, umieszczając w nich w różnym kontekście informację o Henryku Batucie, aby uwiarygodnić jego istnienie.
 
Zamieszczone w Wikipedii informacje pojawiły się również na stronach internetowych poświęconych [[historia Polski|historii Polski]], [[komunizm]]owi, [[Żydzi|Żydom]]<ref>[https://web.archive.org/web/20070927222807/http://prawica.net/index.php?q=node/2576 Wpis z Forum.prawica.net cytujący informację usuniętą z portalu www.polonica.net].</ref> i [[literatura|literaturze]] oraz na wielu forach internetowych. Nie jest pewne, czy wszystkie z nich opierały się na Wikipedii, czy też również były elementami prowokacji. W sumie dało to ponad 800 pozycji wyszukiwań w [[wyszukiwarka Google|wyszukiwarce Google]], które prawdopodobnie w następnych latach żyć będą własnym życiem. Z powodu tego rozproszenia, utrudnionego kontaktu z [[Wikipedia:Mirrory i forki polskiej Wikipedii|mirrorami i forkami polskiej Wikipedii]], a także specyfiki Internetu (brak wyraźnej erraty oznaczałby duże prawdopodobieństwo natrafienia w sieci na nieprawdziwe dane), 9 lutego zdecydowano się na przywrócenie hasła informującego o stanie faktycznym i historii tej fałszywki.
{{wikinews|2010-02-09: Jak autor publikacji o Henryku Batucie wikipedystą został – wywiad z Konradem Godlewskim}}
Autor artykułu w „Gazecie Wyborczej” z 9 lutego 2006 – Konrad Godlewski napisał, że mistyfikacja ta została dokonana przez anonimową grupę osób, kryjącą się pod nazwą „Armia Batuty”. Celem tej grupy, w której skład – wedle słów Godlewskiego – mieli wchodzić urzędnicy państwowi i pracownicy naukowi, było wykazanie, że większość ludzi bezrefleksyjnie podchodzi do nazw ulic, a także do informacji zawartych w internecie. Także „Przekrój”, w artykule z tego samego dnia, powołał się na słowa członków „Armii Batuty”, która podobno ujawniła swoją prowokację jako „kpinę z tego, że wiele ulic w Polsce wciąż nosi nazwy osób i instytucji tego niegodnych”, i zapowiedziała dalsze tego typu działania. 12 lutego artykuł o mistyfikacji ukazał się w angielskim tygodniku „[[The Observer]]”, a 14 lutego wzmiankował o niej „[[The Independent]]”.
 
[[Jimmy Wales]], założyciel Wikipedii, zapytany w wywiadzie dla „[[Dziennik Polska-Europa-Świat|Dziennika]]” o 15-miesięczną obecność Henryka Batuty w Wikipedii odpowiedział: „Hmmm, cóż... artykuł o Henryku Batucie utrzymał się tak długo, ponieważ był bardzo przekonujący. Były jego zdjęcia, zdjęcia ulicy Batuty, wszystko zrobione mistrzowsko, tak żeby inni się nabrali. I nabraliśmy się. Ale takie rzeczy mogą się zdarzyć, zdarzają się zresztą również w tradycyjnych [[encyklopedia]]ch”<ref>Izabela Marczak, Tłum stworzył encyklopedię, „[[Dziennik Polska-Europa-Świat|Dziennik]]” z 25 września 2006 r.</ref>. Z kolei na łamach „[[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolitej]]” 9 listopada 2008 r. przypomniano sprawę Henryka Batuty ilustrując ryzyko, z jakim może się wiązać coraz częstsze odwoływanie się do Wikipedii przez urzędników i sędziów przy interpretowaniu przepisów<ref>[http://www.rp.pl/artykul/216666.html Sławomir Wikariak, Wikipedia wkracza do orzecznictwa sądów], [[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolita]] z 9 listopada 2008 r.</ref>.
 
