Grupa Ukrzyżowania: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Aw58 (dyskusja | edycje)
Aw58 (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 3:
'''Grupa Ukrzyżowania''' – w sztukach plastycznych przedstawienie ukrzyżowanego [[Jezus|Jezusa Chrystusa]], w asyście postaci biblijnych zgromadzonych pod krzyżem. Klasycznym przykładem tego typu ikonograficznego jest krucyfiks i postacie [[Maryja|Marii]] i [[Jan Ewangelista|Jana Ewangelisty]], stojące pod krzyżem. W tego typu przedstawieniach często pojawia się również przedstawienie [[Maria Magdalena|Marii Magdaleny]] opłakującej Jezusa.
 
Przedstawienia tego typu rozwinęły się w średniowieczu, największy ich rozkwit przypada na gotyk. W przypadku rzeźby przedstawienia tego typu umieszczano często na [[Belka tęczowa|belce tęczowej]], później stanowiły część [[Nastawa ołtarzowa|retabulum ołtarzowego]].
 
W późnym średniowieczu zaczęły się kształtować nowe warianty ikonograficzne, koncentrujące się na wątku Ukrzyżowania, gdzie prócz Chrystusa, Marii, świętego Jana Ewangelisty, Marii Magdaleny ukazywano dwóch łotrów wspomnianych w Ewangelii, znanych z późniejszych przesłanek jako [[Święty Dyzma|Dismas]] i [[Zły łotr|Gestas]], wspomniana również w Biblii [[Maria Kleofasowa]], a ponadto inne osoby, zarówno opłakujące śmierć Zbawiciela jak Jego oprawcy, w tym biblijny żołdak podający gąbkę z octem czy żołnierz przebijający włócznią bok Chrystusowi – święty [[Longin z Cezarei Kapadockiej|Longinus]]. Wiele z tych przedstawień ma charakter narracyjny i historyczny. Oprócz Biblii oraz późniejszych przesłanek, apokryfów czy mistycznych wizji, ważną inspiracją w sztuce późnego gotyku dla przedstawień Grupy Ukrzyżowania były misteria, które organizowano w przestrzeni miejskiej. Były to inscenizacje [[Pasja|Pasji]], które stały się również wzorcem do niektórych przedstawień w typie narracyjno-symultanicznym gdzie do jednego obrazu prócz kulminacyjnego przedstawienia Grupy Ukrzyżowania dodawano kolejne epizody.