Czarna Wieś Kościelna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m ludn., źródła/przypisy, drobne techniczne |
|||
Linia 28:
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą [[gmina Czarna Wieś (powiat białostocki)|gminy Czarna Wieś]]. Do 1962 roku Czarna Wieś Kościelna rozwijała się jako jedna miejscowość z [[Czarna Białostocka|Czarną Białostocką]].
Miejscowość leży na [[Wysoczyzna Białostocka|Wysoczyźnie Białostockiej]], otoczone lasami [[Puszcza Knyszyńska|Puszczy Knyszyńskiej]].
Wieś została założona w XVIII wieku, osadzono ją w tej lokalizacji na prawie łowieckim pod nazwą Czarna. Od 1795 r. po wcieleniu wsi Czarnej do [[Prusy Nowowschodnie|Prus Nowowschodnich]], administracja pruska zmieniła nazwę na Czarną Wieś. W XIX w. powstał w Czarnej Wsi duży ośrodek ludowego przemysłu domowego produkcji dachówki ceramicznej.
[[Plik:POL Czarna Wieś Kościelna church.jpg|thumb|left|Kościół w Czarnej Wsi Kościelnej]]
W roku 1912 [[Erygowanie|erygowano]] katolicką parafię i w miejscu teraźniejszej wsi rozpoczęto budowę kościoła, jednak wybuch [[I wojna światowa|I wojny światowej]] zatrzymał prace. Budowę kościoła ukończono w 1920 roku. W 1921 Czarna Wieś Kościelna liczyła 458 mieszkańców.
W latach 1927–1938 miała miejsce [[Komasacja|komasacja gruntów]] i przy okazji utworzono dwie miejscowości: Czarna Wieś Kościelna i Czarna Wieś Stacja (późniejsza Czarna Białostocka). W 1932 roku wybudowano Dom Katolicki. W 1935 roku Czarna Wieś Kościelna liczyła 730 mieszkańców.
27 czerwca 1941 Czarna Wieś Kościelna zostaje zbombardowana przez lotnictwo niemieckie. 8 lipca 1945 miała miejsce pod Ogółami bitwa I Pułku Praskiego Wojska Polskiego ze zgrupowaniem [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]].
== Integralne części wsi ==
Linia 47:
== Historia ==
* XIII wiek – Powstanie [[Grodzisko (archeologia)|grodziska]] pod [[Niemczyn (wieś w województwie podlaskim)|Niemczynem]] (osadnictwo mazowieckie).
* 1388 – Ustalenie granicy mazowiecko-litewskiej na rzece Czarnej, którą nazywano Małą Suchołdką (Maleysucholdi), a następnie Sokołdką i Sokołdką Lacką.
* XV wiek – Nad rzeką Czarną przed 1509 r. wybudowano stajnie królewskie z obejściami gospodarskimi, gdzie koszono i gromadzono siano, a także wyruszano na łowy.
* XVI wiek – Pojawienie się nazwy rzeka Czarna.
* 1509 – [[Zygmunt I Stary]] nadał [[Puszcza Knyszyńska|Puszczę Knyszyńską]] do rzeki Czarnej [[Wojewodowie troccy|wojewodzie trockiemu]] [[Mikołaj Radziwiłł Rudy|Mikołajowi Radziwiłłowi]], który nad rzeką Czarną wybudował dwór i zagarnął po drugiej stronie rzeki część Puszczy Bielskiej urządzając tam łowiska. Wybudował także w 1510 roku trakt z [[Knyszyn]]a do [[Sokółka|Sokółki]] przez most na rzece Czarnej zwany później Wielką Drogą Królewską.
* 1536 – [[Bona Sforza|Królowa Bona]] odebrała Radziwiłłom ziemie do rzeki Czarnej, przeszły one w ręce królewskie i w 1571 roku zostały przekazane [[Zygmunt II August|Zygmuntowi II Augustowi]]. Puszczę Bielską po stronie litewskiej podzielono na mniejsze jednostki, też zwane puszczami. Przy rzece Czarnej zbiegały się granice puszcz: [[Malawickiej]], [[Kryńskiej]], [[Odelskiej]] i [[Kuźnickiej]]. Utworzono z nich leśnictwo sokólskie i na mocy konstytucji sejmu z 1589 roku weszły one w skład [[Ekonomia Grodzieńska|Ekonomii Grodzieńskiej]] jako królewskie [[Ekonomia (dobra królewskie)|dobra stołowe]]. Tereny te przeznaczono do wyłącznej dyspozycji królewskiej podlegającej ochronie jako terytoria łowieckie.
* XVII wiek – Intensywna eksploatacja puszcz – wyrób klepek i popiołu.
* 1639 – Ordynacja Królewskich Puszcz wymienia ostępy: Perekał (obecnie Pierekały - Dzielnica Czarnej Białostockiej), Mochnacz (wieś [[Machnacz (województwo podlaskie)|Machnacz]]) oraz Niemczyna (wieś [[Niemczyn (wieś w województwie podlaskim)|Niemczyn]]) i [[Oleszkowo|Oleszkowa]].
Linia 90:
* 20 października 1952 – Utworzenie Fabryki Maszyn Rolniczych "Biafamar" - Wytwórni Chemicznej nr 14 w Czarnej Wsi do produkcji o charakterze specjalnym. Budowę rozpoczęto już w 1952 roku i intensywnie kontrolowano w [[1953]]-[[1954]]. Równolegle w Czarnej Wsi rozpoczęto budowę Zakładowego Osiedla Robotniczego (ZOR) i wkrótce powstały pierwsze bloki, nowe ulice, instalacja wodna i kanalizacyjna, kina, świetlice zakładowe, hala sportowa i stadion oraz targowica.
* 1 stycznia 1956 – Czarna Wieś Stacja otrzymuje prawa osiedlowe i nazwę Czarna Wieś Osiedle.
* 1956 – Fabryka zmienia nazwę na Wytwórnię Wyrobów Precyzyjnych i rozpoczyna produkcję jednoosiowych [[Roztrząsacz obornika|rozrzutników obornika]] RT I oraz innych produktów drewnianych i metalowych jak stolarka budowlana czy puszki narzędziowe do motocykli. W 1958 roku rozpoczęto produkcję domowej pralki elektrycznej, która po rozrzutniku staje się drugim podstawowym wyrobem. Na początku lat sześćdziesiątych po zaprzestaniu produkcji pralki zakład podejmuje wytwarzanie chłodziarki domowej "Szron" a następnie lodówki "Szron Lux 125".
* 1957 – Osiedlowa Rada Narodowa podjęła uchwałę o przemianowaniu się na miejską i zmiany nazwy osiedla na miasto Czarnolesie, ze względów historycznych nazwa ta została uchylona.
* 7 lipca 1962 – Z Czarnej Wsi wydzielono Czarną Wieś Osada, która otrzymuje prawa miejskie i nazwę [[Czarna Białostocka]].
| |||