Postać ta przywołana została przez [[Jacek Kurczewski|Jacka Kurczewskiego]] we wstępie do książki ''Wielka sieć. E-seje z socjologii Internetu'', gdzie zwrócił uwagę na to, że „społeczność wikipedystów nie ogranicza się do indywidualnej twórczości haseł, ale choćby i przez wzgląd na chęć ochrony wartości swojego autorskiego – nawet jeśli anonimowego – wkładu bierze na siebie odpowiedzialność za rzetelność całości i podejmuje praktyczne działania w tym celu”<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Kurczewski (red.) |imię= Jacek |tytuł=Wielka sieć. E-seje z socjologii Internetu |wydawca=Trio |miejsce=Warszawa |rok=2006 |strony=15 |rozdział=Wstęp. Lem, Baudrillard i Wielka Sieć |nazwisko r=Kurczewski |imię r=Jacek |seria=Obyczaje Prawo i polityka Życie codzienne |isbn=83-7436-050-X}}</ref>.
 
== Wikipedia a mistyfikacje ==
Odmienność Wikipedii jako encyklopedii polega na tym, że tworzona jest ona przez internautów-ochotników i pozwala na edycję artykułów każdemu użytkownikowi jakiejkolwiek [[przeglądarka internetowa|przeglądarki internetowej]]. Wiąże się z tym ryzyko pojawienia się takich przypadków jak ten, gdy osoby celowo wprowadzają fałszywe informacje. Twórcy Wikipedii jedynie w wyjątkowych wypadkach ograniczają dostęp do edycji haseł, zakładając dobrą wolę większości internautów.
 
== Treść fałszywego hasła ==
<blockquote>
'''Henryk Batuta''', właśc. Izaak Apfelbaum (ur. [[1898]] w [[Odessa|Odessie]], zm. [[1947]] pod [[Ustrzyki Górne|Ustrzykami Górnymi]]) – polski komunista, działacz międzynarodowego ruchu robotniczego.
 
Uczestnik [[wojna domowa w Rosji|wojny domowej w Rosji]], po powrocie do kraju członek [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistycznej Partii Polski]]. Na mocy partyjnych wyroków organizował zabójstwa tajnych współpracowników policji politycznej, których wykonawcą był m.in. [[Wacław Komar]]. Sprawa ta wyszła na jaw dopiero w latach 50. W latach [[1934]]-[[1935]] więzień [[Bereza|Berezy Kartuskiej]], później na emigracji. Uczestnik [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej w Hiszpanii]]. W czasie II wojny światowej w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], od 1943 członek [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], major [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego]]. Zginął w 1947 pod [[Ustrzyki Górne|Ustrzykami Górnymi]] w starciu z [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]].
 
Jego osobie poświęcona jest ulica w [[Warszawa|Warszawie]] (Służew nad Dolinką). Po 1989 r. pojawiały się liczne głosy, by zmienić jej nazwę, jednak do zmiany nie doszło.
</blockquote>
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Dodatkowe informacje ==
=== Strony w Wikipedii ===
* [[Wikipedia:Wandalizm|„Wandalizm” – działania mające na celu zaszkodzenie Wikipedii]]
* [[Wikipedia:Dlaczego Wikipedia jest wyjątkowa|Dlaczego Wikipedia jest wyjątkowa]]
* [[Wikipedia:Nasza odpowiedź na krytykę|Odpowiedź Wikipedii na krytykę]]
 
== Linki zewnętrzne ==
{{Wikinews|1=Polska_Wikipedia_ofiar%C4%85_%C5%BCartu_o_fikcyjnym komuni%C5%9Bcie|2=artykułu o Henryku Batucie}}
* [http://wyborcza.pl/1,75410,3154322.html Artykuł z Gazety Wyborczej]
* [http://web.archive.org/web/20091015063105/http://przekroj.pl/cywilizacja_spoleczenstwo_artykul,1596.html Artykuł z Przekroju – Stuknij się w Web 2.0]
* [http://web.archive.org/web/20070303171217/http://observer.guardian.co.uk:80/world/story/0,,1707896,00.html Artykuł z The Observer – Bell tolls for Hemingway’s fake comrade] {{lang|en}}
* [https://archive.is/bj99m Artykuł z The Independent] {{lang|en}}
* [http://web.archive.org/web/20141103172254/http://www.ebib.info:80/2006/73/hofmokl_tarkowski.php Artykuł z Biuletynu EBIB (Elektroniczna Biblioteka) – pospolite ruszenie encyklopedystów Największa encyklopedia na świecie]
 
{{Wikimedia navbox}}
 
{{SORTUJ:Batuta, Henryk}}
[[Kategoria:Mistyfikacje]]
[[Kategoria:Postacie fikcyjne]]
[[Kategoria:Historia Wikipedii]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Batuta”