Wróblowe: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 60367780 autorstwa 91.208.93.147 (dyskusja) ano mają Znacznik: Anulowanie edycji |
poprawa przek., drobne merytoryczne, nowsza wersja ustawy o ochronie |
||
Linia 23:
|wikisłownik = wróblowe
}}
'''Wróblowe''' (Passeriformes) – [[rząd (biologia)|rząd]] [[ptaki|ptaków]] z podgromady ptaków nowoczesnych [[Neornithes]]. Największy rząd ptaków, obejmujący około
Nazwa rzędu wywodzi się od nazwy [[Wróbel zwyczajny|wróbla zwyczajnego]] (zwanego domowym) ''Passer domesticus''. Wielu autorów uważa, że wróblowe wyewoluowały około 75 mln lat temu w środowisku leśnym na południowym kontynencie [[Gondwana|Gondwanie]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14344-4}}</ref>. Inni badacze, np. [[Gerald Mayr]], uznają jednak za bardziej prawdopodobne, że wróblowe powstały już po [[wymieranie kredowe|wymieraniu kredowym]], co miałoby być bardziej zgodne z danymi paleontologicznymi i [[biogeografia|paleobiogeograficznymi]]{{r|Mayr}}. Przystosowały się do życia w większości siedlisk lądowych na wszystkich [[kontynent]]ach z wyjątkiem [[Antarktyda|Antarktydy]]. Wśród innych ptaków wyróżniają się charakterystyczną budową podniebienia, krtani oraz stóp{{r|pdf}}.
Linia 32:
Wiele z nich prowadzi leśny tryb życia. Większość żywi się pokarmem roślinnym lub [[Owady|owadami]]. Często tworzą pary [[Monogamia|monogamiczne]]. Samce większości gatunków aktywnie uczestniczą w wysiadywaniu [[Jajo (biologia)|jaj]] i wychowywaniu młodych.
Spośród wróblowych najmniejszym gatunkiem jest [[
== Systematyka ==
Systematyka rzędu i stopień pokrewieństwa gatunków wciąż budzi spory. Początkowo wyróżniano cztery podrzędy wróblowych<ref>{{cytuj książkę | nazwisko= Busse | imię=Przemysław | tytuł= Mały słownik zoologiczny - Ptaki | rozdział= | strony=23 |data=1991 | wydawca=Wiedza Powszechna| miejsce=Warszawa | isbn=83-214-0563-0}}</ref>: Eurylaimi i tyrany (Tyranni) – obecnie tworzą podrząd – pierwowróblowce (Suboscines) oraz lirogonowe (Menurae) i śpiewające (Passeres) – obecnie tworzą jeden podrząd – śpiewające (Oscines). Nowozelandzkie [[Barglikowce|bargliki]] są niekiedy wydzielane do trzeciego podrzędu – Acanthisitti. [[Klad]] obejmujący Suboscines i Oscines (ale nie Acanthisittidae) nosi nazwę Eupasseres{{r|Mayr}}. Niepewną pozycję systematyczną mają niektóre [[paleogen|paleogeńskie]] wróblowe, takie jak ''[[Jamna (rodzaj)|Jamna]]'' czy ''[[Resoviaornis]]''.
Do rzędu wróblowych należą trzy podrzędy{{r|eko}}:
Linia 43:
== Ochrona ==
W [[Polska|Polsce]] wszystkie gatunki wróblowych objęte są [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]] z wyjątkiem kilku gatunków, które są objęte [[Ochrona częściowa|ochroną częściową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw|2016|2183}}).</ref>:
* [[gawron]] (''Corvus frugilegus'') – osobniki w obszarze administracyjnym miast, poza miastami podlega ochronie ścisłej
* [[kruk zwyczajny]] (''Corvus corax'')
* [[sroka zwyczajna|sroka]] (''Pica pica'')
* [[wrona siwa]] (''Corvus cornix'')
== Przypisy ==
Linia 54 ⟶ 53:
<ref name=Mayr>{{Cytuj pismo |autor=Gerald Mayr |tytuł=The age of the crown group of passerine birds and its evolutionary significance – molecular calibrations versus the fossil record |czasopismo=Systematics and Biodiversity |wolumin=11 |wydanie=1 |strony=7–13 |rok=2013 |doi=10.1080/14772000.2013.765521 |język=en}}</ref>
<ref name="pdf">{{cytuj książkę | url = http://www.nzbirdsonline.org.nz/sites/all/files/304_Rifleman.pdf | rozdział = Passeriformes | strony = 51 | tytuł = Handbook of Australian, New Zealand & Antarctic Birds | tom = 5. Tyrant-flycatchers to chats | rok = 2001 | autor = praca zbiorowa}}</ref>
* <ref name=eko>Systematyka i nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor =
}}
== Bibliografia ==
{{Passeriformes}}
| |||