Radziłów: Różnice pomiędzy wersjami

{{Polska miejscowość infobox

|nazwa = Radziłów

W Radziłowie szkoła rozpoczęła działalność w roku 1922 jako szkoła czteroklasowa. W tym samym czasie powstała też druga – jednoklasowa szkoła, która w 1925 roku została zamknięta. W pierwszej z nich uczyło się 1922 roku 193 dzieci, w 1924 roku liczba uczniów przekroczyła 200. W 1925 roku szkoła miała status szkoły sześcioklasowej i uczyło się w niej 361 dzieci, w 1930 roku była to już szkoła siedmioklasowa z 400 uczniami<ref>Jemielity W., ''Szkoły powszechne.....'', s. 87.</ref>.

 

Podczas niemieckiej inwazji na Polskę, niemiecka [[3 Armia (III Rzesza)|Trzecia Armia]] weszła do Radziłowa w dniu 7 września 1939 roku<ref name="lexikon">{{Cytuj| tytuł=Pionier-Bataillon 42 |url= http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/PionierBat/PiBat42.htm | wydawca=Lexikon der Wehrmacht |data dostępu=2011-05-22}}</ref>. Na mocy [[Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR (1939)|Traktatu o granicach i przyjaźni III Rzesza-ZSRR z 1939 roku]] obszar ten został przekazany Związkowi Radzieckiemu pod koniec września i pozostał w rękach sowieckich, aż do [[Atak Niemiec na ZSRR|operacji Barbarossa]] w lipcu 1941 roku. Polska administracja została zdemontowana i zastąpiona przez komitet rewolucyjny złożony z miejscowych Polaków i Żydów<ref name="Dubnow">{{cytuj książkę | url= http://books.google.com/books?id=_BbvQbiaqAEC&pg=PA348&dq=%22some+Jews+in+Radzilow+abused+their+privileged+position%22&hl=en&ei=ba7ZTZ7QMoyKvgO7k63BBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22some%20Jews%20in%20Radzilow%20abused%20their%20privileged%20position%22&f=false |tytuł=Shared history, divided memory: Jews and others in Soviet-occupied Poland |autor=Simon Dubnow |wydawca=Institut für Jüdische Geschichte und Kultur |strony=348 |data dostępu=2011-05-22}}</ref>. W Radziłowie przed wkroczeniem wojsk sowieckich część społeczności żydowskiej utworzyła straż obywatelską, która następnie przekształciła się w milicję<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Milewski |imię = Jan Jerzy |autor link = |tytuł = Stosunki polsko-żydowskie w Ostrołęckiem i Łomżyńskiem w latach trzydziestych i w czasie II wojny światowej |url = http://mazowsze.hist.pl/files/Zeszyty_Naukowe_Ostroleckiego_Towarzystwa_Naukowego/PDF_bez_tytulowych/Zeszyty_Naukowe_Ostroleckiego_Towarzystwa_Naukowego-r2002-t16/Zeszyty_Naukowe_Ostroleckiego_Towarzystwa_Naukowego-r2002-t16-s163-184/Zeszyty_Naukowe_Ostroleckiego_Towarzystwa_Naukowego-r2002-t16-s163-184.pdf |czasopismo = Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego |wolumin = t. 16 |wydanie = |strony = 169–170 |data = |rok = 2002 |wydawca = Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe |issn = 0860-9608 |data dostępu = 2014-07-21}}</ref>. Według relacji sprawców mordu na Żydach w Radziłowie, niektórzy z nich pomagali agentom NKWD wysyłać polskie rodziny na zsyłkę na Syberię<ref name="Levin">{{cytuj |autor=Dov Levin, tłum. Naftali Greenwood |tytuł=The Lesser of Two Evils: Eastern European Jewry under Soviet Rule, 1939–1941 |wydawca=Jewish Publication Society, [[Filadelfia|Philadelphia]] |data=1995 |data dostępu=2011-05-22 |s=63 |cytat=Cited in „Polish „Neighbors” and German Invaders” by Alexander B. Rossino, ''Polin'', Volume 16 (2003). Note 59.}}</ref>. Jednak zgodnie z danymi IPN Białystok w wyniku aresztowań i wysiedleń prowadzonych przez NKWD w rejonie Radziłowa Żydzi w swojej społeczności ponieśli większe straty niż Polacy. Polaków zatrzymano i wysiedlono 2 proc. w stosunku do całej polskiej ludności rejonu, a Żydów 6 proc. w stosunku do całej żydowskiej ludności rejonu<ref>Dane powstałe na podstawie dokumentacji z NARB w Mińsku, sygn. 4/21/2062, k. 2, [w:] Akta śledztwa S25/03/Zk, IPN Białystok, s. 1191.</ref>.

 

{{Osobny artykuł|Pogrom w Radziłowie}}