Jurij Kondratiuk: Różnice pomiędzy wersjami

'''Jurij Wasiljewicz Kondratiuk''' ({{ros.|Юрий Васильевич Кондратюк}}; prawdziwe nazwisko: '''Aleksandr Ignatiewicz Szargiej''', {{ros.|Александр Игнатьевич Шаргей}}, {{Ukr.|Олександр Гнатович Шаргей}}, Ołeksandr Hnatowycz Szarhej) (21 czerwca 1897 r. – luty 1942 r.) – [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] inżynier i [[Matematyka|matematyk]]. Był pionierem [[Astronautyka|astronautyki]] i [[Lot kosmiczny|lotów kosmicznych]], teoretykiem i wizjonerem, który na początku XX wieku opracował manewr spotkania na orbicie księżycowej, kluczowy w dla lądowania i powrotu statku lecącego z Ziemi na [[Księżyc]]<ref>{{Cytuj książkę|autor=John Noble Wilford|tytuł=We Reach the Moon: The New York Times Story of Man’s Greatest Adventure|wydawca = Bantam Books|rok=1969|isbn=9780552082051}}</ref>. Manewr ten został później wykorzystany w [[Program Apollo|Programie Apollo]], pierwszym udanym programie załogowych [[Lista lotów księżycowych|lotów na Księżyc]]. Jego prace obejmują wiele innych aspektów lotów kosmicznych i [[Eksploracja kosmosu|eksploracji kosmosu]].

=== MłodośćRodzina i młodość ===

Kondratiuk urodził się jako Aleksandr Ignatiewicz Szargiej w 1897 r. w [[Połtawa|Połtawie]] w [[Imperium Rosyjskie|ImperiumCesarstwie Rosyjskim]] (obecnie [[Ukraina]]), chociaż jego rodzina początkowo mieszkała w [[Kijów|Kijowie]]. Jego ojciec, pochodzący z żydowskiej rodziny Ignatij Bieniediktowicz Szargiej, studiował fizykę i matematykę na [[Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki|Uniwersytecie Kijowskim]] w czasie swojego małżeństwa<ref>{{Cytuj stronę|url=http://newswe.com/index.php?go=pages&id=4593&in=view}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/construction/index.shtml?kondratuk-y-v.html}}</ref>. Matka Kondratiuka, Ludmiła Lwowna Schlippenbach uczyła francuskiego w szkole w Kijowie i musiała być już w ciąży, kiedy wyszła za mąż w styczniu 1897 r. <!-- Była bezpośrednimbezpośrednią potomkiem<ref>{{Cytuj książkę|url=http://www.actlab.ru/text/Schlippenbach.pdf|isbn=}}</ref>potomkinią Wolmara Antona von Schlippenbacha, generała, który brał udział w nieudanej inwazji [[KarolSzwedów XII|Karolana XII]],Rosję królapodczas [[SzewcjaIII wojna północna|SzwecjiIII wojny północnej]], na Rosję. Jej dziadek Anton von Schlippenbach był podpułkownikiem armii rosyjskiej i brał udział w [[Wojny napoleońskie|wojnach napoleońskich]]{{r|Шлиппенбах}}. Aleksandr--> mieszkałDwa główniemiesiące zepóźniej swojąbrała babciąudział w demonstracji w Kijowie po samospaleniu działaczki prodemokratycznej Marii Wietrowej i została aresztowana. Warunki uwięzienia lub stres nadwerężyły jej mężemstan psychiczny; nie wydobrzała po urodzeniu syna i w Połtawie<ref>1910 zmarła w przytułku dla umysłowo chorych. Ojciec Aleksandra porzucił rodzinę, wyjechał na dalsze studia i także zmarł w 1910{{Cytuj książkęr|url=http://actlab.ru/text/N=Article.pdfMyZdies|isbn=биографии}}</ref>.

