Achajowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 77.113.25.111 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Cyborian.
Znacznik: Wycofanie zmian
JCRZ (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne
Linia 1:
'''Achajowie''' ([[język starogrecki|stgr.]] {{grc|Ἀχαιοί}} ''Achaioí'') – ogólne określenie Greków walczących pod [[Troja|Troją]] używane przez [[Homer]]a (rzadziej stosowane: Argiwi/Argiwowie i Danajowie) w jego eposach ''[[Iliada]]'' i ''[[Odyseja]]''<ref>{{cytuj książkę|nazwiskoautor=Homer|autor link=Homer|tytuł=Iliada|wydawca=[[Prószyński i S-ka]]|miejsce=Warszawa|data=2005|seria=Biblioteka antyczna|strony=486-487|isbn=83-7337-970-3|inni=Przekład: [[Kazimiera Jeżewska]], Wstęp i przypisy: [[Jerzy Łanowski]]}}</ref><ref name="ziolko377">{{cytuj książkę |nazwisko = Ziółkowski| imię = Adam| autor link = Adam Ziółkowski| tytuł = Historia powszechna. Starożytność| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN]]| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 377| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>.
 
Według tradycyjnych poglądów historyków było to [[plemię]] [[Grecy|greckie]], które jako pierwsze przybyło na obszary kontynentalnej [[Starożytna Grecja|Grecji]] około 2000 lat p.n.e., podbijając [[Tesalia|Tesalię]] i miejscowych [[Pelazgowie|Pelazgów]], jednak teza ta została odrzucona wraz z teorią o trzech inwazjach ludów greckich (achajskiej, jońskiej, doryckiej)<ref name="bravo39">{{cytuj książkę|nazwisko=Bravo|imię=Benedetto|autor link=Benedetto Bravo|nazwisko2=Wipszycka|imię2=Ewa|autor link2=Ewa Wipszycka|tytuł=Historia starożytnych Greków|tom=1|strony=39|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]]|miejsce=Warszawa|data=1988}}</ref>. Obecnie uważa się, że do formowania się "Greków", ich kultury, religii, języka doszło już na obszarze Grecji, gdzie pod koniec III tysiąclecia p.n.e. lub w ciągu II tysiąclecia p.n.e. stopniowo, w następstwie wielu migracji przybywały ludy mówiące językami indoeuropejskimi i mieszały się z miejscową ludnością<ref name="bravo39" />. Achajowie utożsamiani są z przedstawicielami [[Kultura mykeńska|cywilizacji mykeńskiej]], której najważniejszym ośrodkiem były [[Mykeny]], położone w [[Argolida|Argolidzie]] na [[Peloponez]]ie<ref name="ziolko264">{{cytuj książkę |nazwisko = Ziółkowski| imię = Adam| autor link = Adam Ziółkowski| tytuł = Historia powszechna. Starożytność| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN]]| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 264| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>. Ok. 1450 r. p.n.e. Achajowie podbili [[Kreta|Kretę]], którą niepodzielnie władali z pałacu w [[Knossos]]<ref name="ziolko265">{{cytuj książkę |nazwisko = Ziółkowski| imię = Adam| autor link = Adam Ziółkowski| tytuł = Historia powszechna. Starożytność| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN]]| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 265| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref><ref name="bravo49-51">{{cytuj książkę|nazwisko=Bravo|imię=Benedetto|autor link=Benedetto Bravo|nazwisko2=Wipszycka|imię2=Ewa|autor link2=Ewa Wipszycka|tytuł=Historia starożytnych Greków|tom=1|strony=49-51|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]]|miejsce=Warszawa|data=1988}}</ref>.
 
Władca państwa achajskiego (mykeńskiego) nosił miano ''anaks''/''wanaks'' (w [[pismo linearne B|piśmie linearnym B]] – wa-na-ka). Pomagał mu w rządzeniu ''lawagetas'' (ra-wa-qe-ta) – prawdopodobnie dowódca wojskowy. Achajowie podejmowali dalekie wyprawy wojenne, z których największa, skierowana przeciwko [[Troja|Troi]], doczekała się epickiego opisu w postaci ''Iliady'' [[Homer]]a. Zakładali też kolonie na [[Cypr (wyspa)|Cyprze]], w [[Pamfilia|Pamfilii]] i [[Rodos (wyspa)|Rodos]]. Najprawdopodobniej o nich wspominają [[Hetyci|hetyckie]] tabliczki odnalezione w [[Boğazkale|Bogazköy]], które opisują silne królestwo ''Akhkhijawa'' utrzymujące stosunki z władcami [[Hetyci|Hetytów]] – [[Mursili II|Mursilisem II]] i [[Tudhalija IV|Tudhaliją IV]]. W XI wieku p.n.e. cywilizacja mykeńska upadła, a na Peloponezie pojawiły się ludy mówiące doryckim dialektem języka greckiego. Dialekt achajski zachował się jedynie w północnej części Peloponezu, zwanej [[Achaja (nomos)|Achają]].