Antoni Szałowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie powiadomienia o propozycji CzyWiesza (Wikiprojekt:Czy wiesz/ekspozycje/2020-07-12)
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
Linia 30:
 
== Życiorys ==
Pochodził z rodziny muzycznej, od 1912 pod kierunkiem ojca uczył się gry na skrzypcach. Studiował w [[Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina|Konserwatorium Warszawskim]]: kompozycję u [[Kazimierz Sikorski (kompozytor)|Kazimierza Sikorskiego]], dyrygenturę u [[Grzegorz Fitelberg|Grzegorza Fitelberga]], a także grę na fortepianie u [[Paweł Lewiecki|Pawła Lewieckiego]]. Konserwatorium ukończył w 1930, uzyskując dyplom z wyróżnieniem<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Antoni Szałowski|data dostępu = 2020-06-15 |opublikowany = Polskie Wydawnictwo Muzyczne |url = https://pwm.com.pl/pl/kompozytorzy_i_autorzy/5223/antoni-szalowski/index.html}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |autor = Elżbieta Szczurko |tytuł = Antoni Szałowski - odkrywany (neo)klasyk |data = |data dostępu = 2020-06-15 |opublikowany = Meakultura.pl |url = http://meakultura.pl/artykul/antoni-szalowski-odkrywany-neo-klasyk-1881}}</ref>.
 
W latach 1931-1936 studiował w Paryżu u [[Nadia Boulanger|Nadii Boulanger]] w Paryżu i tam zamieszkał na stałe. W 1936 odmówił, gdy Sikorski zaproponował mu stanowisko profesora w Konserwatorium, uznając, że pobyt we Francji daje mu większe możliwości i zainteresowanie jego muzyką<ref name=":5">{{Cytuj |autor = Elżbieta Szczurko |tytuł = Antoni Szałowski – the Essence of His Creativity |czasopismo = Musicology Today |data = 2011 t. 8 |data dostępu = 2020-06-15 |url = http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Musicology_Today/Musicology_Today-r2011-t8/Musicology_Today-r2011-t8-s61-85/Musicology_Today-r2011-t8-s61-85.pdf}}</ref>. Od roku 1931 był członkiem Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków (SMMP) w Paryżu, w 1933 został skarbnikiem, w 1936 wiceprezesem, a pod koniec 1938 prezesem. Funkcję tę pełnił, z przerwą w okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], do rozwiązania SMMP w 1950<ref name=":0" />.
 
Podczas studiów u Boulanger napisał ''Uwerturę na orkiestrę'', która przyniosła mu wielki sukces, stającstała się na krótko przed II wojną światową najpopularniejszym polskim utworem za granicą<ref name=":0" />. Na Wystawie Światowej w Paryżu w 1937 ''Uwertura'' zdobyła złoty medal<ref>{{Cytuj stronę | url =https://pwm.com.pl/pl/kompozytorzy_i_autorzy/5223/antoni-szalowski/index.html | tytuł =Antoni Szałowski 1907-1973 | opublikowany = PWM | data dostępu = 2020-07-05}}</ref>, zaś. [[Florent Schmitt]] uznał ją za najciekawszy utwór sezonu obok ''Muzyki na instrumenty strunowe, perkusję i czelestę'' [[Béla Bartók|Béli Bartóka]], jednocześnie określająca Szałowskiego określił jako „jednego z najbardziej utalentowanych muzyków naszej generacji”{{odn|Krajewski|2018|s=74-77}}. Sukces ''Uwertury'' sprawił, że w 1938 Szałowski odwiedziłodbył Polskę,turnee gdziekoncertowe odbył szeregw koncertówPolsce.
 
Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się jako ochotnik do [[Wojsko Polskie we Francji (1939–1940)|Armii Polskiej]]. W związku z zawieszeniem broni w 1940 nie został zmobilizowany. Przeniósł się na południe Francji, a pod koniec 1945 wrócił do Paryża<ref name=":0" />. WZaraz pierwszychpo latach powojennychwojnie muzyka Szałowskiego cieszyła się sporą popularnością, jego utwory były prezentowane na festiwalach muzyki współczesnej, m.in. w Amsterdamie (1948) i Frankfurcie nad Menem (1951). Po 1949, w okresie stalinizmu w Polsce, twórczość emigracyjna została objęta cenzurą, w związku z czym takżewliczając utwory Szałowskiego zostały objęte cenzurą, a on sam w 1952 został usunięty ze [[Związek Kompozytorów Polskich|Związku Kompozytorów Polskich]] (ZKP). Po odwilży roku 1956, już podczas pierwszej [[Warszawska Jesień|Warszawskiej Jesieni]], wykonano ''Uwerturę'' Szałowskiego<ref name=":0" />''.'' Również wW kolejnych latach kompozycje Szałowskiego bywały wykonywane w Polsce, w przeciwieństwie do innych kompozytorów emigracyjnych, takich jak [[Roman Palester]] czy [[Andrzej Panufnik]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = David C F Wright |tytuł = Antoni Szalowski |data = 2014 |data dostępu = 2020-06-15 |url = https://www.wrightmusic.net/pdfs/antoni-szalowski.pdf}}</ref>. W 1988 ZKP zorganizował w Warszawie konferencję ''Muzyka źle obecna'', poświęconą twórczości polskich kompozytorów emigracyjnych, podczas której odczytano list Palestra do organizatorów konferencji, w którym kompozytor określił „swoistym skandalem” brak referatu poświęconego twórczości Antoniego Szałowskiego, jednego z głównych przedstawicieli polskiego neoklasycyzmu<ref name=":5" /><ref name="auto">{{Cytuj stronę | url = https://www.amuz.krakow.pl/wp-content/uploads/doc/Autoreferat-dr-E-Szczurko.pdf | tytuł = Autoreferat | nazwisko = Szczurko | imię = Elżbieta | data dostępu = 2020-06-16}}</ref>.
 
W 1959 Szałowski ożenił się z Teresą Bończą-Uzdowską, absolwentką [[Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego|Wydziału Historii UW]] i studentką [[Aleksander Gieysztor|Aleksandra Gieysztora]]. Dzięki żonie zainteresował się sztuką średniowieczną, którą zainspirowany stworzył m.in. utwory ''Wskrzeszenie Łazarza'' oraz ''Kantata''<ref name=":0" />''.''
 
Współpracował ściśle z francuskim radiem, które to głównie zamawiało jego utwory<ref name=":0" />. Jego balet radiowy ''La femme têtue'' otrzymał I nagrodę [[Office de radiodiffusion-télévision française|Radia i Telewizji Francuskiej]] w 1960<ref name=":2" />. Był to pierwszy przypadek, gdy instytucja ta uhonorowała artystę niebędącego francuskim obywatelem<ref name=":1" />.
 
Mimo licznych zamówień Szałowski przez długie lata pobytu we Francji żył w trudnych warunkach materialnych, nie utrzymywał też kontaktów z artystycznym światem Paryża<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Jego sytuację dodatkowo pogarszał fakt, że nie miał francuskiego obywatelstwa, które uzyskał dopiero w 1970 przy pomocy Nadii Boulanger<ref name=":0" />.
 
Zmarł w 1973 na atak serca, próbując podnieść żonę, która upadła na podłogę<ref name=":1" />.