Stanisław Głąbiński (polityk): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 80:
9 stycznia 1911 został powołany na stanowisko ministra kolei w [[Rząd Richarda Bienertha|rządzie Richarda Bienertha]]. Jego wejście do tego gabinetu związane było z konfliktem z [[Leon Biliński|Leonem Bilińskim]], ówczesnym ministrem skarbu w rządzie austriackim. Kiedy zaproponował on wykupienie kanału Odra – Wisła przez Skarb Państwa na rzecz kraju, nie zasięgając przy tym opinii parlamentu, Koło Polskie odrzuciło jego projekt, żądając pokrycia tych kosztów ze środków rządowych, zgodnie z wcześniejszymi zobowiązaniami. Wobec takiego rozwoju wypadków, premier Bienerth zmuszony był do przeprowadzenia rekonstrukcji rządu{{odn|Buszko|1996|s=300}}. Głównym zadaniem postawionym przed Głąbińskim była [[decentralizacja]] zarządzania koleją i jej [[komercjalizacja]], a także [[polonizacja]] administracji kolejowej w Galicji. Nie było to przedsięwzięcie łatwe, ponieważ planom tym sprzeciwiały się zarówno sfery wojskowe, jak i finansowe monarchii austro-węgierskiej{{odn|Galos|1960|s=103}}. Stanowisko ministra kolei w gabinecie Bienertha prof. Głąbiński sprawował do 24 czerwca 1911{{odn|Galos|1960|s=103}}. Swą dymisję uzasadniał tym, że nie chciał kontynuować kariery urzędniczej{{odn|Głąbiński|2001|s=35}}.
 
Od 15 do 19 września 1912 wraz z przywódcami frakcji polskich w parlamentach państw zaborczych [[Władysław Seyda|Władysławem Seydą]] i [[Roman Dmowski|Romanem Dmowskim]], brał udział w tajnym zjeździe w majątku [[Pieniaki]] pod [[LwówBrody (miasto)|LwowemBrodami]], gdzie uchwalono, że w nadchodzącej wojnie Polacy ze wszystkich trzech zaborów poprą stronę przeciwną Niemcom{{odn|Wątor|1992|s=59}}. Ustalono także, że należy dążyć do zjednoczenia ziem wszystkich zaborów, uzyskania dostępu do morza oraz odzyskania [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]]{{odn|Wątor|1992|s=61}}. Dla przedstawicieli Galicji problemem był stosunek innych uczestników obrad do monarchii austro-węgierskiej. Wiedzieli oni, że jej sojusz z Niemcami jest dla Polski groźny, ale nie wykluczali możliwości współdziałania z Austrią przeciw Rosji{{odn|Wątor|1992|s=61}}.
 
Podczas sprawowania przez [[Michał Bobrzyński|Michała Bobrzyńskiego]] funkcji namiestnika Galicji, Głąbiński stał na czele grupy jego politycznych przeciwników. Bobrzyński postulował przeprowadzenie reformy wyborczej do Sejmu (zakładającej m.in. kurialność – poszerzenie mandatów z kurii miejskiej i wiejskiej, zwiększenie liczby mandatów ukraińskich{{odn|Bułachtin|2006|s=31–32}}), a ponadto propagował politykę zgody różnych narodów zamieszkujących Austro-Węgry, w przypadku Galicji – [[Polacy|Polaków]] i [[Ukraińcy|Ukraińców]]. Poczynania Bobrzyńskiego popierał utworzony przez niego tzw. blok namiestnikowski, złożony ze [[Stańczycy|Stańczyków]], ludowców i członków [[Polskie Stronnictwo Demokratyczne (1861–1918)|Polskiego Stronnictwa Demokratycznego]] (tzw. demokratów bezprzymiotnikowych). Prof. Głąbiński przewodził natomiast tzw. antyblokowi, złożonemu z narodowych demokratów i [[Podolacy|Podolaków]] (konserwatystów wschodniogalicyjskich). Udało mu się uzyskać poparcie biskupów galicyjskich ([[Józef Bilczewski]], [[Józef Teodorowicz]]), co ostatecznie zakończyło się dymisją Bobrzyńskiego{{odn|Bułachtin|2006|s=40}}. Ostatecznie jednak, za rządów jego następcy – [[Witold Korytowski|Witolda Korytowskiego]], Głąbiński zaangażował się w uchwalenie projektu nieróżniącego się zbytnio od projektu Bobrzyńskiego. Został on przyjęty w lutym 1914, uzyskując poparcie także biskupów{{odn|Bułachtin|2006|s=40}}.