Algieria: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 115:
W 1830 Algier został zdobyty przez Francję. W kolejnych latach Francuzi prowadzili systematyczny podbój kraju, spotykając się z oporem algierskich plemion. Wnętrze Algierii siły francuskie opanowały po 1847 wraz z rozbiciem wojsk emira [[Abd al-Kadir]]a. Rząd francuski przyznał Algierii status osadniczego terytorium zamorskiego Francji i od lat 40. XIX wieku prowadził akcję osadniczą. Przeciwko francuskiej [[kolonizacja|kolonizacji]] kraju występowała miejscowa ludność, która kilkukrotnie (między innymi w latach 1857, 1864-66, 1870-71) organizowała antyfrancuskie powstania. W 1881 Francuzi nadali Algierii kodeks tubylczy. Kodeks zakazał lokalnej ludności przynależności do partii politycznych i [[związek zawodowy|związków zawodowych]]. Część represyjnych praw zniesiono po I wojnie światowej. W okresie 20-lecia międzywojennego powstały pierwsze lokalne partie nawołujące do obrony interesu narodowego{{r|PWN}}.
 
Podczas II wojny światowej Algieria stała się terenem walk [[alianci|aliantów]] z silamisiłami [[Francja Vichy|rządu Vichy]]. Po zakończeniu wojny nasiliły się tendencje antykolonialne. W 1946 powstał Ruch na rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych (MTLD), który 1947 wyłonił konspiracyjną Organizację Specjalną. Na bazie Organizacji Specjalnej powstał Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji{{r|PWN|PWNI}}. W 1954 Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji (CRUA) zorganizował [[wojna algierska|antyfrancuskie powstanie]] i przekształcił się we [[Front Wyzwolenia Narodowego]]. Powstanie objęło cały kraj. Francuzi w trakcie powstania wprowadzili w kolonii system rządów terroru i odpowiedzialności zbiorowej wobec cywilów. Powszechne stały się tortury, ekspedycje karne i pacyfikacje{{r|PWNI|PR}}. W 1958 w Kairze utworzono Tymczasowy Rząd Republiki Algierskiej. W 1962 przedstawiciele Frontu Wyzwolenia Narodowego i rządu Francji podpisali układ w Évian-les-Bains, na mocy którego proklamowano niepodległość republiki{{r|PWN|PWNI}}.
 
U progu niepodległości kraju nasiliły się zamachy terrorystyczne podejmowane przez [[Organizacja Tajnej Armii|Organizację Tajnej Armii]], skupiającą pozostałych w kraju francuskich osadników. Terroryzm i jego reakcja ze strony władz spowodowały masowy exodus ludności francuskiej z kraju, do połowy 1962 Algierię opuściło 80% osadników{{r|PWN}}. W 1963 przyjęto pierwszą konstytucję algierską. Premierem i pierwszym prezydentem republiki został [[Ahmad Ben Bella]]. W październiku 1963 suwerenność Algierii zakwestionowało [[Maroko]], w trakcie tak zwanej [[Konflikt marokańsko-algierski (1963)|wojny piaskowej]], w której siły algierskie pokonały wojska marokańskie{{r|ott}}. W 1964 w Algierskiej Karcie Narodowej nakreślono [[socjalizm|socjalistyczny]] program rozwoju państwa, w którym monopartyjne rządy objął Front Wyzwolenia Narodowego. W 1965 miał miejsce [[zamach stanu]] z [[Huari Bumedien]]em na czele. Bumedien w trakcie rządów przeprowadził [[reforma rolna|reformę rolną]] i [[nacjonalizacja|nacjonalizację]] części sektorów przemysłu{{r|PWN}}.