[[Plik:Vissarion Belinsky by K Gorbunov 1843.jpg|thumb]]
{{Wikicytaty|dopełniacz=z Wissariona Bielinskiego}}
'''Wissarion Grigorjewicz Bielinski'''<ref group="uwaga">W polskich źródłach nazwisko bywa spolszczane jako ''Bieliński''.</ref> (ur. [[11 czerwca]] [[1811]] w [[Suomenlinna|Sweaborgu]] -w [[Finlandia|Finlandii]], zm. [[7 czerwca]] [[1848]] w [[Petersburg]]u -w [[Rosja|Rosji]]) – rosyjski pisarz, [[filozofia|filozof]], [[krytyka literacka|krytyk literacki]]. Teoretyk kierunku [[rewolucyjny demokratyzm|rewolucyjnego demokratyzmu]], [[okcydentalizm|okcydentalista]]<ref name="ria375">{{cytuj książkę |autor = Riasanovsky N. V. Riasanovsky, Steinberg M. D. Steinberg | tytuł = Historia Rosji| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2009| strony = 375-376375–376| isbn = 978-83-233-2615-1}}</ref>.
Pochodził z tzw. [[raznoczyńcy|raznoczyńców]] (międzystanowej szlacheckiej inteligencji rosyjskiej), jego ojciec był zubożałym lekarzem<ref name="ria375" />. Wydalony z uniwersytetu za "brak„brak zdolności"zdolności”, w rzeczywistości za radykalizm. Od końca lat 30. XIX wieku poświęcił się pracy literackiej i publicystycznej. Był członkiem kółka filozoficznego [[Nikołaj Stankiewicz|Nikołaja Stankiewicza]], w ramach którego po raz pierwszy w Rosji studiowana była filozofia [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegla]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Billington J. H. Billington | tytuł = Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2008| strony = 301| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>. Etap po zapoznaniu się z filozofią Hegla, biografowie Bielińskiego nazywają okresem "rozumnej„rozumnej rzeczywistości"rzeczywistości”, kiedy bezkrytycznie traktował rosyjską rzeczywistość. Następnie jednak, na drodze interpretacji tej samej filozofii, doszedł do przekonania o konieczności rewolucji, dzięki której zapanuje "królestwo„królestwo wolności"wolności”<ref>{{cytuj książkę |autor = Billington J. H. |Billington |tytuł = Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2008| strony = 302-303302–303| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>. Wierzył w szczególną rolę sztuki i powołanie artysty do głoszenia prawdy. Jego jednoznaczny system etyczny i pogląd w sprawie znaczenia sztuki uczynił z niego jeden z największych autorytetów w życiu umysłowym Rosji epoki [[Mikołaj I Romanow|Mikołaja I]], przyczynił się również do uczynienia krytyki literackiej jedną z najważniejszych platform dyskusji o szerszej tematyce politycznej i społecznej<ref>{{cytuj książkę |autor = Billington J. H. Billington | tytuł = Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2008| strony = 306-307306–307| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>. W tekstach literackich omawiano odtąd zagadnienia, których nie można było, za sprawą cenzury, poruszyć wprost<ref name="ria375" />.
Bielinski jako pierwszy w Rosji recenzował i komentował twórczość [[Aleksander Puszkin|Puszkina]], [[Michaił Lermontow|Lermontowa]], [[Nikołaj Gogol|Gogola]] oraz literackie debiuty [[Iwan Turgieniew|Turgieniewa]], [[Fiodor Dostojewski|Dostojewskiego]] i [[Nikołaj Niekrasow|Niekrasowa]]. Każdy utwór omawiał w kontekście społecznym, filozoficznym i historycznym, w recenzjach zawierał wskazówki dla czytelników i autorów. Jego system oceniania dzieła, według kryteriów społecznych i politycznych, na trwałe wszedł do rosyjskiej krytyki literackiej<ref name="ria375" />.
Napisał m.in. tragedię ''Dymitr Kalinin'' (nawiązał w niej do ''Podróży z Petersburga do Moskwy'' [[Aleksandr Radiszczew|Aleksandra Radiszczewa]]).
W 1849, po zaostrzeniu konserwatywnego kursu polityki carskiej po [[Wiosna Ludów|Wiośnie Ludów]], na uniwersytetach zabroniono publicznego wymieniania nazwiska Bielinskiego<ref>{{cytuj książkę |autor = Billington J. H. Billington | tytuł = Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2008| strony = 354| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>.
Przeciwko poglądom Wissariona Bielinskiego na sztukę występował [[Aleksandr Drużynin]].
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Bieliński Wissarion Grigoriewicz}}
[[Kategoria:Rosyjscy pisarze]]
[[Kategoria:Rosyjscy myśliciele polityczni]]
|