Badania Marsa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ort. |
RoodyAlien (dyskusja | edycje) m int., jęz. |
||
Linia 2:
'''Badania Marsa''' – ogół działań prowadzących do poznania [[Mars]]a.
Do dnia dzisiejszego{{kiedy|data=2017-10}} podjęto 38 prób wysłania [[sonda kosmiczna|sondy]] w kierunku Marsa. Z powodu sporej liczby nieudanych misji, przyrównuje się czasami przestrzeń w pobliżu Marsa do [[Trójkąt Bermudzki|Trójkąta Bermudzkiego]]. 10 misji zakończyło się awarią, zanim sonda dotarła na orbitę okołoziemską bądź nie powiódł się odlot na trajektorię międzyplanetarną (w tym 9 na pierwszych 13 startów). 4 sondy zostały pomyślnie wysłane w kierunku Marsa, jednak zamilkły, zanim dotarły do celu (trzy [[Rosja|rosyjskie]] i jedna [[Japonia|japońska]]). 5 sond nie udało się wprowadzić na orbitę
Mars okazał się szczególnie pechowy dla Rosjan: niemal wszystkie ich misje zakończyło się porażką, a nieliczne, które dotarły do planety, zebrały niewiele danych.
Linia 8:
== Wczesne misje ==
[[Plik:Mariner 3 and 4.jpg|thumb|Mariner 4]]
Mars stał się drugim po [[Księżyc]]u obiektem w [[Układ Słoneczny|Układzie Słonecznym]], w
* 5 listopada 1964 w kierunku Marsa wystartowała [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] sonda [[Mariner 3]], jednak przez usterkę techniczną nie została odrzucona owiewka, co stanowiło dodatkową masę i sonda nie weszła na odpowiednią trajektorię. Ponadto próbnik nie mógł rozłożyć paneli słonecznych
* W oknie startowym roku 1964 udało się wysłać w kierunku Marsa dwie sondy. 28 listopada wystartował amerykański [[Mariner 4]] (bliźniaczy do Marinera 3), a dwa dni później radziecki [[Zond 2]]. Mariner 4 dotarł do celu i wysłał na Ziemię pierwsze zdjęcia Marsa, w liczbie 21. Zond 2 minęła Marsa, nie wysyłając zdjęć i kontakt z nią się urwał.
* Następne wykorzystane okno startowe wypadało na wiosnę roku 1969. Kolejny raz rywalizację wygrali Amerykanie, pomyślnie wysyłając dwie sondy [[Mariner 6 i 7]], które w lipcu i sierpniu 1969 roku przesłały odpowiednio 75 i 126 zdjęć. Dwie sondy radzieckie z serii [[Mars 2M]] z powodu awarii rakiet [[Proton (rakieta)|Proton]] nie opuściły Ziemi.
* Kolejne okno startowe otworzyło się w maju 1971 roku. Tym razem niepowodzenia nie omijały żadnej ze stron wyścigu o prymat w badaniach Marsa. 9 maja nie powiódł się start amerykańskiego [[Mariner 8|Marinera 8]], a 10 maja radzieckiej sondy, nazywanej roboczo [[Kosmos 419]]. Jednak dziewięć dni później Rosjanom udał się start sondy [[Mars 2]], a 28 maja wystartowała sonda [[Mars 3]]. Obie sondy posiadały człon orbitalny i lądowniki. Lądownik Marsa 2 został pierwszym obiektem stworzonym przez człowieka, który trafił na Marsa. Lądowanie było niestety „twarde”, gdyż z powodu błędnych obliczeń wszedł pod zbyt ostrym kątem w atmosferę. Udane okazało się jednak lądowanie próbnika Mars 3, lecz działał on na powierzchni jedynie przez 20 sekund, najprawdopodobniej z powodu szalejących w tym czasie [[burza piaskowa|burz piaskowych]], ogarniających całą planetę. Człony orbitalne działały przez około rok ziemski. Nie były to jednak pierwsze sztuczne satelity tej planety. Dwa dni po Marsie 3 z [[Canaveral|Przylądka Canaveral]] wystartował [[Mariner 9]], który dzięki rakiecie [[Atlas Centaur]] wyprzedził sondy radzieckie o 13 dni. Sonda działała przez czas porównywalny do sond radzieckich, zakończyła się jednak dużo większym sukcesem naukowym, przesyłając 7329 obrazów planety.
* Latem 1973 roku ZSRR wysłał w kierunku Marsa aż cztery próbniki. Dwa orbitery, [[Mars 4]] i [[Mars 5]], oraz dwa lądowniki, [[Mars 6]] i [[Mars 7]]. Misje zakończyły się niepowodzeniem. Z powodu defektu elektroniki nie udało się wprowadzić Marsa 4 na orbitę i przeleciał tylko w pobliżu planety. Mars 5 zamilkł po 14 dniach pracy na orbicie, Mars 6 przesłał tylko dane dotyczące składu atmosfery, gdyż rozbił się o powierzchnię, a Mars 7, zamiast wylądować, minął planetę o 1300 km.
== Kolejne misje ==
Linia 25:
* Początkiem nowej ery w badaniach Marsa miał być [[Mars Observer]] wysłany w kierunku Marsa 25 września 1992. Misja, która miała przynieść bardzo dużo nowych i ciekawych danych naukowych, zakończyła się niepowodzeniem z powodu eksplozji materiałów pędnych podczas manewru wejścia na orbitę Marsa.
