Królewskie wrota: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) |
m int. (warto zredagować ostatnią część obecnej formy artykuły, gdyż informacja o wizerunku Jezusa pojawia się w niej dwukrotnie; pozostawiam to osobie bardziej świadomej omawianego zagadnienia) |
||
Linia 3:
'''Carskie wrota''', zwane też Bramą Królewską, Świętą Bramą lub Świętymi Wrotami – w [[Cerkiew (budynek)|cerkwiach]] to główne drzwi w [[ikonostas]]ie znajdujące się w jego centralnej części, otwierane tylko podczas nabożeństwa (wyjątkiem jest tydzień paschalny, kiedy na znak otwartego grobu [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] zarówno carskie, jak i [[Wrota Diakońskie|diakońskie wrota]] są otwarte dzień i noc). Przechodzić przez nie może jedynie [[kapłan]] pełniący posługę, w niektórych momentach nabożeństw też [[diakon]]. {{fakt|Dawniej mógł to czynić także [[car]] w dniu swojej [[koronacja|koronacji]]|data=2016-10}}.
Pierwotnie były tylko [[malarstwo|malowane]], a od [[XVII wiek|XVII w.]] [[ażur]]owo [[rzeźba|rzeźbione]]. Na ich skrzydłach występują postacie czterech [[Ewangeliści|Ewangelistów]] lub rzeźbione jest [[drzewo Jessego]], a Ewangeliści umieszczeni są na jego tle w okrągłych [[medalion (architektura)|medalionach]]. Ewangeliści często wyobrażeni są symbolicznie: [[Mateusz Ewangelista|św. Mateusz]] jako człowiek, [[Marek Ewangelista|św. Marek]] jako lew, [[Łukasz Ewangelista|Łukasz]] jako byk i [[Mateusz Ewangelista|św. Jan]] jako orzeł. W górnej części wrót przedstawiana jest scena [[Zwiastowanie Pańskie|Zwiastowania]] z [[Archanioł Gabriel|Archaniołem Gabrielem]] na lewym skrzydle i [[Maria z Nazaretu|Marią]] na prawym.
Z lewej strony carskich wrót znajdują się wrota północne, a z prawej wrota południowe (nazywane diakońskimi). Mogą przechodzić przez nie osoby duchowne oraz mężczyźni świeccy pomagający w sprawowaniu nabożeństwa. Wrota diakońskie ozdobione są wizerunkami archaniołów [[Archanioł Gabriel|Gabriela]] i [[Archanioł Michał|Michała]] lub pierwszych [[męczennik]]ów – [[diakon]]ów: [[Święty Szczepan|św. Szczepana]] i [[Wawrzyniec z Rzymu|św. Wawrzyńca]].
Po prawej stronie carskich wrót umieszczany jest zawsze wizerunek Chrystusa Nauczającego, który prawą ręką błogosławi, a w lewej trzyma otwartą księgę lub zwój.
Pomiędzy carskimi wrotami a wrotami północnymi umieszczana jest zaś ikona [[Matka Boża|Matki Boskiej]] z Dzieciątkiem w przedstawieniu [[Hodigitria]] lub [[Eleusa]]. Hodigitria ([[Koine|gr.]] ''wskazująca drogę, przewodniczka'') to Bogurodzica siedząca lub stojąca, która trzyma [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] na lewym ramieniu, a prawą ręką wskazuje na jego postać. Chrystus siedzi wyprostowany, błogosławiąc prawą ręką, a w lewej trzyma zwój lub księgę. Eleusa ([[Język cerkiewnosłowiański|cs.]] ''Umilenije'') to Matka pochylająca głowę, aby przytulić swój policzek do policzka Syna, który obejmuje ją ręką za szyję.
== Zobacz też ==
| |||