|miejsce śmierci = [[Kronsztad]] (RosjaCesarstwo Rosyjskie)
|zawód = żeglarz
|odznaczenia =
Linia 14:
|www =
}}
'''Fabian Gottlieb von Bellingshausen''' (niem.) albo '''Faddiej Bellingshausen''' ([[Język rosyjski|{{ros.]]|Фаддей Беллинсгаузен}}) (ur. {{data|1778-09-20}} na [[Sarema|Saremie]], zm. {{data|1852-01-25}} w [[Kronsztad]]zie) – admirał i badacz rosyjski, który w 1820 odkrył wybrzeże [[Antarktyda|Antarktydy]]. Na jego cześć nazwano jedno z [[morze przybrzeżne|mórz przybrzeżnych]] tego lądu [[Morze Bellingshausena|Morzem Bellingshausena]]. Dowodził drugą rosyjską wyprawą, która opłynęła Ziemię dookoła.
Bellingshausen urodził się w rodzinie [[Niemcy bałtyccy|bałtyjskich Niemców]] na Ozylii ([[Sarema|Saremie]]) w dzisiejszej [[Estonia|Estonii]] – wtedy części [[RosjaImperium Rosyjskie|Cesarstwa Rosyjskiego]]. Swoją karierę w marynarce rozpoczął od zgłoszenia się do służby jako kadet w wieku 10 lat. Po ukończeniu Akademii Morskiej w Kronsztadzie w wieku 18 lat, szybko awansował na stopień [[Kapitan (ranga)|kapitana]]. Jako wielbiciel [[James Cook|Cooka]] i jego podróży postanowił wziąć udział w pierwszej rosyjskiej wyprawie dookoła świata na statku „Nadzieja” pod dowództwem [[Adam Johann von Krusenstern|Kruzenszterna]] w 1803. Misję tę ukończył w 1806. Następnie dowodził różnymi statkami na [[Morze Bałtyckie|Bałtyku]] i [[Morze Czarne|Morzu Czarnym]].
Kiedy car [[Aleksander I Romanow|Aleksander I]] zezwolił na zorganizowanie ekspedycji na polarne koło podbiegunowe w 1819, Bellingshausen został wybrany na jej dowódcę. Po opuszczeniu [[Portsmouth]] 5 września 1819 r. z dwoma statkamiokrętami (600-tonową [[korweta|korwetą]] „Wostok”„[[Wostok (okręt)|Wostok]]” i 530-tonowym statkiem pomocniczym „Mirnyj”„[[Mirnyj (okręt)|Mirnyj]]” – pod dowództwem [[Michaił Łazariew|Michaiła Łazariewa]]), wyprawa przekroczyła południowe koło podbiegunowe (po raz pierwszy od czasu, kiedy zrobił to [[James Cook|Cook]]) 26 stycznia 1820. 28 stycznia ekspedycja dotarła do stałego lądu będącego częścią [[Antarktyda|Antarktydy]] (do miejsca o współrzędnych: {{współrzędne|69°21′28″S, 2°14′50″W}}) i ujrzała ogromne pola lodowe. Fakt ten został potwierdzony zarówno poprzez pamiętnik Bellingshausena, jak i jego raport z 21 lipca 1821, skierowany do [[Jean Baptiste de Traversay|Jeana Baptisty de Traversay]], rosyjskiego ministra do spraw marynarki, oraz inne dokumenty dostępne w Rosyjskim Muzeum Państwowym w [[Petersburg]]u. Dlatego Rosjanie uważają Bellingshausena za pierwszego odkrywcę tzw. „[[Terra Australis]]”, negując pierwszeństwo brytyjskiej wyprawy pod dowództwem [[Edward Bransfield|Edwarda Bransfielda]] z 30 stycznia 1820 oraz amerykańskiej z [[Nathaniel Palmer|Nathanielem Palmerem]], która dotarła do Antarktydy 17 listopada 1820. W czasie swojej wyprawy Bellingshausen odkrył i nazwał jedną z wysp wchodzących w skład [[Szetlandy Południowe|Szetlandów Południowych]] imieniem [[Wyspa Piotra I|Piotra I]] oraz półwysep, który nazwał Wybrzeżem Aleksandra. Później wyprawa kontynuowała podróż na wodach [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]].
Po powrocie do Kronsztadu 4 sierpnia 1821 nie spotkał się z wielkim podziwem ze strony rodaków. Kontynuował służbę – wziął m.in. udział w [[Wojna rosyjsko-turecka (1828–1829)|wojnie rosyjsko-tureckiej]] w latach 1828-1829 i osiągnął rangę [[admirał]]a. Następnie został komendantem bazy wojskowej w Kronsztadzie (od 1839) i zmarł tam w 1852.