OdMłody najmłodszychSzargiej latwychowywał się z dziadkami w Połtawie. W latach 1910–1916 uczył się w drugim połtawskim gimnazjum męskim, które ukończył uzyskując srebrny medal za biegłość. Szargiej był zafascynowany książkami ojca na temat [[Fizyka|fizyki]] i [[Matematyka|matematyki]], i wykazywał się dużymi umiejętnościami w tych dziedzinach.; W latach 1910–1916 uczył sięjuż w drugimszkole połtawskimśredniej gimnazjumzainteresowała męskim,go któreproblematyka ukończyłlotów uzyskując złoty medal za biegłośćmiędzyplanetarnych{{r|enc2|MyZdies}}.

Szargiej zapisał się później na [[Petersburski Uniwersytet Politechniczny Piotra Wielkiego|Politechnikę w Piotrogrodzie]], aby studiować inżynierię, gdzie wpływ wywarł na niego Iwan Meszczerski. Z wybuchem [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został powołany do wojska i ukończył tam szkołę oficerów. Podczas służby wojskowej na froncie kaukaskim Szargiej wypełnił cztery zeszyty swoimi pomysłami na lot międzyplanetarny. Obejmowały one plan użycia modułowego [[Statek kosmiczny|statku kosmicznego]] do osiągnięcia Księżyca, pozostawienie [[Rakieta wielostopniowa|sekcji napędowej pojazdu]] na [[Orbita|orbicie]], podczas gdy mniejszy [[lądownik]] podróżował na powierzchnię i z powrotem (taka strategia została ostatecznie przyjęta przez inżynierów [[Program Apollo|programu Apollo]]). Zawarł tam także szczegółowe obliczenia [[Tor ruchu|trajektorii]] przeniesienia statku kosmicznego z orbity okołoziemskiej na orbitę okołoksiężycową i z powrotem, która jestbywa znananazywana obecniewspółcześnie jako „trasa Kondratiuka” lub „pętla„pętlą Kondratiuka”{{r|lesson}}.

Prace Kondratiuka dotarły na Zachód dopiero w 1965 roku. [[John Houbolt]] z programu Apollo, najprawdopodobniej niezależnie od niego doszedł do wniosku, że spotkanie na orbicie księżycowej (LOR, {{ang.|Lunar Orbit Redenzvous}}) jest najefektywniejszym planem lotu i był pod wielkim wrażeniem prac radzieckiego inżyniera{{r|lesson}}. Kiedy amerykański [[Kosmonauta|astronauta]] [[Neil Armstrong]] odwiedził Związek Radziecki po swoim [[Apollo 11|historycznym locie na Księżyc]], zebrał garść ziemi spod domu Kondratiuka w [[Nowosybirsk]]u, aby symbolicznie podziękować mu za wkład w loty kosmiczne{{r|Armstrong}}. Inżynier został rehabilitowany w 1970 roku{{r|enc}}. Później na cześć Kondratiuka zostały nazwane centrummuzea naukiw Nowosybirsku i kolegiumPołtawie, plac w Nowosybirsku, ulice w [[Połtawa|Połtawie]], [[Kijów|Kijowie]] i, [[Moskwa|Moskwie]] i innych miastach{{r|MyZdies}}, a także krater Kondratyuk na Księżycu i [[planetoida]] [[(3084) Kondratyuk]] odkryta w 1977 r.

W 2014 roku Jurij Kondratiuk został wprowadzony do Międzynarodowej Galerii Sław Kosmicznych w Muzeum historii kosmosu w Nowym Meksyku<ref>{{Cytuj stronęr|url=http://www.nmspacemuseum.org/halloffame/-detail.php?id=-2015}}</ref>.

<ref name="Armstrong">{{Cytujcytuj stronę | url = https://www.nasa.gov/feature/50-years-ago-armstrong-visits-the-soviet-union | tytuł = 50 Years Ago: Armstrong Visits the Soviet Union | data = 2020-05-26 | opublikowany = NASA | język = en | data dostępu = 2020-06-22}}</ref>

<ref name="enc">{{cytuj stronę|url=http://www.rtc.ru/encyk/biogr-book/10K/1416.shtml|tytuł= КОНДРАТЮК ЮРИЙ ВАСИЛЬЕВИЧ|autor=А.И. Мелуа |opublikowany= Энциклопедия „Космонавтика” |archiwum=https://web.archive.org/web/20120226035144/http://www.rtc.ru/encyk/biogr-book/10K/1416.shtml|data=2012-02-26}}</ref>