* W 1996 roku po raz pierwszy od 1971 roku, w kierunku Marsa swoje [[Sonda kosmiczna|sondy]] planowało wystrzelić więcej niż jedno państwo. 7 listopada wystartowała pierwsza sonda w tym oknie startowym [[Mars Global Surveyor]], który w dużej mierze miał powtórzyć badania zaplanowane dla [[Mars Observer]]. Natomiast na 16 listopada zaplanowano start [[Rosja|rosyjskiej]] misji [[Mars 96]]. W skład sondy wchodził orbiter, dwa lądowniki i dwa penetratory. W projekcie brali udział także polscy naukowcy, którzy stworzyli m.in. [[Spektroskop|spektrometr]] fourierowski. Niestety zawiódł czwarty stopień rakiety [[Proton (rakieta)|Proton]] i kolejna misja zakończyła się niepowodzeniem. W tym samym oknie startowym wysłano także na Marsa sondę [[Mars Pathfinder]], która 4 lipca 1997 roku jako trzecia udanie wylądowała na Marsie. Na jej pokładzie dotarł także pierwszy w historii marsjański łazik [[Sojourner]].
* Podobnie jak trzy lata wcześniej, także w oknie startowym na przełomie 1998 i 1999 roku zaplanowano trzy starty. 4 lipca 1998 roku wystartowała pierwsza japońska sonda marsjańska [[Nozomi]]. By wprowadzić ją na trajektorię międzyplanetarną, zaplanowano dwa przeloty w pobliżu [[Księżyc]]a. Gdy już to się udało, okazało się, że sonda zużyła za dużo paliwa i przesunięto wejście na orbitę Marsa o cztery lata, sonda jednak nie wytrzymała tak długiej podróży i zamilkła, zanim dotarła do celu. Niepowodzeniem zakończyły się też dwie misje [[NASA]]. 23 września 1999 roku [[Mars Climate Orbiter]] spłonął w atmosferze z powodu błędnego podania siły ciągów [[silnik lotniczy|silników manewrowych]] przez ich wykonawcę, a 3 grudnia 1999 [[Mars Polar Lander]] niepomyślnie wylądował na południowym biegunie planety.
* 7 kwietnia 2001 roku NASA wystrzeliła sondę [[2001 Mars Odyssey|Mars Odyssey]], która dotarła do orbity Marsa i wciąż{{kiedy|data=2017-10}} funkcjonuje. Po niepowodzeniach z roku 1999 NASA zrezygnowała z wysłania razem z tym orbiterem [[lądownik]]a marsjańskiego.
[[Plik:Mars orbiters.jpg|thumb|Trzy marsjańskie orbitery NASA]]
Linia 31:
* Najnowszym nabytkiem naukowców w badaniach Czerwonej Planety jest [[Mars Reconnaissance Orbiter]]. Sonda NASA wystartowała 12 sierpnia 2005 roku. Jej zadaniem jest zbadanie z dużą dokładnością powierzchni planety pod kątem wytypowania najlepszych miejsc do lądowania człowieka i przyszłych misji bezzałogowych (w tym dla [[Mars Science Laboratory]]). Od marca 2006 roku jest na orbicie, a badania rozpoczęła 10 listopada.
* Bezzałogowy lądownik [[Phoenix (sonda kosmiczna)|Phoenix]], będący częścią programu NASA Mars Scout Program, został wysłany 4 sierpnia 2007 w kierunku Marsa. 26 maja 2008 wylądował w okolicach okołobiegunowych, w rejonie [[Vastitas Borealis]], na półkuli północnej. Jego celem były obszary, które podejrzewane były o istnienie dużych ilości lodu wodnego tuż pod powierzchnią gruntu. 21 czerwca Phoenix odnalazł lód na Marsie<ref>[http://wiadomosci.wp.pl/wiadomosc.html?kat=1356&wid=10078167&ticaid=161b1 ''Phoenix znalazł lód na Marsie!''], wp.pl za [[Polska Agencja Prasowa|PAP]], 21 czerwca 2008.</ref>, natomiast 31 lipca testy laboratoryjne na pokładzie sondy Phoenix wykazały istnienie wody w próbce gleby<ref>NASA.gov, ''[http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080731.html NASA – NASA Spacecraft Confirms Martian Water, Mission Extended]'', NASA.gov, 31 lipca 2008.</ref>.
* 6 sierpnia 2012 roku na powierzchni planety w kraterze [[Gale (krater marsjański)|Gale]] osiadł łazik [[Mars Science Laboratory|Curiosity]], który jest następcą łazików Spirit i Opportunity. Łazik jest zasilany [[radioizotopowy generator termoelektryczny|radioizotopowym generatorem termoelektrycznym]], masa łazika to 899 kg a gwarantowany czas działania wynosi 1 rok marsjański (98 tygodni). Ilość zaplanowanych badań i instrumentarium robota stanowi podobny skok jakościowy, jaki nastąpił od misji Mars Pathfinder do misji Mars Exploration Rover. Ze względu na jego przeznaczenie i wielkość nie został umieszczony na powierzchni za pomocą platformy z poduszkami powietrznymi, lecz opadł opuszczony przez specjalny rakietowy dźwig (Sky Crane).
== Kalendarium ==
| |||